Ιδιαίτερα σφοδρό αναμένεται να είναι το πλήγμα στον τουριστικό κλάδο των χωρών του Νότου, από τις οποίες ξεχωρίζουν η Ισπανία, η Ελλάδα και η Πορτογαλία εξαιτίας των ταξιδιωτικών περιορισμών και της προσοχής που επιδεικνύουν οι τουρίστες όπως αναφέρει σε έκθεσή της η Capital Economics με τίτλο «Decline in tourism to weigh on southern economies».
Η Γερμανία δεν αναμένεται να δεχθεί ισχυρό πλήγμα σύμφωνα με την Capital Economics εξαιτίας του σχετικά μικρού τουριστικού κλάδου, του μικρού αριθμού τουριστών και της πιθανής αύξησης του «staycation» δηλαδή του εσωτερικού τουρισμού.
Ο τουρισμός είναι ο πιο σημαντικός για την Ελλάδα
Όπως αναφέρει η Capital Economics ο ποσοτικός προσδιορισμός της οικονομικής σημασίας του τουρισμού δεν είναι απλός. Το 2008, η Eurostat, τα Ηνωμένα Έθνη, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού και ο ΟΟΣΑ από κοινού καθορίζουν σταθερούς ορισμούς και μεθόδους για να το υλοποιήσουν. Μετρούν την άμεση συμβολή του τουρισμού στο ΑΕΠ με το άθροισμα της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας που δημιουργείται ως απάντηση στην τουριστική κατανάλωση, συν τους καθαρούς φόρους στα προϊόντα και τις εισαγωγές που σχετίζονται με αυτήν την κατανάλωση. Αυτό περιλαμβάνει δαπάνες τόσο από τους εγχώριους όσο και από τους ξένους τουρίστες. Έτσι υπό αυτό το πρίσμα ο τουρισμός είναι πιο σημαντικός για την Ελλάδα, με ποσοστό άνω του 8% του ΑΕΠ. Παράλληλα καλύπτει το 6% του ΑΕΠ της Ιταλίας και της Ισπανίας και λιγότερο από το 4% της Γαλλίας και τη Γερμανίας.
Ωστόσο το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εμπορίου και Τουρισμού εκτιμά τον συνολικό αντίκτυπο του τουρισμού συμπεριλαμβάνοντας το άμεσο αποτέλεσμα, τις επιπτώσεις της αλυσίδας εφοδιασμού, τις σχετικές με τον τουρισμό επενδύσεις και τις κυβερνητικές δαπάνες, καθώς και την επαγόμενη κατανάλωση από τους εργαζομένους που απασχολούνται σε αυτόν. Σε αυτή τη βάση, η Ελλάδα διατηρεί και πάλι τα ηνία, με τον τουρισμό να αντιπροσωπεύει πάνω από το 1/5 του ΑΕΠ το 14% στην Ισπανία, το 13% στην Ιταλία, το 9% στη Γερμανία και το 8,5% στη Γαλλία.
Κατά τη διάρκεια των πρόσφατων μέτρων περιορισμού που εφαρμόστηκαν λόγω κορονοϊού, ο τουριστικός κλάδος έκλεισε σχεδόν εντελώς, με την πληρότητα των ξενοδοχείων να αγγίζει το μηδέν τον Απρίλιο. Ωστόσο και τον Μάιο η πληρότητα ήταν πολύ χαμηλή, και τα διεθνή ταξίδια ήταν πολύ χαμηλότερα από τα κανονικά επίπεδα Ιουνίου-Ιουλίου.
Όπως σημειώνει η Capital Economics τα κρούσματα κορονοϊού αυξάνονται ήδη στην Ισπανία, ωστόσο υπό τον όρο ότι δεν υπάρχει ένα μεγάλο νέο κύμα πανδημίας, κατά τους προσεχείς μήνες οι αριθμοί τουριστών στην Ευρωζώνη είναι πιθανό να αυξηθούν προς τα πιο κανονικά επίπεδα για την εποχή. Ωστόσο, οι εταιρείες στον κλάδο θα έχουν ακόμη χάσει ένα μεγάλο μέρος των εσόδων τους. Για πολλές χώρες όπως η Ελλάδα αυτή είναι η κορυφαία περίοδος για τις καλοκαιρινές διακοπές.
Παράλληλα όπως επισημαίνει η Capital Economics οι χώρες που εξαρτώνται περισσότερο από ξένους τουρίστες είναι πιθανό να αντιμετωπίσουν βραδύτερη ανάκαμψη. Οι κυβερνήσεις είναι πιο πιθανό να επιβάλουν περιορισμούς στα διεθνή παρά στα εγχώρια ταξίδια, και αυτό θα μπορούσε να κάνει τους ταξιδιώτες να είναι πιο προσεκτικοί όταν ταξιδέψουν εκτός συνόρων, ακόμη και αν εξακολουθήσουν να επιτρέπονται τα ταξίδια. Οι μικρότερες οικονομίες όπως η Κύπρος και η Μάλτα, αλλά και η Ελλάδα, βασίζονται περισσότερο στους ξένους τουρίστες. Μεταξύ των μεγάλων οικονομιών, πάνω από το ήμισυ των τουριστικών δαπανών στην Ισπανία προέρχεται από μη κατοίκους. Το ποσοστό είναι περίπου το 1/3 στη Γαλλία, το 1/4 στην Ιταλία και μόνο περίπου το 15% στη Γερμανία.
Κερδισμένη η Γερμανία
Μεταξύ των χωρών που θα μπορούσαν πραγματικά να επωφεληθούν από την αύξηση των παραθεριστών που επιλέγουν τον εσωτερικό τουρισμό είναι η Γερμανία. Για παράδειγμα, δεδομένου ότι οι Γερμανοί τουρίστες συνήθως ξοδεύουν περίπου το 2,5% του ΑΕΠ σε άλλες χώρες, πολύ περισσότερο από ό, τι οι ξένοι τουρίστες ξοδεύουν στη Γερμανία. Έτσι, η Γερμανία θα μπορούσε να επωφεληθεί περισσότερο από την πτώση του διεθνούς τουρισμού.
Ιδιαίτερα ευάλωτες Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία
Η Capital Economics «κρούει» τον κώδωνα του κινδύνου τονίζοντας πως τα προβλήματα στον τουριστικό κλάδο θα μπορούσαν να παραμείνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Εάν τα κρούσματα αυξηθούν αργότερα μέσα στο έτος, η μείωση του τουρισμού θα πλήξει μια διαφορετική ομάδα χωρών από εκείνες που υπέφεραν το καλοκαίρι, όπως είναι η Αυστρία που ο τουρισμός κορυφώνεται το καλοκαίρι και ξανά τον χειμώνα, λόγω της δημοτικότητάς της ως χιονοδρομικό θέρετρο. Και φυσικά, εάν δεν βρεθεί εμβόλιο, ο διεθνής τουρισμός θα μπορούσε να μειωθεί για τα επόμενα χρόνια. Όπως επισημαίνει στην έκθεση της η Capital Economics η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα φαίνονται οι πιο ευάλωτες τουριστικά στην Ευρωζώνη.
