Νέες ρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό της τουριστικής νομοθεσίας και λοιπά τουριστικά θέματα περιλαμβάνει το νομοσχέδιο (Ν. 5039) που ψηφίστηκε πρόσφατα στη Βουλή και δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 83/Α/3-4-2023.
Ειδικότερα, στο νομοσχέδιο με τίτλο «Μέτρα στήριξης των συγγενών των θυμάτων και των πληγέντων του σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών της 28ης Φεβρουαρίου 2023, συνταξιοδοτική διάταξη, ρυθμίσεις για την ενίσχυση της ασφάλειας των συγκοινωνιών, διατάξεις για την ενίσχυση της ανάπτυξης, παρεμβάσεις για τον εκσυγχρονισμό της τουριστικής νομοθεσίας και άλλες επείγουσες διατάξεις», προβλέπεται η σύσταση στο υπουργείο Τουρισμού Eιδικής Υπηρεσία Προώθησης και Αδειοδότησης Τουριστικών Επενδύσεων με διαφορετικές προϋποθέσεις από αυτές που ίσχυαν με τον προηγούμενο νόμο, η δημιουργία της ηλεκτρονικής Πλατφόρμας My Digital Tourism και η δημιουργία ενός ενιαίου συστήματος ηλεκτρονικής καταγραφής στατιστικών δεδομένων αφίξεων - αναχωρήσεων επισκεπτών στα κύρια και μη κύρια τουριστικά καταλύματα της χώρα ενώ μετονομάζεται και το Παρατηρητήριο Τουρισμού σε «Εθνικό Παρατηρητήριο Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης (Εθνικό Παρατηρητήριο)» και επικαιροποιούνται οι σχετικές αναφορές του.
Επιπλέον παρατείνονται οι προθεσμίες κατάταξης κύριων ξενοδοχειακών καταλυμάτων, προβλέπεται ρύθμιση περί πιστοποίησης του πενήντα τοις εκατό (50%) ή του εξήντα πέντε τοις εκατό (65%) του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου των επενδυτικών σχεδίων που έχουν υπαχθεί σε προγενέστερους αναπτυξιακούς νόμους, ενώ εξειδικεύονται και οι ρυθμίσεις για τις συμφωνίες παραχώρησης τουριστικών λιμένων πριν από την ολοκλήρωση σταδίου χωροθέτησης, για τις θέσεις στάθμευσης μπροστά ή πλησίον ξενοδοχείων, για τις συμβάσεις χρονομεριστικής μίσθωσης τουριστικών καταλυμάτων καθώς και για την παράταση λειτουργίας υφιστάμενων ορειβατικών καταφυγίων.
Εντός του νομοσχεδίου υπάρχουν και διατάξεις που αφορούν στην διαδικασία νομιμοποίησης υφιστάμενων λιμενικών εγκαταστάσεων που κατασκευάστηκαν έως τις 29.4.2013, στον καθορισμό του ανώτατου ορίου αναπροσαρμογής μισθώματος για εμπορικές μισθώσεις διατηρητέων ακινήτων για το έτος 2023, για την αντικατάσταση Ε.Δ.Χ. ΤΑΞΙ αυτοκινήτων με επιβατηγά αυτοκίνητα από έξι (6) έως εννέα (9) θέσεων καθώς και ρυθμίσεις ζητημάτων Ε.Ι.Χ. με οδηγό.
Τέλος προβλέπεται και η σύσταση γραφείο του ΕΟΤ στην Αυστραλία, με έδρα
τη Μελβούρνη και περιοχή τοπικής αρμοδιότητας την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία και τα λοιπά Νησιωτικά Κράτη Ωκεανίας.
Ειδική Υπηρεσία Προώθησης και Αδειοδότησης Τουριστικών Επενδύσεων
Αναλυτικότερα, στο Άρθρο 35, προβλέπεται η σύσταση Ειδικής Υπηρεσίας Προώθησης και Αδειοδότησης Τουριστικών Επενδύσεων (Ε.Υ.Π.Α.Τ.Ε.) στο Υπουργείο Τουρισμού, που υπάγεται στη Γενική Γραμματεία Τουριστικής Πολιτικής και Ανάπτυξης κι όχι στον Γενικό Γραμματέα του ΕΟΤ, όπως προέβλεπε το άρθρο 12 ν. 4002/2011 το οποίο και αντικαθίσταται.
Η Ε.Υ.Π.Α.Τ.Ε θα είναι αρμόδια για νέα ή υφιστάμενα κύρια τουριστικά καταλύματα τεσσάρων (4) ή πέντε (5) αστέρων, δυναμικότητας άνω των τριακοσίων (300) κλινών, για εγκαταστάσεις ειδικής τουριστικής υποδομής, που λειτουργούν αυτοτελώς ή σε συνδυασμό με τουριστικά καταλύματα των παραπάνω κατηγοριών ή σε σύνθετο τουριστικό κατάλυμα ή εντός Περιοχής Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης, καθώς και για σύνθετα τουριστικά καταλύματα που προβλέπονται στο άρθρο 8 του παρόντος και για Περιοχές Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης (Π.Ο.Τ.Α.) που προβλέπονται στο άρθρο 29 του ν. 2545/1997 (Α’ 254).
Για τις προαναφερθείσες τουριστικές επιχειρήσεις, η Ε.Υ.Π.Α.Τ.Ε. οφείλει να ενημερώνει τους επενδυτές για το νομοθετικό πλαίσιο των τουριστικών επενδύσεων, καθώς και για τους όρους, τις διαδικασίες και τις προδιαγραφές δημιουργίας αυτών και για την αδειοδότησή τους αλλά και να λειτουργεί ως υπηρεσία μιας στάσης για τον σκοπό αυτό. Ειδικότερα, οφείλει να παραλαμβάνει το φάκελο της κατά περίπτωση αιτούμενης αδειοδότησης, να ελέγχει την πληρότητά του, να φροντίζει για τη συμπλήρωση των αναγκαίων δικαιολογητικών από τον ενδιαφερόμενο και είτε προβαίνει στην έκδοση της αιτούμενης αδειοδότησης, εφόσον εμπίπτει στις κατά νόμο αρμοδιότητές της, είτε να διαβιβάζει τον φάκελο στους κατά περίπτωση αρμόδιους φορείς, οι οποίοι υποχρεούνται να προβαίνουν κατά προτεραιότητα στις επιβαλλόμενες για τον σκοπό αυτό ενέργειες, σύμφωνα με τις αρμοδιότητές τους.
Οι φορείς αυτοί υποχρεούνται να παρέχουν στην Ε.Υ.Π.Α.Τ.Ε. κάθε αναγκαία ενημέρωση, έγγραφη ή προφορική, για το στάδιο, στο οποίο βρίσκονται οι σχετικές διαδικασίες, τις ελλείψεις του φακέλου και τον τρόπο συμπλήρωσής τους, καθώς και για τους λόγους της καθυστέρησης ή της αδυναμίας παροχής των αιτουμένων αδειών ή εγκρίσεων. Σε κάθε περίπτωση, τηρείται η πολεοδομική, δασική και αρχαιολογική νομοθεσία, καθώς και η νομοθεσία περί αιγιαλού και παραλίας.
Στις αρμοδιότητες της ειδικής υπηρεσίας περιλαμβάνεται και η διατύπωση προτάσεων και υπόδειξη λύσεων για την αντιμετώπιση των διοικητικών δυσχερειών και προβλημάτων, τα οποία προκύπτουν κατά την αδειοδοτική ή άλλη συναφή διαδικασία που αφορά σε τουριστικές επενδύσεις αρμοδιότητάς της.
Όσον αφορά στην διάρθρωσή της και σε αντίθεση με τον προηγούμενο νόμο όπου προέβλεπε της υπηρεσίας να προΐσταται υπάλληλος του ΕΟΤ κατηγορίας ΠΕ Αρχιτέκτονα ή ΠΕ Πολιτικού Μηχανικού, η Ειδική Υπηρεσία Προώθησης και Αδειοδότησης Τουριστικών Επενδύσεων διαρθρώνεται σε επίπεδο Διεύθυνσης από:
- Το Τμήμα Αδειοδότησης, το οποίο είναι υπεύθυνο για την προσέλκυση τουριστικών επενδύσεων, την παραλαβή των γνωστοποιήσεων έναρξης λειτουργίας, τη χορήγηση Ειδικών Σημάτων Λειτουργίας, εγκρίσεων εγκατάστασης και λειτουργίας δραστηριοτήτων, αδειών ίδρυσης και λειτουργίας, την παρακολούθηση της πορείας αδειοδότησης των εγκαταστάσεων ειδικής τουριστικής υποδομής και τη διατύπωση προτάσεων ρυθμίσεων για τη διευκόλυνση της αδειοδότησης στις ανωτέρω περιπτώσεις.
- Το Τμήμα Έγκρισης Τουριστικής Καταλληλότητας και Έγκρισης Σκοπιμότητας, το οποίο είναι υπεύθυνο για την πληροφόρηση και εξατομικευμένη υποστήριξη των επενδυτών, την παραλαβή και τον έλεγχο των φακέλων περιβαλλοντικής αδειοδότησης και στρατηγικής περιβαλλοντικής εκτίμησης ως προς τα στοιχεία που αφορούν την τουριστική καταλληλότητα του γηπέδου/οικοπέδου και την έγκριση σκοπιμότητας των τουριστικών καταλυμάτων αρμοδιότητας Ε.Υ.Π.Α.Τ.Ε., καθώς και την τουριστική καταλληλότητα του γηπέδου/οικοπέδου και την έγκριση σκοπιμότητας - χωροθέτησης για τις εγκαταστάσεις ειδικών τουριστικών υποδομών, την ενημέρωση για ελλείψεις του φακέλου, τη διαβίβαση των φακέλων στην αρμόδια κατά νόμο υπηρεσία για την έναρξη της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης, τη γνωμοδότηση ως προς την καταλληλότητα του γηπέδου/οικοπέδου για τη διατύπωση της γνώμης που προβλέπεται στην παρ. 11 του άρθρου 2 του ν. 4014/2011 (Α’ 209) την ίδρυση των τουριστικών καταλυμάτων ή των εγκαταστάσεων ειδικής τουριστικής υποδομής, την υπαγωγή σε Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις των έργων και δραστηριοτήτων της κατηγορίας Β’ του άρθρου 1 του ν. 4014/2011, με ταυτόχρονη έγκριση καταλληλότητας του γηπέδου/οικοπέδου, τη μέριμνα έκδοσης κοινής απόφασης των Υπουργών Τουρισμού, Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του κατά περίπτωση συναρμόδιου υπουργού για τη δημιουργία σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων, την παροχή στους επενδυτές κάθε απαραίτητης πληροφορίας και υπόδειξης για το στάδιο στο οποίο βρίσκονται οι σχετικές διαδικασίες, καθώς και τη διατύπωση προτάσεων και την υπόδειξη λύσεων για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των διοικητικών δυσχερειών και προβλημάτων, τα οποία προκύπτουν κατά την αδειοδοτική ή άλλη συναφή διαδικασία.
- Το Πολεοδομικό Γραφείο, το οποίο είναι υπεύθυνο για την παραλαβή των αιτήσεων μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας e-adeies για την άδεια και αναθεώρηση άδειας δόμησης τουριστικών εγκαταστάσεων και εγκρίσεων που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Ε.Υ.Π.Α.Τ.Ε..
Παράλληλα στον νέο νόμο διευκρινίζεται ότι της προέγκρισης άδειας ή αναθεώρησης άδειας δόμησης, η οποία χορηγείται στη βάση του άρθρου 35 του ν. 4495/2017 (Α’ 167), προηγείται η έγκριση της Ε.Υ.Π.Α.Τ.Ε., η οποία εκδίδεται μετά από αίτηση του διαχειριστή στο ηλεκτρονικό σύστημα των αδειών e-adeies και συνοδεύεται από τα εξής δικαιολογητικά:
- Τοπογραφικό διάγραμμα θεωρημένο ως προς την καταλληλότητα γηπέδου για τουριστική εγκατάσταση σύμφωνα με την υπ’ αρ. 216/8.1.2015 απόφαση του Υπουργού Τουρισμού (Β’ 10), όπως εκάστοτε ισχύει ή άλλες κοινές αποφάσεις των Υπουργών Τουρισμού και Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που αφορούν σε τουριστικά καταλύματα και εγκαταστάσεις ειδικής τουριστικής υποδομής,
- τεχνική έκθεση περιγραφής του έργου και
- δηλώσεις αναθέσεων - αναλήψεων μελετών.
Πέραν των ανωτέρω, το Πολεοδομικό Γραφείο της Ε.Υ.Π.Α.Τ.Ε. είναι αρμόδιο για την έκδοση διαπιστωτικών πράξεων και για την εισήγηση και έκδοση αποφάσεων περί νομιμοποίησης ορειβατικών καταφυγίων. Όλα τα τμήματα της Ε.Υ.Π.Α.Τ.Ε. συντάσσουν απόψεις για περιπτώσεις δικαστικών υποθέσεων αρμοδιότητάς τους, τηρούν στατιστικά στοιχεία, επεξεργάζονται απαντήσεις στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου, επεξεργάζονται και διατυπώνουν προτάσεις επί νομοθετικών ρυθμίσεων για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των διοικητικών δυσχερειών και προβλημάτων, τα οποία προκύπτουν κατά τις διαδικασίες αρμοδιότητάς τους, και παρακολουθούν και υλοποιούν προγράμματα αρμοδιότητας του τμήματος.
Όσο για τα αιτήματα έγκρισης καταλληλότητας γηπέδου/οικοπέδου που αφορούν σε τουριστικά καταλύματα τεσσάρων (4) και πέντε (5) αστέρων δυναμικότητας κάτω των τριακοσίων (300) κλινών και τα οποία δεν έχουν ολοκληρωθεί με τη γνωμοδότηση της υπηρεσίας κατά τη διαδικασία της περιβαλλοντικής αδειοδότησης από την κατά νόμο αρμόδια υπηρεσία, κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος, διαβιβάζονται στην αρμόδια Περιφερειακή Υπηρεσία Τουρισμού.
Η πλατφόρμα My digital Tourism
Με τον νέο νόμο προβλέπεται και η σύσταση και λειτουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας Υπουργείου Τουρισμούμε την ονομασία My Digital Tourism, η οποία είναι προσβάσιμη μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης.
Σκοπός της πλατφόρμας είναι, μέσω της αξιοποίησης ενός εύχρηστου, διαφανούς και σύγχρονου πληροφοριακού συστήματος, η διευκόλυνση της πρόσβασης των πολιτών, επιχειρηματιών και τουριστών σε θέματα που άπτονται της αρμοδιότητας του Υπουργείου Τουρισμού, καθώς και η επικοινωνία μεταξύ των Υπηρεσιών του εν λόγω Υπουργείου.
Η διαχείριση, παραγωγική λειτουργία, καθώς και η τεχνολογική ανάπτυξη και υποστήριξη της πλατφόρμας ανήκουν στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Τουρισμού, σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Ενιαίο σύστημα ηλεκτρονικής καταγραφής δεδομένων αφίξεων - αναχωρήσεων στα καταλύματα
Επιπλέον προβλέπεται η δημιουργία ενιαίου συστήματος ηλεκτρονικής καταγραφής στατιστικών δεδομένων αφίξεων - αναχωρήσεων επισκεπτών στα κύρια και μη κύρια τουριστικά καταλύματα της χώρας στο Υπουργείο Τουρισμού.
Τα δεδομένα καταχωρίζονται κατά την άφιξη του επισκέπτη στα ως άνω καταλύματα μέσω του ενιαίου πληροφοριακού συστήματος.
Τα επιμέρους πεδία του συστήματος, καθώς και οποιαδήποτε άλλη λεπτομέρεια κρίνεται αναγκαία για την παρακολούθηση μεταβλητών για τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη θα καθορίζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Τουρισμού και Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Εθνικό Παρατηρητήριο Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης
Με τον νέο νόμο το Παρατηρητήριο Τουρισμού μετονομάζεται σε «Εθνικό Παρατηρητήριο Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης (Εθνικό Παρατηρητήριο)» και επικαιροποιούνται οι σχετικές αναφορές.
Το Εθνικό Παρατηρητήριο Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης», υπάγεται στο Τμήμα Στατιστικών Τουρισμού της Διεύθυνσης Έρευνας της Γενικής Διεύθυνσης Τουριστικής Πολιτικής του Υπουργείου Τουρισμού (Εθνικό Παρατηρητήριο) και σκοπός του είναι η αξιοποίηση των στοιχείων και πορισμάτων του Δορυφόρου Λογαριασμού Τουρισμού, η μελέτη της τουριστικής αγοράς και η παρουσίαση πορισμάτων, με στόχο την υποστήριξη τεκμηριωμένων επεμβάσεων για την εύρυθμη λειτουργία της και η πρόταση στοχευμένων μέτρων αναπτυξιακού χαρακτήρα στον τομέα του τουρισμού με στόχο την ανάδειξη όλων των θεματικών ενοτήτων του εγχώριου τουριστικού προϊόντος.
Στο Εθνικό Παρατηρητήριο τηρείται δίκτυο επικοινωνίας αναφορικά με τα δεδομένα στον τουρισμό με φορείς του τουρισμού σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, με σκοπό την παρακολούθηση της πορείας των τουριστικών μεγεθών. Για το λόγο αυτό το Εθνικό Παρατηρητήριο έχει πρόσβαση σε κάθε στοιχείο που είναι απαραίτητο για την επίτευξη των σκοπών του.
Για τον συντονισμό των Περιφερειακών και Τοπικών Παρατηρητηρίων Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης, την παροχή κατευθύνσεων για τη λειτουργία τους, καθώς και οποιαδήποτε άλλη αναγκαία ενέργεια για την υποστήριξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους και την υποβοήθηση της λειτουργίας τους είναι αρμόδιο το Τμήμα Στατιστικών Τουρισμού.
Παράταση προθεσμιών κατάταξης κύριων ξενοδοχειακών καταλυμάτων
Παράλληλα τροποποιείται και η β’ παρ. 3 άρθρου 6 του ν. 4276/2014 δίνοντας παράταση στις προθεσμίες κατάταξης κύριων ξενοδοχειακών καταλυμάτων. Για την ακρίβεια η προθεσμία κατάταξης των κύριων ξενοδοχειακών καταλυμάτων των υποπερ. αα’ και ββ’ της περ. α’ της παρ. 2 του άρθρου 1, τα οποία λειτουργούν με βάση προϊσχύουσες τεχνικές και λειτουργικές προδιαγραφές, παρατείνεται από τη λήξη της μέχρι τις 31.10.2023. Μετά την πάροδο της ανωτέρω προθεσμίας, η εγκατάσταση σφραγίζεται με απόφαση του Προϊσταμένου της οικείας Περιφερειακής Υπηρεσίας Τουρισμού του Υπουργείου Τουρισμού μέχρι την προσκόμιση πιστοποιητικού κατάταξης από τον φορέα διαχείρισης του καταλύματος κατά τις κείμενες διατάξεις. Εάν το πιστοποιητικό κατάταξης των ως άνω καταλυμάτων έχει εκδοθεί έως τις 31.12.2020, η διάρκεια ισχύος του θα είναι πέντε (5) έτη.
Εάν το πιστοποιητικό κατάταξης των ως άνω καταλυμάτων εκδοθεί από 1.1.2021 έως 31.10.2023, η διάρκεια ισχύος του θα είναι τρία (3) έτη. Για τα καταλύματα που έχουν καταταγεί σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις κατά τη δημοσίευση του νόμου αυτού έως τις 31.12.2020, η ισχύς του πιστοποιητικού κατάταξης παρατείνεται για τέσσερα (4) έτη από τη λήξη του και για εκείνα που έχουν καταταγεί από 1.1.2021 έως 31.12.2022 παρατείνεται για τρία (3) χρόνια από τη λήξη του.»
Αλλαγές για επενδυτικά σχέδια των αναπτυξιακών νόμων
Με τον νέο νόμο προβλέπονται αλλαγές ως προς την πιστοποίηση του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου των επενδυτικών σχεδίων που έχουν υπαχθεί σε προγενέστερους αναπτυξιακούς νόμους. Αναλυτικότερα, στην παρ. 5 του άρθρου 120 του ν. 4887/2022 (Α’ 16), περί οργάνων ελέγχου επενδυτικών σχεδίων, προστίθεται δεύτερο εδάφιο, το οποίο προβλέπει την πιστοποίηση του πενήντα τοις εκατό (50%) ή του εξήντα πέντε τοις εκατό (65%) του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου των επενδυτικών σχεδίων που έχουν υπαχθεί στους ν. 4399/2016, 3908/2011 και 3299/2004.
Επιπλέον προβλέπεται και η αξιοποίηση κινήτρου φορολογικής απαλλαγής σε επενδυτικά σχέδια των νόμων 3908/2011 και 4399/2016, τα οποία, μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2022, έχουν υποβάλει αίτηση για την πιστοποίηση υλοποίησης ποσοστού πενήντα τοις εκατό (50%) ή εξήντα πέντε τοις εκατό (65%) του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου του επενδυτικού τους σχεδίου ή της ολοκλήρωσής του. Την χρήση της ωφέλειας κινήτρου φορολογικής απαλλαγής θα δίνεται, κατ’ εξαίρεση για τα εισοδήματα που αποκτήθηκαν το έτος 2022, εφόσον η απόφαση πιστοποίησης εκδοθεί έως την καταληκτική ημερομηνία υποβολής των δηλώσεων εισοδήματος του φορολογικού έτους 2022.
