Δεν ήταν τυχαίο ότι ο Εμίρης του Κατάρ Ταμίμ μπιν Χαμάντ Αλ Θάνι απεικονίστηκε να χαμογελά στο βάθος, όταν ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο Αιγύπτιος ομόλογός του Άμπντελ Φατάχ αλ Σίσι έδωσαν τα χέρια για πρώτη φορά, λίγο πριν την τελετή έναρξης του Παγκοσμίου Κυπέλλου στο Κατάρ την Κυριακή, αναφέρει το Middle East Eye.
Αρκετές πηγές με γνώση των λεπτομερειών της συνάντησης ανέφεραν στο Middle East Eye ότι η Ντόχα από το καλοκαίρι προσπαθούσε να μεσολαβήσει για μια σύντομη συνάντηση μεταξύ των δύο πρώην εχθρών.
Μια τουρκική πηγή είπε ότι ο Ερντογάν αρχικά δεν ήταν πολύ θετικός στην ιδέα να σφίξει τα χέρια με κάποιον που προηγουμένως αποκαλούσε «δολοφόνο» και «δικτάτορα». Η έχθρα του Ερντογάν για τον Σίσι είχε προκληθεί από το αιγυπτιακό στρατιωτικό πραξικόπημα του 2013, το οποίο ανέτρεψε τη δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση της χώρας ( σ.σ. του Μοχάμεντ Μόρσι και των Αδερφών Μουσουλμάνων που τάσσονται υπέρ του «σκληροπυρηνικού» Ισλάμ) και κατέστειλε αιματηρά κάθε επικριτή.
«Το Κατάρ ήθελε να επιλυθούν όλα τα προβλήματα μεταξύ των δύο χωρών και ο εμίρης ήθελε αυτή η χειραψία να συμβεί κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου Κυπέλλου», ανέφερε η πηγή.
Παρά τις μακροχρόνιες συνομιλίες συμφιλίωσης μεταξύ Τουρκίας και Αιγύπτου, οι σχέσεις εξακολουθούν να είναι γεμάτες από μια σειρά ζητημάτων: Από τα ανταγωνιστικά συμφέροντα στη Λιβύη, μέχρι την παρουσία των ηγετών των Αδελφών Μουσουλμάνων στην Τουρκία. Ωστόσο, οι Τούρκοι αξιωματούχοι πιστεύουν ότι αυτό που πραγματικά αποτελούσε την επιδίωξη του Καΐρου ήταν μια χειραψία με τον Ερντογάν, η οποία θα σήμαινε την πλήρη αναγνώριση του Σίσι ως νόμιμου προέδρου της Αιγύπτου.
Όπως αναμενόταν, η αιγυπτιακή προεδρία σε επίσημη δήλωση ανέφερε ότι η συνάντηση θα σηματοδοτήσει «την αρχή της ανάπτυξης των διμερών σχέσεων».
Με όχημα την αθλητική διπλωματία
Υπάρχουν αρκετές θεωρίες που εξηγούν το κίνητρο του Κατάρ για μια τέτοια κίνηση συμφιλίωσης.
Ο Αλί Μπακίρ, ανώτερος συνεργάτης στο think tank του Atlantic Council, αναφέρει ότι «η πρωτοβουλία χειραψίας» από τους Καταριανούς δεν είχε πολιτικά κίνητρα. «Ήταν περισσότερο μια κίνηση ορμώμενη από την αθλητική διπλωματία», είπε στο MEE. Πρόσθεσε ότι είναι «ένα εξαιρετικό εργαλείο για την προώθηση της ειρήνης, της σταθερότητας και της ευημερίας σε όλα τα έθνη, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που βρίσκονται σε σύγκρουση».
Ο Μπακίρ πρόσθεσε ότι η Ντόχα σχεδίαζε αρχικά να αναλάβει άλλες παρόμοιες πρωτοβουλίες, όπως η διευθέτηση μιας άλλης χειραψίας μεταξύ του βασιλιά του Μαρόκου και του προέδρου της Αλγερίας- σκληρούς αντιπάλους που επί του παρόντος οι χώρες τους δεν έχουν διπλωματικές σχέσεις. Όμως η απουσία του Μαροκινού βασιλιά Μωάμεθ ΣΤ' από το Μουντιάλ, εμπόδισε να συμβεί η χειραψία, σύμφωνα με τον Μπακίρ.
Το Κατάρ έχει επίσης πολιτικό συμφέρον να φέρει κοντά τις δύο χώρες. Από τότε που έληξε η πενταετής διακοπή των διπλωματικών σχέσεων Αιγύπτου- Κατάρ τον Ιανουάριο του 2021, η Ντόχα χτίζει τους δικούς της δεσμούς με το Κάιρο, ενισχύοντας το παιχνίδι της τους τελευταίους μήνες εισφέροντας 3 δισεκατομμύρια δολάρια στην κεντρική τράπεζα της Αιγύπτου, με τον πρόεδρο Σίσι να επισκέπτεται την πρωτεύουσα του Κατάρ.
Το Κάιρο θέλει επίσης να επεκτείνει το χαρτοφυλάκιο των πιστωτών του στις χώρες του Κόλπου- χαρτοφυλάκιο χωρίς το οποίο δεν μπορεί να επιβιώσει οικονομικά. Πηγές από την Άγκυρας αναφέρουν ότι τους τελευταίους μήνες υπήρξαν εντάσεις εντός του μπλοκ των χωρών που προηγουμένως στόχευαν το Κατάρ, με τους Σαουδάραβες και τους Αιγύπτιους από τη μια πλευρά και τα ΗΑΕ από την άλλη.
Σύμφωνα με τον Μπακίρ η προσέγγιση Τουρκίας-Αιγύπτου θα ενισχύσει με τη σειρά του τις σχέσεις Κατάρ-Σαουδικής Αραβίας και μπορεί ακούσια να πιέσει τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα να εμβαθύνουν περαιτέρω τους δεσμούς τους με την Τουρκία- σχέσεις που «ξεπάγωσαν» πρόσφατα.
Με το βλέμμα στη Λιβύη
Υπάρχει ένα άλλο θέμα από το οποίο θέλει να επωφεληθεί το Κατάρ: Η Λιβύη.
«Το Κατάρ έχει συμφέρον να διασφαλίσει ότι οι δεσμοί θα βελτιωθούν σε όλη την περιοχή, με μια ιδιαίτερη στόχευση προς τη Λιβύη», λέει ο Άντρεας Κριγκ από το King's College του Λονδίνου. «Το Κατάρ προσπαθεί να ευθυγραμμίσει τους εξωτερικούς, άμεσα εμπλεκόμενους παράγοντες στη Λιβύη, για να προετοιμάσει το έδαφος για μια πιο διαρκή πολιτική συμφωνία».
Από το 2019, όταν οι δυνάμεις της ανατολικής Λιβύης επιτέθηκαν ανεπιτυχώς στη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση στην Τρίπολη, η Τουρκία έχει εγκλωβιστεί σε έναν ανταγωνισμό με τα ΗΑΕ και την Αίγυπτο, που υποστήριξαν την επίθεση.
Νωρίτερα αυτό το μήνα, το Κάιρο διαμαρτυρήθηκε για την πρόσφατα υπογραφείσα συμφωνία εξερεύνησης υδρογονανθράκων της τουρκικής κυβέρνησης με την κυβέρνηση της Λιβυκής Εθνικής Ενότητας, τονίζοντας ότι η Τρίπολη δεν είχε εξουσία για το θέμα επειδή η εντολή της κυβέρνησης έχει λήξει.
Πάντως, σύμφωνα με τον Κριγκ, το Κατάρ έχει πλέον την εμπιστοσύνη τόσο της Τουρκία (που ήταν δεδομένη), όσο και της Αιγύπτου παρά την εχθρότητα των τελευταίων ετών, και αυτή η εμπιστοσύνη οδήγησε τελικά στη χειραψία Σίσι-Ερντογάν.
Φωτογραφία: Getty Images/Ideal Images
