Άκρως θετικό ήταν το κλίμα που διαμορφώθηκε γύρω από τους εγχώριους εισηγμένους ομίλους στο φετινό roadshow που διεξήχθη από κοινού μεταξύ της Morgan Stanley και της διοίκησης του Χρηματιστηρίου Αθηνών στο Λονδίνο.
Όπως επισημαίνει η Alpha Finance, η οποία είχε σταθερή παρουσία στο συνέδριο, τα funds που έδωσαν το παρών ήταν κυρίως μέτοχοι σε πλειάδα εισηγμένων εταιρειών και στις τράπεζες, εξοικειωμένοι με την εγχώρια μετοχική αγορά, ενώ αξιοσημείωτη παρουσία είχαν και νέοι διαχειριστές που βολιδοσκοπούν επίσης εισηγμένες και τράπεζες.
Σύμφωνα με τη Χρηματιστιακή, το μεγαλύτερο ενδιαφέρον στράφηκε προς τον κλάδο της ενέργειας και φυσικά για τις τράπεζες. Κατά τη διάρκεια των meetings, οι επενδυτές εστίασαν (πέραν συγκεκριμένων θεμάτων και ενοτήτων που αφορούν στοιχεία των εταρειών): α) στο μακροοικονομικό περιβάλλον και τις προοπτικές, β) στην πορεία του τουριστικού κλάδου, στο real estate και την πράσινη μετάβαση γ) στον αντίκτυπο της ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας τόσο για την οικονομία όσο και για την αγορά, δ) στο κρίσιμο σκέλος των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που αναμένονται και υλοποιούνται κατά τη δεύτερη θητεία της παρούσας κυβέρνησης, ε) στην πρόοδο των επενδύσεων και την εκτέλεση του σχεδίου του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF).
Στο περιθώριο του συνεδρίου, οι επενδυτές αναφέρθηκαν θετικά και στη νέα πολυεπίπεδη στρατηγική συνεργασία της Alpha Bank με τη UniCredit, το άκρως επιτυχημένο placement του ΤΧΣ στην Εθνική Τράπεζα και τη φετινή βελτίωση της κερδοφορίας των εισηγμένων. 'Εμφαση έδωσαν επίσης οι διαχειριστές στις εντυπωσιακές επιδόσεις που έχει καταγράψει το Χρηματιστήριο κατά τη φετινή περιόδο, ιδιαίτερα των ελληνικών τραπεζών και την αυξημένη δραστηριότητα της αγοράς.
Οι επενδυτές έδειξαν επίσης ενδιαφέρον για επερχόμενα deals, placements και IPOs, με συγκεκριμένα ερωτήματα σχετικά με την αποεπένδυση του ΤΧΣ από την Τράπεζα Πειραιώς και το IPO του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών (αναμένεται στις αρχές του 2024).
Στο roadshow συμμετείχαν 37 εισηγμένες που πραγματοποίησαν συναντήσεις με σειρά επενδυτών επενδυτές (έναντι 27 εταιρειών πέρυσι) και παρευρέθηκαν 96 θεσμικοί, εκπροσωπούμενοι από 114 διαχειριστές και αναλυτές (έναντι 71 & 100 αντίστοιχα πέρυσι). Σύμφωνα με την Alpha Finance πραγματοποιήθηκαν 216 συναντήσεις - ομαδικές και 1x1 meetings - (έναντι 150 το 2022).
Μεταξύ των πιο δημοφιλών εταρειών εκτός του χρηματοοικονομικού κλάδου ήταν: α) οι εταιρείες ενέργειας, ΔΕΗ, Μυτιληναίος και Motor Oil, β) ο ΟΠΑΠ, γ) ο όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ - Τέρνα Ενεργειακή με έμφαση στις υποδομές και τις ΑΠΕ, δ) η Aegean με σαφής κατεύθυνση στον τουρισμό και ε) ο ΟΤΕ.
Τα σημεία που εστίασε ο Έλληνας πρωθυπουργός
Ο πρωθυπουργός κ. Κυριάκος Μητσοτάκης είχε μια διεξοδική συζήτηση με τον κ. Luigi Rizzo, Vice Chairman της επενδυτικής τραπεζικής, στην EMEA, Morgan Stanley, ενώ ο επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος κ. Αλέξης Πατέλης συζήτησε με την κ. Ellen Zentner, Managing Director, επικεφαλής οικονομολόγος στις ΗΠΑ της Morgan Stanley.
Ο κ. Μητσοτάκης, επισήμανε τα τελευταία επιτεύγματα της ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας, την αναπτυξιακή δυναμική, την αυξανόμενη επενδυτική δραστηριότητα και τη δημοσιονομική πειθαρχία. Η κυβέρνηση δεν εστιάζει μόνο στην ανάπτυξη αλλά και σε βασικούς μοχλούς αυτής, όπως στην ποιότητα, τη βιωσιμότητα και την κοινωνική δικαιοσύνη.
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι μακροοικονομικές τάσεις είναι πιθανό να συνεχίσουν να υπεραποδίδουν στην περιοχή της ΕΕ - με διαφοροποιητικούς παράγοντες: i) RRF, ii) χαμηλότερη ευαισθησία στα επιτόκια (μη μοχλευμένος ιδιωτικός τομέας) iii) αντίκτυπος της αναβάθμισης σε επενδυτική βαθμίδα που χρειάζεται χρόνο για να αποτυπωθεί. Ο πληθωρισμός αποτελεί προς ώρας ένα βασικό πρόβλημα, αλλά μειώνεται ταχύτερα από ότι αλλού. Επιπλέον, έμφαση δόθηκε και στο καθεστώς της ανεπτυγμένης αγοράς για το Χρηματιστήριο Αθηνών που αποτελεί βασικό στόχο για το προσεχές μέλλον, με την πρόσφατη και αναμενόμενη κινητικότητα της αγοράς να είναι υποστηρικτική (IPOs, τοποθετήσεις).
Παράλληλα, η κυβέρνηση θα χρησιμοποιήσει ΣΔΙΤ στο σύστημα υγείας και θα εκμεταλλευτεί τη μεγάλη δεξαμενή ακινήτων που κατέχει, ενω το ελληνικό χρέος είναι ένα από τα ασφαλέστερα στον κόσμο, δεδομένων των χαρακτηριστικών του (μακρά διάρκεια και υψηλό ποσοστό αυτού που είναι σε σταθερό επιτόκιο).
Σύμφωνα με την κυβέρνηση, ο εφησυχασμός αποτελεί βασικό κίνδυνο στη δεύτερη κυβερνητική θητεία και ο πρωθυπουργός δεν είναι διατεθειμένος να τον ανεχθεί εστιάζοντας στην επίτευξη στόχων και αποτελεσμάτων, ενώ δεν υπάρχει κάποια σκέψη για τις επόμενες εκλογές. Παράλληλα, υπήρξε δέσμευση να προχωρήσει σε δύσκολες μεταρρυθμίσεις όπως το δικαστικό σύστημα, στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, στη διεύρυνση του εργατικού δυναμικού (με την ένταξη περισσότερων γυναικών, ηλικιωμένων πολιτών και νόμιμων μεταναστών) και στη περαιτέρω μείωση του κόστους εργασίας. Στα σημεία που αναφέρθηκαν ήταν η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης για τη βελτίωση των αλληλεπιδράσεων με τους πολίτες και μεγάλη ανάπτυξη του τεχνολογικού οικοσυστήματος στην Ελλάδα. Επιπλέον, η Ελλάδα βρίσκεται σε καλή θέση για να προσελκύσει ανθρώπινο δυναμικό, δεδομένων των θετικών προοπτικών της χώρας, με την τελευταία να αποτελεί πυλώνα σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή και βασικό παράγοντας της λήψης πολιτικών - αποφάσεων εντός της ΕΕ.
Τα κύρια σημεία γύρω από τις ελληνικές τράπεζες
Ο κ. Βασίλειος Ψάλτης, Διευθύνων Σύμβουλος της Alpha Bank, ο κ. Φωκίων Καραβίας, Διευθύνων Σύμβουλος της Eurobank, ο κ. Παύλος Μυλωνάς, Διευθύνων Σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας και ο κ. Χρήστος Μεγάλου, Διευθύνων Σύμβουλος της Τράπεζας Πειραιώς συζήτησαν με την κ. Nida Iqbal Siddiqi, επικεφαλής ανάλυσης για τις τράπεζες στη ζώνη EEMEA της Morgan Stanley.
Έμφαση δόθηκε στα εξής σημεία:
- Απαιτούνται μεταρρυθμίσεις: δικαστικό σύστημα, κτηματολόγιο, δίκτυα, φοροδιαφυγή, κλιματική αλλαγή.
- Η οικονομία αποκτά ένα προσανατολισμό προς στις εξαγωγές (εξαγωγές αγαθών υψηλότερες από τις υπηρεσίες).
- Η αύξηση δανείων φέτος ήταν χαμηλότερη από την αναμενόμενη λόγω των αποπληρωμών από εταιρείες εξαιτίας των υψηλών επιτοκίων, με τις προοπτικές ωστόσο να είναι θετικές για το 2024 με ρυθμό πιστωτικής επέκτασης που αναμένεται να ανέλθει στο 5% περίπου και θα οφείλεται κυρίως σε δανεισμό επιχειρήσεων.
- Καμία αύξηση στα στεγαστικά δάνεια παρά τον μεγάλο αριθμό συναλλαγών, η πλειονότητα των οποίων χρηματοδοτείται με ίδια κεφάλαια. Οι εκταμιεύσεις στεγαστικών δανείων στο 10% του παρελθόντος, ενδεικτικό των δυνατοτήτων της αγοράς, ελαφρώς καλύτερη εικόνα στα καταναλωτικά αν και από χαμηλή βάση.
- Τα ρυθμιζόμενα δάνεια αποτελούν μεγάλη ευκαιρία, αλλά όχι άµεση. Οι τράπεζες είναι πιθανότερο να παρέµβουν σε µεταγενέστερο στάδιο.
- Η δυναμική των καθαρών εσόδων από τόκους είναι πολύ ευνοϊκή και καλύτερη από την αναμενόμενη, ιδίως στις καταθέσεις - τα επιτόκια αναμένεται να μειωθούν από το δεύτερο εξάμηνο του 2024, οπότε γίνεται προσπάθεια να γίνουν οι ισολογισμοί λιγότερο ευαίσθητοι στα επιτόκια (τίτλοι σταθερού επιτοκίου, δάνεια σταθερού επιτοκίου, hedging παραγώγων) αν και με προσεκτικά βήματα - οι εγχώριες τράπεζες είναι σε καλή θέση να διατηρήσουν βιώσιμα ένα καθαρό επιτοκιακό περιθώρι NIM περίπου στο 2,5%.
- Θετικές προοπτικές για το wealth management και το bancassurance ως αποτέλεσμα της αύξησης του διαθέσιμου εισοδήματος και των πιο υποστηρικτικών κυβερνητικών πολιτικών.
- Εξορθολογισμός του κόστους, σκέλος στο οποίο έχουν γίνει πολλά και λαμβάνονται περαιτέρω πρωτοβουλίες αλλά με περιορισμένα περιθώρια, ψηφιοποίηση - κάποια πίεση στο κόστος προσωπικού λόγω μεταβλητών αποδοχών, πληρωμές ανώτερων στελεχών κυρίως μέσω stock options.
- Ποιότητα ενεργητικού: Δεν υπάρχει νέο κύμα νέων NPEs, καθώς τα μακροοικονομικά δεδομένα παραμένουν υποστηρικτικά, οικονομία με χαμηλή μόχλευση, ισχυρά εταιρικά κέρδη, στεγαστικά δάνεια σε ώριμο στάδιο και κρατικά μέτρα στήριξης σε ισχύ.
- Κατανομή πλεονάζοντος κεφαλαίου: επιβράβευση των μετόχων, χρηματοδότηση της εγχώριας οικονομίας, αναζήτηση ευκαιριών στο εξωτερικό.
- Οι επιβολή έκτακτων φόρων είναι εξαιρετικά απίθανη δεδομένης της κυβέρνησης που είναι υπέρ της αγοράς, παραδείγματα άλλων χωρών που δεν ενθαρρύνουν, επικείμενα placements του ΤΧΣ και οι τράπεζες που έχουν επιδείξει κοινωνική υπευθυνότητα.
- Δεν υπάρχει ανταγωνισμός από private equity ή άλλα ιδρύματα στον άμεσο δανεισμό, καθώς η αγορά παραμένει μικρή, θα μπορούσε να συμβεί στο μέλλον.
Tα κύρια σημεία του πάνελ για την ενέργεια και την ενεργειακή μετάβαση
Στο πάνελ συμεμτείχαν οι κ. Μυτιληναίος, πρόεδρος της Mytilineos, ο κ. Μαθιός Ρήγας, διευθύνων σύμβουλος της Energean, ο κ. Πέτρος Τζαννετάκης, αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Motor Oil, ο κ. Γιώργος Κούβαρης, πρόεδρος του ομίλου Ήρων, ο κ. Κωνσταντίνος Μαύρος, διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ Ανανεώσιμες, ο κ. Αλέξανδρος Εξάρχου, αντιπρόεδρος & διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Intrakat και ο κ. Ιωάννης Καράμπελας, διευθύνων σύμβουλος της ΑΔΜΕ Συμμετοχών, οι οποίοι συνομίλησαν με τον κ. Frank Hermelink, επικεφαλής της Morgan Stanley στον τομέα Power & Utilities, στη ζώνη EMEA.
Τα κύρια σημεία ήταν τα εξής:
- Η Ελλάδα βασιζόταν στον λιγνίτη για δεκαετίες, η μετάβαση υλοποιήθηκε τις τελευταίες δύο δεκαετίες μέσω ενός μείγματος φυσικού αερίου, αιολικών πάρκων και φωτοβολταϊκών.
- Η ενεργειακή ασφάλεια και η προσιτή τιμή είναι πολύ σημαντικοί παράγοντες.
- Η Ελλάδα έχει μια καλή διαχείριση στο σκέλος της μετάβασης αν και οι τιμές εξακολουθούν να είναι αυξημένες.
- Ένα μείγμα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και φυσικού αερίου φαίνεται να είναι το καταλληλότερο.
- Σε επίπεδο εταιρείας ένα ολοκληρωμένο μοντέλο στο οποίο η παραγωγή και η προμήθεια συνδυάζονται φαίνεται να είναι το πιο αποτελεσματικό.
- Πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία δεν υπήρχαν ανησυχίες για τον ενεργειακό εφοδιασμό, παρόλα αυτά, η επάρκεια του εφοδιασμού δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη, με τη διαφοροποίηση να αποτελεί το «κλειδί» για τη ενίσχυσης της γραμμής ασφάλειας.
- Η αγορά ενέργειας παραμένει πολύ εύθραυστη, αντανακλώντας τις ανησυχίες για την ασφάλεια και χρειάζονται όλες οι πηγές για να εξασφαλιστεί μια ισορροπημένη προσέγγιση, ενώ είναι επίσης απαραίτητες οι μακροπρόθεσμες συμβάσεις προμήθειας.
- Η Ελλάδα βρίσκεται σε πολύ καλύτερη θέση όσον αφορά την προμήθεια και την τιμολόγηση δεδομένων των συνθηκών ανέμου και ήλιου, η κυβερνητική βούληση θα μπορούσε να βελτιώσει περαιτέρω τη δυναμική, η χώρα θα μπορούσε να γίνει καθαρός εξαγωγέας ενέργειας στο μέλλον.
- Η επενδυτική κοινότητα και οι τράπεζες πρέπει να στηρίξουν τις δαπάνες για τη βελτίωση της ασφάλειας του εφοδιασμού και της τιμολόγησης, καθώς απαιτούνται περισσότερες επενδύσεις για τη διατήρηση των σημερινών επιπέδων κατανάλωσης.
- Η ευρωπαϊκή πολιτική γραμμή που χαράζεται συχνά δεν είναι υποστηρικτική καθώς επικρατούν διαφορετικά συμφέροντα - οι φορείς χάραξης πολιτικής και τα θεσμικά όργανα πρέπει να κινηθούν γρήγορα για να επιταχύνουν την ενεργειακή μετάβαση.
