Η κρίση στις σχέσεις ΗΠΑ και ΕΕ εκλαμβάνει τη μορφή μίας κανονικότητας που προβληματίζει. Η Συμφωνία των Παρισίων για το κλίμα, ο προστατευτισμός που απειλεί να εξελιχθεί σε έναν εμπορικό πόλεμο και οι διαφορές με κριτήριο αξιολόγησης τα απόλυτα και σχετικά οφέλη από τη στρατηγική σύμπραξη των δύο εταίρων προκαλούν ερωτηματικά.
Το ζητούμενο είναι η αποκατάσταση των σχέσεων ανάμεσα σε δύο στρατηγικούς εταίρους σε συνθήκες αμφισβήτησης το δυτικού οικοδομήματος. Αυτά σε ένα περιβάλλον αστάθειας, αντιπαραθέσεων και μετάβασης σε μία νέα συστημική απεικόνιση εντός της οποίας κυριαρχεί η μεγιστοποίηση των κερδών σε εθνικό επίπεδο σε βάρος κοινών στόχων.
Η εικόνα αυτή δεν αποτελεί μία καινοτομία στο διεθνές σύστημα, ωστόσο είναι η πρώτη φορά που οι ευρω-ατλαντικές σχέσεις διέρχονται μίας τέτοιας έντασης κρίση. Ιστορικά οι Ευρωπαίοι δεν εξέφραζαν μία ομογενοποιημένη πολιτική έναντι των ΗΠΑ, τουλάχιστον στην μετα-ψυχροπολεμική εποχή. Ωστόσο οι αντιρρήσεις τους διατυπώνονταν με διαφορετικό ύφος και ένταση υπό το βάρος, μεταξύ άλλων, της ηγεσίας που παρείχαν οι ΗΠΑ. Σήμερα φαίνονται περισσότερο πρόθυμοι να εξωτερικεύσουν τις διαφωνίες τους όπως διεφάνει και στην πρόσφατη σύνοδο του G20. Οι διαφορές που ξεκίνησαν υποδόρια επί διακυβέρνησης Ομπάμα φαίνεται να διευρύνονται σήμερα.
Στη Σύνοδο των G-20 ο Ε. Μακρόν ήταν ένας από τους ηγέτες που σχολίασαν αυτές τις τάσεις κατακερματισμού δηλώνοντας: “Ο κόσμος μας δεν ήταν ποτέ τόσο κατακερματισμένος. Οι φυγόκεντρες δυνάμεις δεν ήταν ποτέ τόσο ισχυρές. Τα κοινά μας αγαθά δεν απειλήθηκαν ποτέ τόσο έντονα όσο σήμερα. Χρειαζόμαστε περισσότερο και καλύτερο συντονισμό». Οι δηλώσεις του απεικονίζουν μία πραγματικότητα που παραπέμπει σε ιστορικά δεδομένα μίας σχέσης που θεμελιώθηκε σε κοινά οφέλη, μία κοινή πορεία, ένα κοινό όραμα. Φαίνεται πως σήμερα αυτό το όραμα δεν είναι τόσο κοινό, εμπεριέχει στοιχεία αποστασιοποίησης, αμφισβήτησης μιας ιστορικο-στρατηγικής πραγματικότητας που θεμελιώθηκε μεταπολεμικά. Αυτό οδήγησε το Γάλλο πρόεδρο να υπογραμμίσει ότι «χρειαζόμαστε αυτούς τους οργανισμούς που δημιουργήθηκαν μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Σε κάθε άλλη περίπτωση θα μετακινηθούμε σε μία στενόμυαλη, εθνικιστική πολιτική».
Η ρητορική του Ε. Μακρόν φέρει στοιχεία μίας προσπάθειας αφύπνισης των δύο πλευρών και δημιουργεί προσδοκίες όσον αφορά το ρόλο της Γαλλίας σε μία πολυεπίπεδη κρίση που απειλεί στρατηγικά θέσφατα σε συνθήκες αμοιβαίας καχυποψίας. Το τελικό ανακοινωθέν καταδεικνύει την απόφαση να χρησιμοποιηθούν από τα κράτη όλα τα μέσα προάσπισης εθνικών πολιτικών. Εξωτερικεύει με τον πλέον επίσημο τρόπο την απόφαση τους να προστατεύσουν τις αγορές τους με όλα «τα νόμιμα αμυντικά εργαλεία» που διαθέτουν ώστε να στηρίξουν πολιτικές προστατευτισμού.
Το κόστος αυτής της αντιπαράθεσης θα κριθεί από επιλογές κλιμάκωσης ή αποκλιμάκωσης. Στην επίσκεψη του στην Πολωνία πριν από τη Σύνοδο των G-20 ο Ν. Τραμπ έθεσε ένα σημαντικό οντολογικό ερώτημα: «Έχει η Δύση τη θέληση να επιβιώσει”; Ο άξονας Δύση έχει δύο πυλώνες, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Η επιβίωση είναι ζήτημα επιλογής και των δύο, μίας επιλογής που επιβάλλει τη σύμπλευση σε ζητήματα υψηλής πολιτικής και μία συναντίληψη που επιβάλλεται να επανα-θεμελιωθεί στην μετα-πολεμική ιστορική κανονικότητα. Αυτό ώστε η παρούσα συγκυριακή αντιπαράθεση να μην εκλάβει το χαρακτήρα μίας νέας κανονικότητας που οικοδομείται με όρους ενός μετα-ιστορικού αναθεωρητισμού. Υπό αυτή την έννοια δεν χρειάζονται απλά δύο για να χορέψουν ταγκό αλλά και να συμφωνήσουν ότι το ταγκό είναι ο χορός που τους ταιριάζει.
