Εκατοντάδες μωρά έχουν γεννηθεί μέχρι σήμερα στο πλαίσιο του προγράμματος της HOPEgenesis, η οποία κατά τη δεκαετή δράση της δίνει ζωή σε περιοχές της Ελλάδας που κάθε χρόνο βρίσκονταν ολοένα και πιο κοντά στο «θάνατο». Έχοντας αναγνωρίσει το δημογραφικό αδιέξοδο στο οποίο οδηγείται η χώρα μας πολύ πριν ενταχθεί ψηλά στην ατζέντα κυβερνητικών και άλλων αρμόδιων φορέων, έχει αναπτύξει μία πολυεπίπεδη δράση, αφήνοντας ισχυρό αποτύπωμα «απέναντι» σε ένα διογκούμενο πρόβλημα που πλέον απασχολεί και θα απασχολήσει ακόμα περισσότερο στο μέλλον.
Η HOPEgenesis είναι μία αστική μη κερδοσκοπική εταιρία που ιδρύθηκε το 2015 και δραστηριοποιείται στον τομέα της υγείας και της κοινωνικής πρόνοιας, με αποστολή την καταπολέμηση υπογεννητικότητας, τη στήριξη της οικογένειας και την εύρεση λύσεων για το δημογραφικό ζήτημα στην Ελλάδα. Εργάζεται και επικεντρώνεται σε λύσεις τόσο σε επίπεδο τοπικών κοινοτήτων - προκειμένου να παρέχει την απαραίτητη ασφάλεια στις γυναίκες που κυοφορούν ή επιθυμούν να μείνουν έγκυες- όσο και στον ευρύτερο κοινωνικό ιστό μέσα από τη γνωστοποίηση, ευαισθητοποίηση και μελέτη του δημογραφικού ζητήματος.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Metron Analysis για την Υπογεννητικότητα, ο Νο1 αποτρεπτικός λόγος για την απόκτηση παιδιού από τους Έλληνες είναι η οικονομική κατάσταση και ακολουθούν οι ανεπαρκείς παροχές/υποστήριξη από το κράτος. Βασικός στόχος της HOPEgenesis είναι η υποστήριξη γυναικών που είναι μόνιμοι κάτοικοι ακριτικών νησιωτικών και ηπειρωτικών περιοχών της Ελλάδας και θέλουν να αποκτήσουν παιδί.
Στο πλαίσιο του προγράμματος, μέχρι σήμερα, έχουν γεννηθεί 800 μωρά, ενώ 850 οικογένειες έχουν ωφεληθεί σε περιοχές που για περισσότερα από τρία έως πέντε χρόνια υπήρχαν είτε ελάχιστες έως μηδενικές γεννήσεις, είτε μεγάλο αρνητικό ισοζύγιο γεννήσεων-θανάτων.
«Τα προγράμματα της HOPEgenesis γεννιούνται μέσα από την παρατήρηση, τη μελέτη και την εξέλιξη της ίδιας της πορείας. Η δράση μας το 2015 ξεκίνησε με την κάλυψη των εξόδων εγκυμοσύνης και τοκετού γυναικών που ζουν σε ακριτικά νησιά. Ο πυλώνας αυτός δημιουργήθηκε από την δια ζώσης παρατήρηση που έκανα σε ακριτικά νησιά ως μέλος γιατρός – γυναικολόγος της Ομάδας Αιγαίου. Μετά από μελέτη των στατιστικών στοιχείων της ΕΛ.ΣΤΑΤ. και της επικοινωνίας μου με τοπικούς φορείς, επαληθεύτηκα, ότι δηλαδή πράγματι κάθε έτος μειώνονταν αισθητά οι γεννήσεις, λόγω κυρίως του φόβου του γυναικών να μείνουν έγκυες σε έναν τόπο χωρίς μαιευτική στήριξη. Η δράση αυτή αναπτύχθηκε σταδιακά και σε δυσπρόσιτες ηπειρωτικές περιοχές. Σήμερα απαριθμούμε 500 περιοχές σε όλη την Ελλάδα», αναφέρει ο Ιδρυτής & Πρόεδρος, Επικεφαλής της Ιατρικής Επιτροπής, Δρ. Στέφανος Χανδακάς.
Έμπρακτη απάντηση στο δημογραφικό
Η διορατικότητα του ιδρυτή της έβαλε τη HOPEgenesis στη μάχη με το δημογραφικό, πριν καν βρεθεί στο προσκήνιο ως μείζον ζήτημα για την Ελλάδα. Μάλιστα, φαίνεται ότι έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην ανάδειξη του προβλήματος, δείχνοντας το δρόμο για την αναχαίτηση της υπογεννητικότητας που απειλεί ποικιλοτρόπως τη χώρα.
«Πριν 10 χρόνια, όταν ιδρύθηκε η Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρία HOPEgenesis και ξεκίνησε τη δράση της, ήταν μετρημένοι οι άνθρωποι που αναγνώριζαν το δημογραφικό ζήτημα της Ελλάδας και την ανάγκη για άμεση αντιμετώπιση. Σήμερα, με μεγάλη ανακούφιση βλέπουμε ότι βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας, πρώτο θέμα στα μεγαλύτερα ειδησεογραφικά μέσα, τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Ελλάδα, έχει δημιουργηθεί Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας και το δημογραφικό έχει την άμεση προτεραιότητα στην agenda όλων των κομμάτων», επισημαίνει ο Πρόεδρος και Ιδρυτής της.
«Φρένο» στην υπογεννητικότητα
Το μέλλον προδιαγράφεται δυσοίωνο, καθώς οι προβλέψεις από ελληνικούς και διεθνείς οργανισμούς, «δείχνουν» νούμερα που γυρίζουν την Ελλάδα πολλά χρόνια πίσω.
«Πλέον μιλάμε για μία γέννηση ανά δύο θανάτους, μία χώρα που ολοένα λιγοστεύουν και γερνάνε οι κάτοικοί της, ενώ οι απομακρυσμένες περιοχές ερημώνουν. Το 2021 καταγράφηκε από την απογραφή της ΕΛ.ΣΤΑΤ μία πανελλαδική πτώση του πληθυσμού κατά 3,1% σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία, ενώ παράλληλα το ποσοστό των ατόμων ηλικίας άνω των 80 ετών διπλασιάστηκε μεταξύ του 2001 και 2020. Η πρόβλεψη για το 2050 είναι ότι ο πληθυσμός της Ελλάδας θα είναι 8,5 εκατομμύρια, ενώ το 2100 θα είναι λιγότερος από το 1950 και συγκεκριμένα, βάσει ερευνών του ΟΗΕ, θα είναι λίγο περισσότερο από 6,3 εκατομμύρια», εξηγεί ο Δρ. Χανδακάς.
Η HOPEgenesis δραστηριοποιείται στην προσπάθεια ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης φορέων για το μείζον πρόβλημα του δημογραφικού. Μέσα από τις δράσεις της, ο στόχος της είναι να επιτύχει σταδιακή αύξηση του πληθυσμού και να περιορίσει την έκταση του προβλήματος.
«Αυτή τη στιγμή δεν μιλάμε για αντιστροφή του προβλήματος, αλλά για μία συλλογική και ουσιαστική προσπάθεια να μετριαστεί το αναπόφευκτα αρνητικό αποτύπωμα του δημογραφικού ζητήματος στην χώρα μας», τονίζει.
Δράση σε πολλαπλά επίπεδα
Στα 10 χρόνια «ζωής» της η HOPEgenesis έχει αναπτύξει δράση σε πολλαπλά επίπεδα, που καλύπτουν όλο το φάσμα της τεκνοποίησης, ενώ η προσφορά της ξεπερνά το ορόσημο του τοκετού και επεκτείνεται και σε παροχές για την στήριξη της οικογένειας:
• Υιοθεσίες ακριτικών περιοχών και απομακρυσμένων νησιών, καλύπτοντας όλα τα έξοδα κύησης, τοκετού, μεταφοράς και διαμονής των εγκύων σε συνεργαζόμενα νοσοκομεία και ιατρικά κέντρα.
• Παροχή υπηρεσιών θεραπείας υπογονιµότητας (IVF), καλύπτοντας τα έξοδα θεραπειών IVF για τις γυναίκες που επιθυμούν να κυοφορήσουν αλλά αντιμετωπίζουν προβλήματα γονιμότητας
• Απομακρυσμένη ιατρική παρακολούθηση μέσω εξελιγμένων και πρωτοπόρων ιατρικών συσκευών Bluetooth και μιας ειδικά διαμορφωμένης πλατφόρμας, ώστε να εξασφαλίζεται η ομαλή κύηση.
«Το 2020 εν μέσω καραντίνας υπό τον φόβο του covid, αναπτύξαμε την εφαρμογή ατομικής τηλεϊατρικής με ειδικές συσκευές Bluetooth και ειδικά διαμορφωμένη πλατφόρμα, ώστε οι ωφελούμενες που ζουν σε ακριτικές περιοχές να μπορούν να στείλουν απευθείας τις ιατρικές τους μετρήσεις στον γιατρό τους και να διασφαλίσουμε τη δική τους υγεία αλλά και των εμβρύων τους ανά πάσα στιγμή, ανεξαρτήτως του τόπου κατοικίας τους», αναφέρει ο Δρ Χανδακάς.
• Ίδρυση κέντρων απασχόλησης παιδιών προσχολικής ηλικίας και βρεφονηπιακών σταθμών στις περιοχές δράσης.
«Στις περιοχές που μέσω του προγράμματος της HOPEgenesis γεννήθηκαν πολλά παιδιά, αυτόματα δημιουργήθηκε ένα άλλο πρόβλημα, αυτό της ασφαλούς και δημιουργικής φύλαξης των παιδιών όσο εργάζονται οι γονείς. Αυτό ήταν το έναυσμα για την έναρξη δεύτερης φάσης, της δημιουργίας Δημοτικών Παιδικών Σταθμών. Στη συνέχεια, προχωρήσαμε και σε άλλα έργα υποδομής για τη στήριξη της ακριτικής οικογένειας, παιδικές χαρές, αθλητικούς πολυχώρους, επισκευή σχολικών μονάδων, θέατρα για πολιτιστικές εκδηλώσεις τόσο παιδιών όσο και μεγαλύτερων κατοίκων», εξηγεί ο ιδρυτής της.
• Διεξαγωγή ερευνών για την υπογεννητικότητα και το δημογραφικό
• Διοργάνωση ημερίδων και συνεδρίων για την ενημέρωση, ευαισθητοποίηση του γενικού πληθυσμού για το δημογραφικό και τις επιπτώσεις του.
«Από την αρχή της δραστηριότητάς μας διοργανώνουμε ημερίδες και συνέδρια, με σκοπό την ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση φορέων και του γενικού πληθυσμού για το θέμα του δημογραφικού και τις επιπτώσεις του. Έτσι, έχουμε συνδιοργανώσει 3 παγκόσμια συνέδρια για το Δημογραφικό με το Economist, με συνέδρους έμπειρους οικονομολόγους, επιστήμονες και πολιτικούς που συζήτησαν για τον αντίκτυπο των δημογραφικών μεταβολών στην ανάπτυξη, την αγορά εργασίας, την κοινωνική συνοχή και τους γεωπολιτικούς συσχετισμούς. Το 2024 θεσπίσαμε τον θεσμό των βραβείων GREEK DEMOGRAPHIC AWARDS, με στόχο τη βράβευση ατόμων, δομών και οργανισμών που με την πορεία τους προσδίδουν ένα θετικό πρόσημο στο δημογραφικό πρόβλημα, συμβάλλοντος στην ανατροπή του», σημειώνει ο ιδρυτής της HOPEgenesis.
Η HOPEgenesis δουλεύει στενά με το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας. Πρόσφατα σύναψε συμφωνίες με Πολεμικό Ναυτικό και ΚΕΔΕ για υλοποίηση καινοτόμων δράσεων, ενώ συνεργασία έχει αναπτύξει και με την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, στο πλαίσιο του Προγράμματος «Η Περιφέρεια Στερεά Ελλάδα ανά-γεννιέται»
Το κοινωνικό αποτύπωμα σε αριθμούς
Σύμφωνα με Έκθεση που αφορά στην αποτίμηση του προγράμματος της HOPEgenesis για την αντιμετώπιση του προβλήματος της υπογεννητικότητας της χώρας (Κέντρο Αειφορίας CSEΗ - 2022), η αξία που δημιουργήθηκε στην κοινωνία για κάθε ευρώ που επενδύθηκε στο πρόγραμμα ισοδυναμεί με 5,69 ευρώ (SROI). Δηλαδή, το ποσό της συνολικής επένδυσης ισοδυναμεί με δημιουργία συνολικής κοινωνικής αξίας ύψους 2,66 εκατ. ευρώ, με σημαντικά επιπρόσθετα οφέλη.
«Είμαστε μία οργάνωση της Κοινωνίας των Πολιτών που προσεγγίζουμε το δημογραφικό ζήτημα και από θεωρητική αλλά και από πρακτική σκοπιά, αφουγκραζόμαστε τις ανάγκες της κοινωνίας, μελετούμε σε βάθος κάθε πτυχή σε συνεργασία με μεγάλα ακαδημαϊκά ιδρύματα και σχεδιάζουμε προσεκτικά τα επόμενα βήματά μας για τη στήριξη της οικογένειας στην Ελλάδα», τονίζει ο Δρ Στέφανος Χανδακάς.
Ο απώτερος στόχος για το μέλλον
Αυτή τη στιγμή η HOPEgenesis δραστηριοποιείται σε περισσότερες από 500 απομακρυσμένες περιοχές (ακριτικά νησιά και δυσπρόσιτα χωριά) και συνεργάζεται με 24
ιατρικά κέντρα σε Αθήνα και επαρχία (δημόσια και ιδιωτικά),
Η ιατρική της ομάδα αποτελείται από περισσότερους από 50 ιατρούς, μαίες και άλλους επαγγελματίες υγείας, που βρίσκονται σε 15 διαφορετικά μέρη της Ελλάδας, ενώ πραγματοποιεί 12-14 αποστολές κάθε χρόνο σε ακριτικές περιοχές (νησιά και ηπειρωτική χώρα).
«Ο απώτερος στόχος μας για το μέλλον είναι να μην είναι πια αναγκαίες οι υπηρεσίες μας. Να υπάρχει η κρατική μέριμνα για κάθε γωνιά της ελληνικής κοινωνίας, απομακρυσμένα χωριά, ακριτικά νησιά ή αστικά κέντρα, στα οποία να ευνοείται η δημιουργία οικογένειας και να στηρίζονται οι νέοι γονείς. Να έχουν το κίνητρο και την ασφάλεια να δημιουργήσουν πολυμελείς οικογένειες. Να γίνει αυτό το νέο “αφήγημα” των νέων, ώστε να θέλουν να κάνουν οικογένεια παράλληλα με την επαγγελματική τους καριέρα», αναφέρει ο Ιδρυτής της.
Όπως ο ίδιος τονίζει, ακόμα και σε αυτήν την αισιόδοξη εξέλιξη, η HOPEgenesis θα λειτουργήσει συμπληρωματικά των κρατικών παροχών, για να στηρίξει τα «παιδιά της» και
την οικογένεια, προκειμένου να συμβάλει ουσιαστικά στη βελτίωση της δημογραφικής πραγματικότητας της χώρας μας.
