Το 2020 είναι η χρονιά κατά την οποία δεκάδες δισεκατομμύρια κόκκινων δανείων θα αλλάξουν χέρια. Οι τέσσερεις συστημικές τράπεζες θα «τρέξουν» ένα ιδιαίτερα φιλόδοξο πρόγραμμα τιτλοποιήσεων, προκειμένου να βγάλουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια από τους ισολογισμούς τους.
Μέχρι εδώ όλα καλά, καθώς πρέπει επιτέλους το τοπίο να ξεκαθαρίσει και οι τράπεζες να αρχίσουν ξανά να δουλεύουν κανονικά. Και εφόσον εδώ και 10 χρόνια δεν κατάφεραν να λύσουν το πρόβλημα μόνες τους, λογικό είναι να το αναλάβει κάποιος άλλος.
Αυτό που δεν είναι λογικό και χρήζει ιδιαίτερης προσοχής είναι ποιος είναι αυτός ο άλλος και πόσο φτηνά παίρνει τα δάνεια. Γιατί, αν δούμε τις μέχρι στιγμής συναλλαγές, αλλά και τις εκτιμήσεις για τις επόμενες, τα funds αποκτούν τα δάνεια στο 5% με 10% επί της ονομαστικής αξίας τους.
Και ταυτόχρονα –παρά το γεγονός ότι οι τράπεζες διακρατούν το senior κομμάτι της τιτλοποίησης- είναι εκείνα που δίνουν στους servicers τις κατευθύνσεις για το πώς θα χειριστούν τα δάνεια.
Το πρόβλημα
Και εδώ αρχίζει το πρόβλημα. Όταν κάποιο fund αγόρασε και ελέγχει κόκκινα δάνεια 10 δισ. ευρώ έχοντας δώσει 500 εκατ. ευρώ, είναι προφανές ότι υπάρχει ανισορροπία. Γιατί μπορεί πολύ εύκολα να κάνει συμφωνίες (πάνω και κάτω από το τραπέζι) λειτουργώντας αποκλειστικά για τα δικά του συμφέροντα. Θα μου πείτε, λογικό είναι αυτό, αφού αγόρασε τα δάνεια, μπορεί να κάνει ό,τι θέλει.
Δεν πάει όμως ακριβώς έτσι. Αφενός γιατί θεωρητικά με τα χρήματα που ανακτά πρέπει πρώτα να αποπληρώσει το senior κομμάτι της τιτλοποίησης, δηλαδή την τράπεζα. Αν όμως οι συμφωνίες γίνουν κάτω από το τραπέζι, τότε μπορεί να βγάζει χρήματα το ίδιο, δείχνοντας πολύ χαμηλότερα ποσοστά ανάκτησης από τα πραγματικά.
Και αφετέρου επειδή ο Έλληνας φορολογούμενος έδωσε τα τελευταία χρόνια πολλά δισεκατομμύρια για να ανακεφαλαιοποιηθούν οι τράπεζες και τώρα βλέπει τα δικά του δάνεια να περνούν σε funds έναντι ενός πολύ μικρού κλάσματος της αξίας τους.
Θα μου πείτε, τι προτείνεις: να μην γίνουν τιτλοποιήσεις και οι τράπεζες να μείνουν «ζόμπι» για πάντα; Προφανώς και όχι. Αλλά το πέρασμα των δανείων στα funds να μην καταστήσει τη διαχείρισή τους πλήρως αδιαφανή, όπως υπάρχει μεγάλος φόβος να γίνει. Και εδώ είναι κομβικός ο ρόλος του επόπτη –δηλαδή της Τράπεζας της Ελλάδος- και βέβαια της κυβέρνησης, ώστε να τεθούν και να εφαρμοστούν νόμοι και κανόνες.
Αλλιώς, σε λίγους μήνες θα ψάχνουμε να δούμε πού πήγαν τα δάνειά μας και μαζί τους τα σπίτια μας και οι επιχειρήσεις μας.
