«Πώς θα τελειώσει αυτό;», είναι το ερώτημα που έχει αρχίσει να βασανίζει τους πάντες- άμεσα εμπλεκόμενους και μη- μετά τα δραματικά γεγονότα που προκάλεσαν την ανάφλεξη της Μέσης Ανατολής το πρωινό του Σαββάτου.
Όπως αναφέρει το Atlantic Council, από καθαρά στρατιωτική άποψη, η Χαμάς έχασε τον πόλεμο τη στιγμή που αποφάσισε να τον ξεκινήσει, καθώς το Ισραήλ είναι μια εξαιρετικά ανώτερη δύναμη. Μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς, το ισραηλινό κοινό εμφανίζεται βαθιά σοκαρισμένο, εντυπωσιακά ενωμένο και σταθερά αποφασιστικό στο έργο που πρέπει να γίνει. Το ισραηλινό κοινό είναι ανυπόμονο για αντίποινα και οι Ισραηλινοί πολιτικοί σε όλο το πολιτικό φάσμα ανταγωνίζονται για να ακούγονται πιο σκληροί, προκαλώντας σιωπηρά ο ένας τον άλλον να βρουν νέα επίθετα για να περιγράψουν την καταστροφή που θα πέσει στα κεφάλια των μελών Χαμάς.
Πολλοί εκτός του Ισραήλ μπορεί να δυσκολεύονται να εκτιμήσουν πλήρως το βάθος της συναισθηματικής αντίδρασης εδώ μετά τις επιθέσεις της 10/7, αλλά όσοι Αμερικανοί θυμούνται πώς ένιωθαν την ημέρα μετά την 11η Σεπτεμβρίου θα το βρουν τρομερά οικείο. Και όπως η 11η Σεπτεμβρίου ξεκίνησε ένας πόλεμος που θα μπορούσε να οδηγήσει μόνο στον θάνατο του Οσάμα Μπιν Λάντεν και την εξάρθρωση της Αλ Κάιντα, παρόμοια μοίρα περιμένει τη Χαμάς και την ηγεσία της στη Γάζα.
Αλλά οι πόλεμοι στην πραγματικότητα δεν κερδίζονται ούτε χάνονται μόνο με στρατιωτικούς παράγοντες. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έμαθαν αυτό το διαχρονικό μάθημα εκ νέου, και ιδιαίτερα οδυνηρά, τόσο στο Ιράκ όσο και στο Αφγανιστάν. Το 2003, τις πρώτες εβδομάδες της εισβολής των ΗΠΑ στο Ιράκ, ο στρατηγός Ντέιβιντ Πετρέους έθεσε το διαβόητο πλέον ερώτημα: «Πες μου πώς τελειώνει αυτό;». Η κυβέρνηση του Τζορτζ Μπους μπήκε στον πόλεμο χωρίς σαφή απάντηση σε αυτό το θεμελιώδες ερώτημα και χωρίς ένα ρεαλιστικό όραμα για το πώς θα κυβερνούσε το Ιράκ μετά την ανατροπή του Σαντάμ Χουσεΐν.
- Διαβάστε ακόμα: Πόλεμος στο Ισραήλ: Οι ΗΠΑ «δείχνουν» Ιράν - Διπλωματικός «πυρετός» για να αποτραπεί η ανάφλεξη
Το Ισραήλ δεν πρέπει να κάνει παρόμοιο λάθος. Όπως οι στρατηγοί του σχεδιάζουν τον πόλεμο, οι πολιτικοί ηγέτες του πρέπει να σχεδιάσουν την ειρήνη που ακολουθεί. Και αυτό ξεκινά με τη διασφάλιση ότι οι σωστές ερωτήσεις γίνονται από την αρχή.
Πώς μπορεί το Ισραήλ να διασφαλίσει ότι η εκστρατεία κατά της Χαμάς δεν θα επεκταθεί σε έναν πολυμέτωπο, περιφερειακό πόλεμο;
Ο μόνος τρόπος για να επιτύχει η Χαμάς τους στρατηγικούς της στόχους είναι να διευρυνθεί η σύγκρουση. Οι αναφορές ότι η Τεχεράνη φέρεται να συμβούλεψε και ενέκρινε τις επιθέσεις της 10/7 δεν είναι καθόλου περίεργες, αλλά ήταν αξιοσημείωτο ότι οι πηγές για τα όσα δημοσιεύθηκαν περιελάμβαναν ανώτερα μέλη της Χαμάς και της Χεζμπολάχ και έναν σύμβουλο της συριακής κυβέρνησης. Το Ιράν θέλει ξεκάθαρα αυτή την ιστορία, ελπίζοντας πιθανότατα να προκαλέσει μια ισραηλινή αντίδραση που θα οδηγήσει σε έναν περιφερειακό πόλεμο.
Πώς θα κυβερνηθεί η Γάζα μετά τον πόλεμο;
Ακόμη και πριν από τις επιθέσεις της 10/7, υπήρχαν πολλοί στο Ισραήλ που υποστήριξαν, ότι η απεμπλοκή του 2005 από τη Γάζα ήταν λάθος. Αυτές οι φωνές αναμένεται να γίνουν πιο δυνατές τις επόμενες εβδομάδες. Η τάση που αναμένεται να επικρατήσει εντός της ισραηλινής κυβέρνησης θα θέλει τη μια Λωρίδα της Γάζας που δεν θα επιτραπεί να επιστρέψει στο status quo της κυριαρχίας της Χαμάς μετά τον πόλεμο. Πιθανώς να υπάρξουν απόψεις ακόμα για κατοχή, τουλάχιστον εν μέρει. Σύμφωνα με το Atlantic Council, τα μειονεκτήματα εδώ είναι προφανή και αυτό που πρέπει να ελπίζουμε είναι ότι στο τέλος θα επικρατήσουν οι πιο ήρεμες απόψεις. Πιθανώς να υπάρξουν προτάσεις υπέρ της εκ νέου επέκτασης των αρμοδιοτήτων της Παλαιστινιακής Αρχής στη Γάζα, αλλά η ηγεσία της αντιμετωπίζει ήδη αυξανόμενες δυσκολίες στη διαχείριση της Δυτικής Όχθης. Και ακόμα, άλλοι θα προτείνουν να εισάγουν έναν νέο ισχυρό άνδρα, που αντιτίθεται τόσο στη Χαμάς, όσο και στην τρέχουσα ηγεσία της Φατάχ.
Ποια θα είναι η διεθνής εικόνα του Ισραήλ μετά τον πόλεμο;
Οι Ισραηλινοί διπλωμάτες είναι πολύ εξοικειωμένοι όσον αφορά τις ξένες αφηγήσεις που επιδιώκουν να απονομιμοποιήσουν το δικαίωμά του στην αυτοάμυνα. Ως εκ τούτου, ήδη αξιολογούν το «παράθυρο νομιμότητας» για τον πόλεμο, τη χρονική περίοδο κατά την οποία οι ενέργειές του θα θεωρηθούν γενικά κατάλληλες από τις ξένες κυβερνήσεις, για τις οποίες νοιάζονται περισσότερο. Η δυναμική αυτής της πρόκλησης είναι γενικά καλά κατανοητή, αλλά η παρουσία τόσων πολλών ξένων ομήρων παρουσιάζει ένα νέο σύνολο πιθανών προβλημάτων. Ποια θα είναι η αντίδραση, όταν η Χαμάς τους χρησιμοποιήσει ως ανθρώπινες ασπίδες και κάποιοι σκοτωθούν από ισραηλινές επιχειρήσεις; Πώς μπορεί το Ισραήλ να διασφαλίσει ότι οι αντιλήψεις για την έκβαση του πολέμου δεν υπονομεύουν τις ισραηλινές προσπάθειες;
Πώς θα επηρεάσει αυτός ο πόλεμος την εσωτερική πολιτική και την εθνική ταυτότητα του Ισραήλ;
Η δεύτερη ιντιφάντα (η παλαιστινιακή εξέγερση από το 2000 ως το 2005), άφησε ένα ανεξίτηλο σημάδι στην ισραηλινή πολιτική, εγκαινιάζοντας μια σαφή συναίνεση της κεντροδεξιάς πλειοψηφίας για ζητήματα εθνικής ασφάλειας που ισχύει από τότε και άνοιξε το δρόμο προς τις τρέχουσες διαιρέσεις στην ισραηλινή κοινωνία σε θέματα ταυτότητας και διακυβέρνησης. Αυτός ο πόλεμος θα μετακινήσει την ισραηλινή πολιτική πιο δεξιά; Ή μήπως οι ηγέτες θα εκμεταλλευτούν την ευκαιρία να ιδρύσουν έναν συνασπισμό εθνικής ενότητας και να ξεκινήσουν τη διαδικασία αποχώρησης από τις διαιρέσεις της χώρας; Καμία από αυτές τις ερωτήσεις δεν είναι εύκολο να απαντηθεί. Αλλά είναι ενθαρρυντικό να γνωρίζουμε ότι οι Ισραηλινοί αρχίζουν να θέτουν τα ερωτήματα καταλήγει το Atlantic Council.
Επιμέλεια Τέρρυ Μαυρίδης
