Οι Φινλανδοί ψηφίζουν την Κυριακή για να εκλέξουν τον νέο τους πρόεδρο, ένα αξίωμα με μεγαλύτερες απαιτήσεις μετά την κλιμάκωση της έντασης με τη γειτονική Ρωσία ύστερα από το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία.
Η αναταραχή στο ευρωπαϊκό γεωπολιτικό τοπίο θα βρεθεί στο επίκεντρο της θητείας του επόμενου αρχηγού του Κράτους, ο οποίος χειρίζεται την εξωτερική πολιτική σε στενή συνεργασία με τη κυβέρνηση.
Είναι επίσης ο ανώτατος διοικητής των ενόπλων δυνάμεων της Φινλανδίας, που έγινε τον περασμένο χρόνο το 31ο μέλος του ΝΑΤΟ, προς δυσαρέσκεια της Ρωσίας.
Για τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών την Κυριακή, δύο πολιτικές προσωπικότητες της Φινλανδίας προηγούνται μεταξύ εννέα υποψηφίων, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις: ο συντηρητικός, πρώην πρωθυπουργός Αλεξάντερ Στουμπ και ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Πέκα Χααβίστο από το κόμμα των Πρασίνων.
«Ο επόμενος πρόεδρος της Δημοκρατίας θα είναι πάνω απ’ όλα ένας πρόεδρος της Δύσης, ένας πρόεδρος του ΝΑΤΟ και μια από τις πιο σημαντικές μας σχέσεις είναι η σύμπραξη με τις ΗΠΑ», δήλωσε ο Στουμπ σε τηλεοπτική του συνέντευξη.
Οι σχέσεις μεταξύ της Φινλανδίας και της Ρωσίας, που μοιράζονται σύνορα 1.340 χιλιομέτρων, έχουν επιδεινωθεί σημαντικά από τον Φεβρουάριο του 2022 και τη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία.
Ύστερα από την ένταξη της γειτονικής της χώρας στο ΝΑΤΟ τον Απρίλιο του 2023, η Μόσχα υποσχέθηκε «αντίμετρα».
Τον Αύγουστο, η Φινλανδία αντιμετώπισε εισροή μεταναστών χωρίς βίζα στα ανατολικά της σύνορα. Το Ελσίνκι τότε κατηγόρησε τη Μόσχα ότι ενορχήστρωσε μια μεταναστευτική κρίση στο κατώφλι της και έκλεισε τα σύνορά της με τη Ρωσία τον Νοέμβριο.
«Λεπτές διαφορές» μεταξύ υποψηφίων
Κατά την περίοδο μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, το Ελσίνκι προώθησε την ανάπτυξη οικονομικών σχέσεων με τη μεγάλη γειτονική της χώρα με την ελπίδα ότι αυτή θα οδηγούσε στην ενίσχυση της δημοκρατίας.
Ο Σάουλι Νιινίστο, που αποχωρεί καθώς συμπλήρωσε το όριο δύο εξαετών θητειών, περηφανευόταν κάποτε ότι είχε στενές σχέσεις με τον Βλαντίμιρ Πούτιν πριν γίνει ένας από τους πιο μαχητικούς αντιπάλους του Ρώσου προέδρου στην Ευρώπη.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι υποψήφιοι για την προεδρία υπερασπίζονται όλοι την ανεξαρτησία της Φινλανδίας και τον νέο της ρόλο ως μέλους του ΝΑΤΟ, δήλωσε η Χάνα Βας, αντιπρύτανης του τμήματος κοινωνικών επιστημών στο πανεπιστήμιο του Ελσίνκι.
«Δίνουν όλοι έμφαση στην αυτάρκεια της Φινλανδίας, ότι η χώρα πρέπει να αναλάβει την άμυνά της με ανεξάρτητο τρόπο και να συμβάλει ενεργά στην οικοδόμηση μια κοινής ευρωπαϊκής άμυνας και της συνεργασίας των χωρών της βόρειας Ευρώπης», δήλωσε η Βας στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Η εκλογή θα αφορά κυρίως την προσωπικότητα, δήλωσε ο Τουόμας Φόρσμπεργκ, καθηγητής εξωτερικής πολιτικής στο πανεπιστήμιο του Τάμπερε.
«Οι διαφορές είναι λεπτές» σε όρους εξωτερικής πολιτικής, δήλωσε.
«Πρόκειται περισσότερο για την εκλογή μιας προσωπικότητας, λαμβάνοντας υπόψιν τη φερεγγυότητά της, την αξιοπιστία της, και τα χαρακτηριστικά της ως επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Δεύτερος γύρος στις 11 Φεβρουαρίου
Δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα από την εφημερίδα Helsingin Sanomat δείχνει για τον πρώτο γύρο της Κυριακής τον 55χρονο Στουμπ, επικεφαλής του συντηρητικού Εθνικού Συνασπισμού, να προηγείται με το 22% των ψήφων, και τον Χααβίστο στη δεύτερη θέση με 20%.
«Και οι δύο έχουν πολύ ισχυρή εμπειρία σε ό,τι αφορά την εσωτερική και την εξωτερική πολιτική, κάτι που υπολογίζουν οι ψηφοφόροι», δήλωσε η Βας.
Ο συντηρητικός Αλεξάντερ Στουμπ ήταν πρωθυπουργός της Φινλανδίας από το 2014 έως το 2015. Ο Πέκα Χααβίστο έχει θητεύσει σε διάφορες υπουργικές θέσεις.
Το όραμά τους για το αξίωμα αυτό είναι παρόμοιο αλλά η προσωπικότητά τους διαφέρει, δήλωσε ο Φόρσμπεργκ.
«Ο Άλεξ (Στουμπ) είναι περισσότερο εκπρόσωπος της δεξιάς και ο Χααβίστο της αριστεράς, παρόλο που ο Χααβίστο προσπάθησε να τονίσει ότι δεν έχει τίποτα ‘κόκκινο’, ότι ακολουθεί έναν μετριοπαθή δρόμο ως ‘Πράσινος’», σύμφωνα με τον Φόρσμπεργκ.
Σε περίπτωση δεύτερου γύρου, την Κυριακή 11 Φεβρουαρίου, εάν κανένας υποψήφιος δεν συγκεντρώσει το 50% των ψήφων στον πρώτο, «τα ντιμπέιτ μπορεί να είναι καθοριστικά», πρόσθεσε ο καθηγητής.
Στην τρίτη θέση, σύμφωνα με τη δημοσκόπηση, βρίσκεται ο ακροδεξιός υποψήφιος του Κόμματος των Φινλανδών, ο Γιούσι Χάλα-άχο, με 18% και ακολουθεί ο πρώην Ευρωπαίος Επίτροπος Όλι Ρεν, που υποστηρίζεται από το Κεντρώο Κόμμα, με 12%.
Σύμφωνα με τον Φόρσμπεργκ, ο Χάλα-άχο και ο Ρεν μπορεί να πάλι να εκπλήξουν τους ψηφοφόρους και να περάσουν στον δεύτερο γύρο. Αλλά ο Χάλα-άχο είναι υπερβολικά πολωτικός για να ελπίζει να το καταφέρει αυτό, σύμφωνα με τον Φόρσμπεργκ.
Σε ένα κλίμα που χαρακτηρίζεται από σκεπτικισμό απέναντι στους πολιτικούς, οι Φινλανδοί πιστεύουν στον προεδρικό θεσμό, σύμφωνα με τη Βας.
«Ο πρόεδρος θεωρείται ισχυρή προσωπικότητα, την οποία εμπιστεύονται οι πολίτες», δήλωσε η ίδια.
Η συμμετοχή στη συγκεκριμένη εκλογική διαδικασία κινείται συνήθως γύρω στο 70%.
