Οι πολιτικοί της Ευρώπης συζητούν ανοιχτά πώς θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν την απειλή της πυρηνικής επίθεσης χωρίς την αμερικανική βοήθεια, σε ένα δραματικό σημάδι της βαθιάς κρίσης που διανύει η διατλαντική συμμαχία υπό τον Ντόναλντ Τραμπ στην ηγεσία των ΗΠΑ.
Λίγο πριν ανοίξουν οι κάλπες, το φαβορί για να γίνει ο επόμενος ηγέτης της Γερμανίας είπε ότι η Ευρώπη πρέπει να βρει νέους τρόπους για να αμυνθεί, χωρίς ο στρατός των ΗΠΑ να υποστηρίζει την πυρηνική προστασία της μέσω του ΝΑΤΟ.
Ο Φρίντριχ Μερτς, τον οποίο οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι πρόκειται να γίνει καγκελάριος μετά τις γερμανικές εκλογές της Κυριακής, δήλωσε ότι η χώρα του θα πρέπει να κοιτάξει πέρα από τις ΗΠΑ, στη Βρετανία και τη Γαλλία για πυρηνικές διασφαλίσεις. Υπό τον Τραμπ, είπε, δεν θα μπορούσε πλέον να βασίζεται στην Αμερική.
«Πρέπει να κάνουμε συζητήσεις τόσο με τους Βρετανούς όσο και με τους Γάλλους –τις δύο ευρωπαϊκές πυρηνικές δυνάμεις– για το εάν τουλάχιστον η πυρηνική ασφάλεια από το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία, θα μπορούσε να ισχύει και για εμάς», είπε ο Μερτς, σύμφωνα με το Politico.
Το σχόλιο του Μερτς προαναγγέλλει μια σημαντική στρατηγική αλλαγή για τη Γερμανία, η οποία αντιστέκεται εδώ και καιρό στα γαλλικά σχέδια για στενότερη ευρωπαϊκή στρατιωτική συνεργασία, ειδικά στην πυρηνική άμυνα. Οι Χριστιανοδημοκράτες του Μερτς παραδοσιακά αγωνίζονταν για να προστατεύσουν τις σχέσεις με τις ΗΠΑ, μετά από τις γαλλικές εκκλήσεις για περισσότερη «στρατηγική αυτονομία» στην ΕΕ.
Αυτή η αλλαγή στάσης της Γερμανία, την οποία ενστερνίστηκε πλήρως για πρώτη φορά ένας εν αναμονή καγκελάριος στο Βερολίνο, είναι ένα ακόμη ένα σημάδι του πώς η επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο πριν από έναν μήνα, έχει θέσει εν αμφιβόλω τη σχέση με την Αμερική που εγγυάται την ευρωπαϊκή ασφάλεια από το 1945.
Μόλις δύο ημέρες πριν από τις γερμανικές ομοσπονδιακές εκλογές, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Τζ. Ντι Βανς άφησε να αιωρείται ότι μπορεί ακόμη και να αποσύρει τα αμερικανικά στρατεύματα από τη Γερμανία, κάτι που θα ήταν καταστροφικό πλήγμα για τις δομές ασφαλείας της ευρωπαϊκής ηπείρου.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ και ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν θα μεταβούν στην Ουάσιγκτον την επόμενη εβδομάδα σε μια προσπάθεια να αποτρέψουν τον Τραμπ από το να σταθεί στο πλευρό της Ρωσίας και να εγκαταλείψει τις αμερικανικές δεσμεύσεις έναντι της Ευρώπης και της Ουκρανίας.
Το ΝΑΤΟ υπό αμφισβήτηση
Την Παρασκευή, ο Μερτς δήλωσε ότι η Γερμανία θα πρέπει τώρα να αναζητήσει αλλού τις αμυντικές της συμμαχίες. «Πρέπει να προετοιμαστούμε για το ενδεχόμενο ο Ντόναλντ Τραμπ να μην τηρήσει πλέον άνευ όρων την αμοιβαία αμυντική δέσμευση του ΝΑΤΟ», είπε ο Μερτς σε συνέντευξή του στο γερμανικό τηλεοπτικό δίκτυο ZDF. «Γι’ αυτό, κατά την άποψή μου, είναι ζωτικής σημασίας οι Ευρωπαίοι να καταβάλουν τις μεγαλύτερες δυνατές προσπάθειες για να διασφαλίσουν ότι είμαστε τουλάχιστον ικανοί να υπερασπιστούμε μόνοι μας την ευρωπαϊκή ήπειρο».
Η Γερμανία είναι μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών που φιλοξενούν πυρηνικά όπλα των ΗΠΑ στο πλαίσιο της πολιτικής ανταλλαγής πυρηνικών του ΝΑΤΟ, μαζί με την Ιταλία, την Ολλανδία και το Βέλγιο.
Το Παρίσι είχε προσφερθεί να ξεκινήσει συνομιλίες που θα έβρισκαν έναν τρόπο να μοιραστεί το πυρηνικό οπλοστάσιο της Γαλλίας με τη Γερμανία ήδη από το 2007, αλλά ο πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί τότε έλαβε ως απάντηση ένα ηχηρό «όχι» από την καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ.
Ακολούθησαν και άλλες γαλλικές απόπειρες «ατομικής διπλωματίας», οι οποίες επίσης απέτυχαν να κερδίσουν ερείσματα στο Βερολίνο.
Ο πρόεδρος Μακρόν έκανε μια σημαντική προσπάθεια να προωθήσει την ιδέα μιας «ευρωπαϊκής» γαλλικής πυρηνικής «ομπρέλας» αποτροπής το 2020. Φτάνοντας στο σήμερα, όπως ανέφερε ένας αξιωματούχος της γαλλικής προεδρίας, οι δηλώσεις του Μερτς έδειξαν ότι η υποστήριξη στην ιδέα επιτέλους αυξανόταν. «Σε απάντηση στην πρόσκληση που έστειλε η Γαλλία στους εταίρους της που θέλουν να συζητήσουν τη σημασία της ομιλίας του προέδρου τον Φεβρουάριο του 2020 και την ευρωπαϊκή διάσταση της (γαλλικής) αποτροπής, παρατηρήσαμε ότι το ενδιαφέρον έχει αυξηθεί, ιδιαίτερα μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία», είπε ο αξιωματούχος του προεδρικού γραφείου.
Δεδομένης της μακράς ιστορίας της γαλλικής απογοήτευσης αναφορικά με τη στάση που κρατά το Βερολίνο, τα σχόλια του Μερτς χαιρετίστηκαν από πολιτικούς, αξιωματούχους και αναλυτές στη Γαλλία, τη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Ακόμη και ορισμένοι από τους πολιτικούς του αντιπάλους αναγνωρίζουν ιδιωτικά ότι η συζήτηση με Βρετανούς και Γάλλους για την πυρηνική προστασία θα ήταν ένα λογικό βήμα.
«Το ότι ένας μελλοντικός Γερμανός καγκελάριος, αρχηγός των Χριστιανοδημοκρατών, θα πρέπει να κάνει αναφορά σε αυτό το θέμα, αυτό είναι τεράστιο ζήτημα. Δεν μπορώ να σκεφτώ κάτι αντίστοιχο στη μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο εποχή, αλλά είναι ανάλογο με το σοκ που προκάλεσαν οι αμερικανικές δηλώσεις», είπε ένας Γάλλος αξιωματούχος που ασχολείται με τη στρατιωτική πολιτική, ο οποίος μίλησε στο Politico υπό καθεστώς ανωνυμίας.
«Από πολλές απόψεις, αυτό που συμβαίνει είναι ως και θετικό. Για δεκαετίες, υπό το πρόσχημα της διατλαντικής σχέσης, χάσαμε το ενδιαφέρον μας για την άμυνα και αφήνουμε τις ΗΠΑ να αποφασίζουν. Είναι επίσης μια ευκαιρία για την Ευρώπη να πάρει την κατάσταση στα χέρια της», πρόσθεσε η ίδια πηγή.
