Ανησυχία φαίνεται πως υπάρχει σε διπλωματικούς κύκλους στο Βερολίνο σε σχέση με τις τελευταίες εξελίξεις στα Δυτικά Βαλκάνια, στα οποία ανήκει φυσικά και η Ελλάδα, αν και με εντελώς διαφορετικό ειδικό βάρος (καθότι μέλος της Eυρωζώνης) σε σχέση με τις άλλες χώρες αυτού του γεωγραφικού χώρου, στο οποίο εντάσσεται η Αλβανία αλλά και οι δημοκρατίες της τέως Γιουγκοσλαβίας (Σερβία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη κλπ.).
Σύμφωνα με δημοσίευμα της Welt, o πόλεμος στην Ουκρανία αποκάλυψε τα αδύνατα σημεία της Ευρώπης και ένα από αυτά είναι τα Δυτικά Βαλκάνια.
Οι χώρες τους υποτίθεται ότι θα ενταχθούν στην ΕΕ (δηλαδή η Σερβία, η Αλβανία κλπ) προκειμένου να διασφαλιστεί η σταθερότητα της ηπείρου, αλλά οι εθνικιστές στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό τους υποδαυλίζουν τις φλόγες σε κάθε γωνιά, τονίζει η γερμανική εφημερίδα.
Η Ρωσία και η Κίνα το έχουν αναγνωρίσει αυτό, ενώ οι Βρυξέλλες και το Βερολίνο φαίνονται ανήμποροι, αναφέρει χαρακτηριστικά το ίδιο δημοσίευμα.
Στην Ε.Ε. φαίνεται να παρακολουθούν τις εκλογές εδώ και είκοσι χρόνια, μεταξύ άλλων στη Γεωργία, το Ιράκ και το Καζακστάν, αλλά ίσως να μην δίδουν την ίδια έμφαση σε αυτό που συνέβη στη Σερβία πριν από λίγες εβδομάδες: «Η απάτη έλαβε χώρα εκεί σε κλίμακα που είναι σχεδόν αδιανόητη», λέει η ευρωβουλευτής Βιόλα φον Κραμόν (Viola von Cramon), με την κατηγορία αυτή να βαραίνει τον ίδιο τον πρόεδρο της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς - τον άνθρωπο που υποτίθεται ότι θα οδηγούσε τη χώρα στην ΕΕ.
Τα Βαλκάνια απομακρύνονται από τη Δύση, σύμφωνα με το γερμανικό Tύπο. Λίγες εβδομάδες πριν από την υποτιθέμενη χειραγώγηση των εκλογών τον Δεκέμβριο του 2023, Σέρβοι παραστρατιωτικοί επιτέθηκαν σε περιπολία της αστυνομίας στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο, κάτι που φάνηκε σαν προάγγελος ενός νέου βαλκανικού πολέμου.
Και στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, οι αυτονομιστικές δυνάμεις ήθελαν εδώ και χρόνια να αποσπάσουν τη σερβική δημοκρατία από την υπόλοιπη χώρα - με την υποστήριξη της Ρωσίας.
Από ευρωπαϊκή άποψη, όλα αυτά θα πρέπει να προκαλούν ανησυχία. Σε περιόδους γεωπολιτικών αναταραχών, η Ευρώπη δεν μπορεί να αντέξει οποιαδήποτε αποσταθεροποίηση στην εσωτερική της «αυλή».
Αλλά ένα μεγάλο όραμα για την περιοχή λείπει τόσο από τις Βρυξέλλες όσο και από το Βερολίνο. Η Γερμανία είναι ο σημαντικότερος εταίρος για τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. Αλλά ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς είναι απασχολημένος με την εσωτερική πολιτική, η υπουργός Εξωτερικών Ανναλένα Μπέρμποκ με τη Μέση Ανατολή. Και ο πόλεμος στην Ουκρανία θα μπει σύντομα στον τρίτο χρόνο του.
Ρωσία και Κίνα παλεύουν για την αύξηση της επιρροής τους
Ο πολιτικός των Πρασίνων φον Κράμον κατηγορεί την κυβέρνηση Βούτσιτς ότι εγγράφει συστηματικά ψηφοφόρους στην πρωτεύουσα Βελιγράδι που δεν ζουν καν εκεί.
Την ημέρα των εκλογών, οι άνθρωποι αυτοί λέγεται ότι μεταφέρθηκαν με λεωφορεία για να ψηφίσουν το κυβερνών κόμμα.
Είναι αμφίβολο αν η ύποπτη απάτη οδήγησε τελικά στη νίκη. Σε κάθε περίπτωση, όμως, τα περιστατικά δεν ενισχύουν το προφίλ του προέδρου της Σερβίας.
Οι παρατηρητές συμφωνούν ότι η Ευρώπη θα παραμείνει σταθερή μακροπρόθεσμα μόνο εάν οι έξι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων - Σερβία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Μαυροβούνιο, Κοσσυφοπέδιο, Βόρεια Μακεδονία και Αλβανία - ενσωματωθούν στις ευρωπαϊκές δομές.
Η Ρωσία και η Κίνα ανταγωνίζονται επίσης για επιρροή στις χώρες αυτές.
Οι ενίοτε εύθραυστες δομές τους διευκολύνουν και οι διαχωριστικές γραμμές της δεκαετίας του 1990 εξακολουθούν να υφίστανται: Οι εθνικιστές πολιτικοί εξακολουθούν να θέλουν να χρησιμοποιήσουν τις εθνοτικές εντάσεις για να επεκτείνουν τη δική τους εξουσία - συμπεριλαμβανομένης της εδαφικής.
Όπως τον περασμένο Σεπτέμβριο: Βαριά οπλισμένοι Σέρβοι επιτέθηκαν σε αστυνομικούς του Κοσσυφοπεδίου και κατέλαβαν ένα μοναστήρι στο βόρειο τμήμα. Ένας αξιωματικός και αρκετοί επιτιθέμενοι έχασαν τη ζωή τους- το Βελιγράδι ανέπτυξε το στρατό του στα σύνορα. Η Πρίστινα το ερμήνευσε αυτό ως προσπάθεια προσάρτησης τμημάτων του Κοσσυφοπεδίου.
Το Βελιγράδι δεν είχε ιδέα, υποδεικνύοντας έναν υποτιθέμενο μεμονωμένο δράστη. Ωστόσο, οι ειδικοί λένε ότι οι παραδόσεις όπλων στους παραστρατιωτικούς δεν θα ήταν δυνατές χωρίς τη γνώση των κρατικών αρχών. Δεν είναι σαφές ποιος έδωσε τις εντολές και ποιες οργανώσεις συμμετείχαν. Τέσσερις μήνες μετά το έγκλημα, δεν έχει γίνει καμία ανεξάρτητη έρευνα.
Μια έκθεση με τα ευρήματα των δυτικών μυστικών υπηρεσιών εξακολουθεί να είναι κλειδωμένη κάτω από το λουκέτο.
Οι Σολτς και Μπέρμποκ καταδίκασαν τα γεγονότα- η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε αποκλιμάκωση. Αλλά αυτό ήταν το μόνο που έγινε.
Όπως και στην περίπτωση της υποτιθέμενης εκλογικής απάτης, ο Βούτσιτς δεν έχει να φοβηθεί απτές συνέπειες.
Προφανώς δεν θέλουν να τον οδηγήσουν στην αγκαλιά της Ρωσίας.
Τα δυτικά στρατεύματα διασφαλίζουν την εύθραυστη ειρήνη
Και έτσι οι οργανωμένοι πυροβολισμοί συνεχίζονται και στη γειτονική Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Εκεί, ο Βούτσιτς υποστηρίζει τον πρόεδρο της σερβικής δημοκρατίας, Μίλοραντ Ντόντικ. Αυτός θέλει να αποσπάσει το τμήμα της χώρας του από το κράτος ως σύνολο - όπως ακριβώς πριν από 34 χρόνια, όταν οι Σέρβοι στη Βοσνία ανακήρυξαν τη δική τους δημοκρατία.
Τότε, ήταν το προοίμιο του πολέμου. Σήμερα, τα δυτικά στρατεύματα διασφαλίζουν την εύθραυστη ειρήνη, τόσο στη Βοσνία όσο και στο Κοσσυφοπέδιο. Στρατιώτες του ομοσπονδιακού στρατού της Γερμανίας, (Bundeswehr) βρίσκονται επίσης στο έδαφος αυτό.
Εν τω μεταξύ, ο Ντόντικ έχει την υποστήριξη του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν και του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έβγαλε την ΕΕ από την «κόπωση» της διεύρυνσης. Ωστόσο, στα Δυτικά Βαλκάνια δεν σημειώνεται καμία πρόοδος. Πέρα από τις υποβόσκουσες κρίσεις, οι μεταρρυθμίσεις σε καμία από τις έξι χώρες δεν είναι τόσο προχωρημένες ώστε η ένταξη να είναι ρεαλιστική βραχυπρόθεσμα.
«Η Γερμανία πιστεύει ακράδαντα στη διεύρυνση της ΕΕ στα Δυτικά Βαλκάνια», λέει ο Μανουέλ Σαρατσίν (Manuel Sarrazin), ειδικός απεσταλμένος της γερμανικής κυβέρνησης για τα Δυτικά Βαλκάνια, σε συνέντευξή του στη Welt.
Σε λίγους μήνες θα πραγματοποιηθεί για δέκατη φορά η «Διαδικασία του Βερολίνου», μια ετήσια σύνοδος κορυφής για τα Δυτικά Βαλκάνια υπό γερμανική ηγεσία.
Ο Σαρατσίν ελπίζει ότι το φετινό σχήμα θα φέρει πρόοδο όσον αφορά την ολοκλήρωση μεταξύ των χωρών και τους δεσμούς τους με την ΕΕ.
Στόχος είναι να δημιουργηθεί μεγαλύτερη ενότητα στην περιοχή και να έρθουν οι χώρες πιο κοντά στην ΕΕ. Ο ίδιος το αποκαλεί αυτό «έμμεση αποκλιμάκωση».
Μια προσέγγιση μικρής κλίμακας που απαιτεί υπομονή, την οποία ορισμένοι δεν διαθέτουν πλέον.
Για 20 χρόνια, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι πολίτες στα Βαλκάνια περιμένουν να γίνουν πολίτες της ΕΕ.
Πολλοί είναι απογοητευμένοι - και ευάλωτοι στην προπαγάνδα. Τα ρωσικά κρατικά μέσα ενημέρωσης μεταδίδουν απρόσκοπτα.
Στη Σερβία, οι έρευνες δείχνουν ότι μόνο το 1/3 περίπου του πληθυσμού τάσσεται υπέρ της προσχώρησης.
«Η περιοχή χρειάζεται ένα success story», λέει ο ευρωβουλευτής φον Κράμον.
Η πρότασή τoυ είναι να επιτραπεί σε μια μικρή και μεταρρυθμιστικά σκεπτόμενη χώρα όπως το Μαυροβούνιο να ενταχθεί το συντομότερο δυνατό - αρχικά χωρίς δικαίωμα βέτο για να αποφευχθούν πολιτικά μπλοκαρίσματα.
«Αυτό θα έστελνε ένα μήνυμα στις άλλες χώρες: αν κάνετε μια προσπάθεια, προχωράτε», λέει. Η γερμανική κυβέρνηση το απορρίπτει αυτό. Καμία ένταξη αν δεν πληρούνται όλα τα κριτήρια, λέει
Σε καμία περίπτωση δεν θέλουν να δώσουν το μήνυμα ότι η κατάσταση αρκεί να είναι αρκετά ζοφερή για να επιτρέπονται συντομεύσεις. Και οι προοπτικές για μεγάλα άλματα είναι ελάχιστες. Τον Ιούνιο, οι πολίτες της ΕΕ θα εκλέξουν ένα νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που θα μπορούσε να αποδειχθεί πιο επικριτικό απέναντι στη διεύρυνση από το σημερινό.
Ο Γιάκοβ Ντέβτσιτς (Jakov Devcic), ο οποίος διευθύνει το γραφείο του Βελιγραδίου του Ιδρύματος Konrad Adenauer που πρόσκειται στο CDU, διαμαρτύρεται ότι το Βερολίνο δεν δείχνει κανένα όραμα για τα Δυτικά Βαλκάνια.
«Η γερμανική κυβέρνηση δεν έχει στρατηγική», λέει. Αντί να δείχνει με το ηθικό δάχτυλο, θα πρέπει να γίνουν πιο πειστικές προσφορές στην περιοχή. «Διαφορετικά θα το κάνουν άλλοι».
Πρόκειται για την προσέγγιση της Άνγκελα Μέρκελ. Ως καγκελάριος, μερικές φορές έδωσε προτεραιότητα στα συμφέροντα της οικονομίας και της σταθερότητας έναντι της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου.
Μπορεί να υποστηριχθεί ότι ενίσχυσε τον Βούτσιτς στην αυταρχική του πορεία. Ή ότι η Γερμανία έχει τόσο μεγάλο βάρος στην περιοχή μόνο επειδή το κέρδισε η Μέρκελ.
Η κυβέρνηση του τρικομματικού συνασπισμού όξυνε τον τόνο. Τον Δεκέμβριο του 2021, ο Μπέρμποκ ζήτησε να επιβληθούν κυρώσεις κατά του Ντόντικ, του Σερβοβόσνιου αυτονομιστή.
Και το καλοκαίρι του 2022, ο Σολτς προειδοποίησε ότι η Σερβία πρέπει να αναγνωρίσει το Κοσσυφοπέδιο ως ανεξάρτητο, προκειμένου να ενταχθεί στην ΕΕ.
Η ξεκάθαρη στάση τους απέφερε τόσο αγανάκτηση όσο και επαίνους. Αλλά και στις δύο περιπτώσεις, επρόκειτο απλώς για λόγια, καταλήγει το ίδιο δημοσίευμα.
