Με την αντικατάσταση του διευθυντή της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας το προηγούμενο Σάββατο και με την επιλογή αύξησης του επιτοκίου οριακά πάνω από το 1%, η τούρκικη λίρα μπήκε σε μια νέα περίοδο αναταραχής. Την εβδομάδα που μας πέρασε, η λίρα ξεκίνησε με απώλειες που έφτασαν το 14% για να κλείσει με απώλειες κοντά στο 10%. Μια τέτοια αναταραχή είχε αντίστοιχα συμβεί το 2018, όταν η Τουρκία περνούσε μια σημαντική οικονομική κρίση, την πιο σημαντική όσα χρόνια είναι ο Ερντογάν και το ΑΚΡ στην εξουσία.
Σήμερα, τα πράγματα είναι αρκετά χειρότερα από το 2018, γιατί τότε μπορούσε κανείς να προβλέψει κάπως το μέλλον της Τουρκίας, σε συνάρτηση με τις οικονομικές επιλογές του Ερντογάν αλλά και της Ε.Ε. και των ΗΠΑ στην περιοχή, μαζί με τις εξελίξεις στα ανοιχτά μέτωπα της Συρίας και της Λιβύης. Σήμερα, δεν είμαστε καν κοντά σε αυτή την κατάσταση. Οι περισσότερες παράμετροι του 2018 δεν ισχύουν, αλλά ο κύριος απρόβλεπτος παράγοντας παραμένει ο ίδιος ο Ερντογάν.
Για την ώρα, το τουρκικό Χρηματιστήριο έχει μια καθοδική πορεία ανάλογη της λίρας, χωρίς να μπορεί να συγκρατήσει τις απώλειες, παρά τις δηλώσεις του νέου κεντρικού τραπεζίτη Σαχάπ Καβτσίογλου και η πτώση έφτασε το 11% για αυτή την εβδομάδα ενώ πουλήθηκαν ομολογιακά αμοιβαία κεφάλαια αξίας 29,8 εκατομμυρίων δολαρίων, ποσό – ρεκόρ για φέτος.
Η Τουρκία αύξησε το βασικό επιτόκιο άνω των προσδοκιών, στο 19%
Τούρκικη λίρα: Νέα αποσταθεροποίηση - Απολύθηκε ο επικεφαλής της κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας
Τουρκία: Σφυροκόπημα σε λίρα και Χρηματιστήριο, μετά την απόλυση του κεντρικού τραπεζίτη
Πρέπει να συνυπολογίσουμε στα παραπάνω το αυξανόμενο χρέος της Τουρκίας που είναι δεσμευμένο σε δολάρια και το οποίο αγγίζει τα 440 δισ. Αυτό σημαίνει ότι για να σταθεροποιηθεί το οικονομικό περιβάλλον στην Τουρκία και να συγκρατηθεί η πτώση της τούρκικης λίρας, θα χρειαστεί να δαπανηθούν πολλά χρήματα από την ήδη συμπιεσμένη τουρκική οικονομία. Να θυμίσουμε ότι στην προηγούμενη «αλλαγή βάρδιας» στην Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας το 2020, με τις τότε αναταραχές χρειάστηκε να ξοδευτεί το ποσό των 1000 δισ. δολαρίων για να ισορροπήσει το νόμισμα.
Η παράδοξη οικονομική πολιτική του Ερντογάν που αρνείται πεισματικά να δεχτεί ότι η αύξηση του επιτοκίου σημαίνει λιγότερη ύφεση και μεγαλύτερη προσέγγιση επενδύσεων, εκτός από τις πολλές αλλαγές σε κεντρικούς τραπεζίτες και χαοτική συμπεριφορά στο τούρκικο χρηματιστήριο φέρνει και ένα επιπλέον δυσεπίλυτο πρόβλημα στην καρδιά της τουρκικής οικονομίας. Οι βιομηχανίες και οι κλάδοι της τουρκικής οικονομίας που θα χρειαστούν ενίσχυση για να ανταπεξέλθουν στην ύφεση που δημιουργεί η πανδημία, θα χρειαστεί να καταφύγουν σε δανεισμό. Όμως, η Κεντρική Τράπεζα θα αυστηροποιήσει πολύ τη νομισματική πολιτική μετά τη ρευστοποίηση και τη διαφυγή κεφαλαίων της προηγούμενης εβδομάδας, οπότε η όποια διαδικασία διάσωσης της τουρκικής λίρας θα σημάνει ταυτόχρονα και δυσκολία στις παραγωγικές βάσεις να προσφύγουν σε δανεισμό.
Για την ώρα, το σενάριο να προχωρήσει η Κεντρική Τράπεζα σε νέα αύξηση του επιτοκίου, όπως έκανε και ο πρόσφατα απολυμένος Αγκμπάλ μοιάζει απίθανό, αλλά στην Τουρκία του Ερντογάν το 2021, αρκετοί αναλυτές έχουν καταφύγει ως και στη μεταφυσική. Η συγκρατημένη βοήθεια από την Ε.Ε. μέσω Γερμανίας, όπως διατυπώθηκε στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής, για τα θέματα του προσφυγικού και της ενέργειας, δεν επαρκεί για να καθησυχάσει τις εξαιρετικά καχύποπτες διεθνείς αγορές. Συνεπώς, ακόμα κι αν αποφύγει την άμεση κατάρρευση, πράγμα που είναι πολύ πιθανό λόγω μεγέθους, η τούρκικη οικονομία μπαίνει σε ένα μακροπρόθεσμο καθοδικό σπιράλ ύφεσης από το οποίο δύσκολα θα ανακάμψει.
