Ροή
Το θέμα του φαγητού στο Ολυμπιακό Χωριό του Παρίσι 2024, προέκυψε πριν ακόμη την τελετή έναρξης, που κι αυτή τόσα σχόλια προκάλεσε. Οι αθλητές, μόλις έφτασαν στα εστιατόρια του χωριού ανακάλυψαν ότι βρίσκονταν μπροστά σε μια ασυνήθιστη επιλογή φαγητών. Εκεί που λογικά περίμεναν εκλεκτά εδέσματα και άλλα δείγματα της φημισμένης γαλλικής κουζίνας, κατά προτίμηση με βάση το ονομαστό γαλλικό μοσχάρι, βρήκαν στην πλειοψηφία τους φαγητά βασισμένα σε φυτικές πρώτες ύλες! Τι είδους τσιγκουνιά τους έπιασε;
Quelle catastrophe!
Τι είχε συμβεί; Οι Γάλλοι αποφάσισαν άραγε να ρισκάρουν τη φήμη τους ως καλοφαγάδες και πρεσβευτές της πιο ονομαστής κουζίνας του κόσμου και να κάνουν οικονομία στο φαγητό των αθλητών; Εκεί άραγε βρήκαν να εξοικονομήσουν χρήματα; Κάθε άλλο!
Στον ιστότοπο της οργανωτικής επιτροπής Παρίσι 2024, έβρισκε κανείς πολύ πριν τους αγώνες, τη φιλοσοφία της διατροφής των αθλητών: Έχοντας να σερβίρουν 13 εκατ. γεύματα καθ’ όλη τη διάρκεια των αγώνων, αποφάσισαν στην ουσία ότι είναι μια μοναδική ευκαιρία να προβάλουν ένα νέο πρόσωπο της κουζίνας τους, την ικανότητά της να είναι εκτός από φημισμένη και βιώσιμη, ανταποκρινόμενη στην μεγαλύτερη ίσως πρόκληση του καιρού μας, την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Έτσι αποφάσισαν:
- Να σερβίρουν διπλάσιο αριθμό μερίδων φυτικής προέλευσης σε σχέση με ζωικά, μειώνοντας έτσι το εκπεμπόμενο CO2 στο μισό.
- Να προσφέρουν 100% πιστοποιημένο φαγητό, το οποίο κατά 80% θα ήταν Γαλλικής προέλευσης, το 25% θα ήταν από περιοχές που απέχουν λιγότερο από 250 χλμ από το Παρίσι και το 30% οργανικής προέλευσης.
- Να μειώσουν στο μισό τη χρήση πλαστικών μιας χρήσης για φαγητό.
- Να μειώσουν στο ελάχιστο τη σπατάλη και να ανακυκλώσουν κατά 100% τα όποια περισσεύματα τροφής.
- Το σύνολο του εξοπλισμού κουζίνας να έχει μια δεύτερη ζωή, δηλαδή να μη πεταχτεί στα σκουπίδια (θυμίζει κάτι σε εμάς τους Έλληνες αυτό…).
Δηλαδή μια απολύτως σύγχρονη άποψη για το φαγητό! Για παράδειγμα αποκλείστηκε το αβοκάντο από τις σαλάτες, διότι ερχόταν από πολύ μακρυά! Αποφάσισαν δηλαδή να απαντήσουν στην πρόκληση καλό αλλά βιώσιμο φαγητό, δανειζόμενοι όλη την αίγλη και βάρος της παραδοσιακής τους κουζίνας και της διεθνούς της φήμης.
Όταν όμως οι αθλητές που έχουν ένα αυστηρό διαιτολόγιο και φυσικά συγκεκριμένες συνήθειες βρέθηκαν το επόμενο πρωί στο εστιατόριο και διαπίστωσαν ότι δεν υπάρχουν αρκετά αυγά και κρέας ψητό, άρχισαν οι διαμαρτυρίες. Το εντυπωσιακό ήταν ότι το θέμα ξεκίνησε από την Αγγλική Αντιπροσωπία, χώρα που ως γνωστόν δεν φημίζεται για την κουζίνα της, αλλά δεν χάνει ευκαιρία να καυτηριάσει τους Γάλλους...
Κάτι που φαίνεται ότι δεν είχαν προβλέψει οι διοργανωτές ήταν τα εκατοντάδες βιντεάκι που ανέβασαν οι αθλητές από την τραπεζαρία του χωριού, δημιουργώντας μια κακή ατμόσφαιρα για το όλο θέμα. Έχοντας γίνει ο απαραίτητος θόρυβος, εκτίμησαν ότι θα έπρεπε κι αυτοί να τοποθετηθούν. Οι απόψεις τους ήταν αμφιλεγόμενες. Άλλοι υπέρ, άλλοι κατά. Η φασαρία όμως είχε γίνει.
Φαίνεται ότι κανείς δεν είχε προετοιμάσει όχι μόνο τους αθλητές αλλά ούτε και τις εθνικές αντιπροσωπίες για ότι θα συνέβαινε. Άλλωστε όλοι αυτοί πήγαν στο Παρίσι όχι για να μυηθούν της φημισμένης γαλλικής κουζίνας αλλά για να συμμετάσχουν στην κορυφαία και για πολλούς μοναδική ίσως διοργάνωση τέτοιου μεγέθους στη ζωή τους. «Πειράματα με τα αυγά θα κάνουμε τώρα» σκέφτηκαν. Έτσι την τρίτη ημέρα, έφτασε με εντολή του ίδιου του CEO της διοργάνωσης στην κουζίνα του Ολυμπιακού χωριού μια παλέτα φρέσκα αυγά και μία φιλέτο κρέας για να σταματήσει η γκρίνια. Η βιωσιμότητα πήγε περίπατο!
Το θέμα δεν σταμάτησε να απασχολεί τους αθλητές αλλά και πολλά μέσα σε όλη τη διάρκεια των αγώνων, παρόλο που έγινα πάραυτα στροφή προς πιο συμβατικές λύσεις. Ο Charles Guilloy, ο επικεφαλής σεφ των 200 Γάλλων μαγείρων του Ολυμπιακού χωριού, παρομοίασε τους μάγειρες του με τους αθλητές: «Τρέχουν κι αυτοί να ετοιμάσουν φαγητό για 15.000 αθλητές» είπε στους New York Times.
Προφανώς έγιναν και διαχειριστικά λάθη από τη πλευρά των διοργανωτών, αλλά αυτά αφορούν άλλες στήλες. Εμάς εδώ θα μας απασχολήσει το μέλλον του βιώσιμου φαγητού, αυτού δηλαδή που θέλησαν να προβάλουν οι Γάλλοι και τα θαλάσσωσαν. Προφανώς δεν ήταν άσχετοι και είχαν υπολογίσει τις ημερήσιες ανάγκες των αθλητών σε θερμίδες, πρωτεΐνες και ότι άλλο ήταν αναγκαίο για ένα ολοκληρωμένο διατροφικό πρόγραμμα. Αλλά στην πράξη αποδείχθηκε ότι οι αθλητές δεν θέλησαν να αντικαταστήσουν τις ζωικές με τις φυτικές τροφές, παρόλο που εγγυημένα είχαν όλα όσα χρειάζονταν. Ήταν άραγε η συνήθεια; Ήταν η διαφορετική γεύση; Ήταν ο φόβος ότι δεν ήταν αυτό που χρειάζονταν; Ήταν όλα μαζί;
Ότι και να ήταν, το πρώτο μεγάλο παγκόσμιο πείραμα για την βιώσιμη διατροφή δεν τα πήγε καλά! Ίσως να μην ήταν και ο καταλληλότερο χώρος. Ίσως να μην έγινε σωστή ενημέρωση των ομάδων. Ίσως, ίσως, ίσως! Το γεγονός είναι ότι η δίαιτα βασισμένη σε φυτικές πρώτες ύλες - αν και στα πλαίσια μιας τόσο φημισμένης κουζίνας - δεν έγινε αποδεκτή.
Το ταξίδι της τροφής προς τη βιωσιμότητα, φαίνεται ότι θα εμφανίσει διάφορα εμπόδια και σκαμπανεβάσματα τόσο από μεριάς κατανάλωσης όπως και παραγωγής. Θα μπορούσε για παράδειγμα η ευρύτερη περιοχή των παγκόσμιων μητροπόλεων, όπως το Παρίσι, να εξασφαλίσει τροφή για τα εκατομμύρια των κατοίκων και επισκεπτών; Και τι θα γίνει τότε ή απομακρυσμένη περιφέρεια; Θα απαρνηθούμε γεύσεις ή ακόμη και εθνικές κουζίνες που συνηθίσαμε την εποχή της άκρατης παγκοσμιοποίησης; Ένα σωρό ερωτήματα.
Βιώσιμη τροφή δεν είναι μόνο αυτή που έχει αποδεσμεύσει λίγο CO2. Υπάρχουν ένα σωρό άλλες παράμετροι, όπως οι κοινωνικές, οι πολιτισμικές (δείτε τι γίνεται αυτές τις ημέρες σε εμάς με πανηγύρια χωρίς προβατίνες…), εθνικές κλπ.
Αυτό που φάνηκε καθαρά στην περίπτωση του Παρίσι 2024, είναι ότι οι μεγάλες καινοτομίες στην εποχή μας, χρειάζονται μεγάλη προετοιμασία και ενημέρωση του κοινού που απευθύνονται. Κανείς δεν πρόκειται να συμφωνήσει να φάει φυτικές πρωτεΐνες εάν δεν έχει πειστεί για το σκοπό που θα το κάνει. Και στο πεδίο αυτό της ενημέρωσης του κοινού είμαστε ακόμη πολύ μακρυά.
Φωτογραφία Getty Images / Ideal Images
