Το Ιράν περιορίζει «με έναν τρόπο άνευ προηγουμένου» τη συνεργασία με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ/ΙΑΕΑ), ο οποίος είναι σαν να «τελεί υπό ομηρεία», δήλωσε ο γενικός διευθυντής του Ραφαέλ Γκρόσι στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Ο διεθνής οργανισμός προσπαθεί από το 2021 να ελέγξει το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, το οποίο δεν σταματά να αυξάνεται σε ισχύ παρά το γεγονός ότι η Τεχεράνη αρνείται πως θέλει να κατασκευάσει ατομική βόμβα.
«Είναι μια πολύ απογοητευτική κατάσταση. Συνεχίζουμε τις δραστηριότητές μας εκεί, αλλά κατά το ελάχιστο», περιγράφει ο Γκρόσι σε συνέντευξη που παραχώρησε σήμερα στο Γαλλικό Πρακτορείο, στο περιθώριο του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ του Νταβός. «Περιορίζουν τη συνεργασία με έναν τρόπο άνευ προηγουμένου».
Συγκεκριμένα, «μερικοί επιθεωρητές μας αποκλείστηκαν από τις ομάδες λόγω της εθνικότητάς τους», αναφέρει. «Πρόκειται για μερικούς από τους καλύτερους επιθεωρητές μας. Επομένως, αυτό είναι ένας τρόπος να μας τιμωρήσουν για προφανή πράγματα - όταν υπάρχει κάτι που δεν τους αρέσει, που η Γαλλία, η Βρετανία ή οι ΗΠΑ λένε κάτι που δεν τους αρέσει».
«Είναι σαν να κρατούν τον ΔΟΑΕ όμηρο στις πολιτικές τους διαφωνίες με άλλες χώρες», μια «απαράδεκτη» κατάσταση, καταγγέλλει. Οι Ιρανοί «πρέπει να αφήσουν τον Οργανισμό να έχει όλες τις προσβάσεις τις οποίες χρειάζεται».
«Διπλωματία, διπλωματία, διπλωματία»
Το Ιράν επιβράδυνε το 2023 τον ρυθμό του στην παραγωγή εμπλουτισμένου ουρανίου σε ποσοστό 60%, κάτι που θεωρήθηκε ως θετική κίνηση, καθώς άτυπες συνομιλίες είχαν επαναληφθεί με τις ΗΠΑ. Ωστόσο (το Ιράν) επιτάχυνε εκ νέου στα τέλη του 2023.
«Υπάρχει μια πλατφόρμα επί του παρόντος», δηλώνει ο Γκρόσι, «αλλά αυτό μπορεί να αλλάξει μέσα σε λίγες ημέρες, ποτέ δεν ξέρει κανείς».
Η εχθρότητα μεταξύ Ουάσινγκτον και Τεχεράνης έχει αυξηθεί λόγω της σύγκρουσης μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς. Ουάσινγκτον και Τεχεράνη αλληλοκατηγορούνται για την επιδείνωσή της.
«Η επιδείνωση της πολιτικής κατάστασης εκεί έχει άμεσο αντίκτυπο, με την έννοια ότι οι εντάσεις οξύνονται, οι θέσεις αποκρυσταλλώνονται και γίνονται πιο τεταμένες, υπάρχει λιγότερη ευελιξία. Και αυτό είναι ένας φαύλος κύκλος», δήλωσε ο Γκρόσι.
«Διπλωματία, διπλωματία, διπλωματία»: αυτή παραμένει ωστόσο η λύση, δηλώνει ο Γκρόσι. «Πρέπει να συνεχίσουμε να μιλάμε, πρέπει να εμποδίσουμε την κατάσταση να επιδεινωθεί σε βαθμό που θα είναι αδύνατον να υπάρξει έξοδος από αυτήν».
«Δεν θα απέκλεια (το ενδεχόμενο) να επιστρέψω στο Ιράν», δηλώνει, αλλά η κατάσταση πρέπει, κατά τη γνώμη του, να συζητηθεί «σε πολύ υψηλό επίπεδο».
«Καμία στρατιωτικοποίηση» της Ζαπορίζια
Ένα άλλο μέρος όπου ο ΔΟΑΕ δίνει μάχη για να στείλει τους επιθεωρητές του, είναι ο ουκρανικός πυρηνικός σταθμός της Ζαπορίζια, του οποίου η κατάσταση συνεχίζει να είναι «πολύ ανησυχητική», δηλώνει ο Γκρόσι.
Αυτός ο πυρηνικός σταθμός, ο μεγαλύτερος της Ευρώπης, είναι από τον Μάρτιο του 2022 στα χέρια των ρωσικών δυνάμεων, οι οποίες δήλωσαν ακόμη και πρόσφατα ότι αρνήθηκαν στον ΔΟΑΕ την πρόσβαση στις αίθουσες των αντιδραστήρων για λόγους «ασφαλείας».
«Πρέπει να πάμε εκεί», δήλωσε παρ΄όλα αυτά ο Γκρόσι.
«Μερικές φορές ζητάμε να πάμε σε ένα μέρος, οι άνθρωποι της ασφάλειας λένε όχι, εμείς επιμένουμε...» Αυτό «δεν είναι πάντα εύκολο αλλά είμαστε πολύ επίμονοι και καταλήγουμε να δούμε αυτά που δούμε».
«Μπορέσαμε τώρα να καλύψουμε τις στέγες όλων των αντιδραστήρων», αναφέρει. «Μπορέσαμε να επιβεβαιώσουμε ότι δεν υπάρχει στρατιωτικοποίηση του εργοστασίου», δηλαδή «βαρύς στρατιωτικός εξοπλισμός ή εξοπλισμός πυροβολικού».
«Και τους τελευταίους μήνες, δεν υπήρξαν άμεσες επιθέσεις στο εργοστάσιο», συνεχίζει.
Ο Γκρόσι μιλά ωστόσο για «διακοπές ηλεκτροδότησης» που είναι επικίνδυνες γιατί χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, «χάνουμε την ικανότητα ψύξης των αντιδραστήρων και μπορεί να υπάρξει ατύχημα».
