Στις 3 Αυγούστου το Ισραήλ δημοσιοποίησε την επίσημη αναφορά για την εξάρθρωση ενός δικτύου χρηματοδότησης της τρομοκρατίας που κινείτο στον άξονα Γάζα – Τουρκία – Χεβρώνα. Το δίκτυο ενεργοποιήθηκε στις αρχές του 2016 και εξαρθρώθηκε τους πρώτους μήνες του 2017. Το ζήτημα επαναφέρει την Τουρκία στο προσκήνιο του προβλήματος αντιμετώπισης της τρομοκρατίας και στις σχέσεις της με ακραίους κύκλους στη Μέση Ανατολή. Η πολιτική της Άγκυρας τα τελευταία χρόνια έχει προβληματίσει τις χώρες της Δύσης και τους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ.
Στο δίκτυο που εξαρθρώθηκε πριν μερικούς μήνες εμπλέκονται μέλη της Χαμάς με επικεφαλής τον ακτιβιστή Muhammad Mahed Bader (μέλος του Παλαιστινιακού Νομοθετικού Συμβουλίου) από τη Χεβρώνα τον οποίο συνέλαβαν οι Ισραηλινοί τον Ιούνιο. Συνεπικουρούμενος από άλλα δύο μέλη της οργάνωσης ταξίδευε στην Τουρκία στα πλαίσια φαινομενικά νόμιμων εμπορικών δραστηριοτήτων.
Σύνδεσμός τους στην Τουρκία ήταν ένα άλλο στέλεχος της Χαμάς το οποίο μάλιστα είχε απελευθερωθεί από φυλακές του Ισραήλ στα πλαίσια της συμφωνίας ανταλλαγής κρατουμένων για την απελευθέρωση του απαχθέντα ισραηλινού στρατιώτη Gilad Schalit.
Το δίκτυο αγόραζε προϊόντα στην Τουρκία, τα εισήγαγε στη Χεβρώνα και μετά την πώλησή τους διέθετε τα χρήματα στη Χαμάς προκειμένου να χρηματοδοτήσει τις δράσεις της. Το τελευταίο διάστημα πριν συλληφθούν είχαν προχωρήσει στο ξέπλυμα χρημάτων που ανέρχονταν σε 200.000 δολ.
Σύμφωνα με τους Ισραηλινούς «η Χαμάς συχνά δραστηριοποιεί συγγενείς μελών της οργάνωσης ή έχει την αρωγή εμπόρων και επιχειρηματιών οι οποίοι προσφέρουν σημαντικά ποσά προκειμένου να στηρίξουν παρόμοιες δραστηριότητες». Μάλιστα οι ισραηλινές υπηρεσίες εξάρθρωσαν ένα δίκτυο με πυρήνα μια βιομηχανική μονάδα την οποία υπογείως χρηματοδοτούσε η Χαμάς. Με αυτόν τον τρόπο η οργάνωση στόχευε να ξεπλύνει χρήματα προκειμένου να χρηματοδοτήσει τρομοκρατικές δράσεις. Πρακτικά χρησιμοποιεί οικονομικούς πόρους από εμπορικές δραστηριότητες ή πόρους που στοχεύουν στην ενίσχυση ανθρωπιστικών δράσεων στη Γάζα προκειμένου να χρηματοδοτήσει την τρομοκρατία.
Η εξάρθρωση του δικτύου δημιουργεί άλλο ένα αγκάθι στις σχέσεις Τουρκίας και Ισραήλ, αφού η Άγκυρα, έστω και παθητικά, επιτρέπει σε ακραία στοιχεία να δρουν από το έδαφος της. Η διεθνής συμπεριφορά της έναντι της τρομοκρατίας την έθεσε στο μικροσκόπιο της διεθνούς κοινότητας την τελευταία δεκαετία με αποτέλεσμα να συμπεριληφθεί στη γκρι λίστα του Financial Action Task Force (FATF) [1]. Αυτό καθώς δεν ακολούθησε τις κατευθυντήριες γραμμές του FATF που αφορούσαν σειρά μέτρων για την καταπολέμηση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος.
Οι δεσμοί της Άγκυρας με τη Χαμάς έχουν καταγραφεί σε επίπεδο ανοχής της δράσης της αλλά και μίας «ευέλικτης» πολιτικής που αφήνει παράθυρα χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, κάτι που έχουν επισημάνει στο παρελθόν δυτικοί αξιωματούχοι σε Ευρώπη και ΗΠΑ. Ήδη από το 2007 είχε επισημανθεί από την FATF στην Τουρκία το σημαντικό νομοθετικό κενό που υπήρχε στο πλαίσιο επαρκούς αντιμετώπισης της τρομοκρατίας. Όλα αυτά τα έτη η Άγκυρα οικοδομούσε τις σχέσεις της με την Χαμάς και χρηματοδότησε έργα και δράσεις στη Γάζα, ιδιαίτερα τα έτη 2011 και 2012. Μέχρι σήμερα η ηγεσία του Ισραήλ αντιμετωπίζει με καχυποψία την τουρκική στάση έναντι της Χαμάς, αφού το Τελ Αβίβ εκτιμά ότι η Τουρκία αποτελεί μία χωροταξία εντός της οποίας το δίκτυο της Χαμάς δρα χωρίς ουσιαστικούς περιορισμούς [2,3].
Οι ισραηλινοί θεωρούν ότι η Τουρκία αποτελεί το πλέον σημαντικό κέντρο της οργάνωσης [4,5]. Για αυτό και απαίτησαν από την Τουρκία να απομακρύνει από τη θέση του τον Saleh al-Arouri επικεφαλής της Χαμάς στην Τουρκία. Αυτό αποτελούσε προαπαιτούμενο για τους ισραηλινούς προκειμένου να συνεχιστούν οι συνομιλίες για την αποκατάσταση των τουρκο-ισραηλινών σχέσεων. Ωστόσο η αλλαγή προσώπου δεν μετέβαλλε τα δεδομένα, αφού η Τουρκία αποτελεί πόλο έλξης Παλαιστινίων φοιτητών μεταξύ των οποίων η Χαμάς στρατολογεί μέλη [6] τα οποία προωθούνται στη Δυτική Όχθη. Εκτιμάται ότι τα μέλη αυτά εκπαιδεύονται στη Συρία ή το λίβανο και επιστρέφουν για δράση στη Δυτική Όχθη. Ουσιαστικά οι Ισραηλινοί εκτιμούν ότι με την ανοχή Ερντογάν η χώρα αποτελεί τον οργανωτή της δράσης της Χαμάς.
Τέλος ιδιαίτερη σημασία έχει η σημαντική οικονομική ενίσχυση που παρέχει η Άγκυρα στους Άραβες Ισραηλινούς, μία επιλογή που προβληματίζει το Τελ Αβίβ με βάση κυρίως τις σχέσεις του καθεστώτος Ερντογάν με το Ισλαμικό Κράτος.
[1] Δημιουργήθηκε το 1989 με πρωτοβουλία του G-7 και έχει διακυβερνητικό χαρακτήρα.
[2] «Shin Bet: Hamas Stealing Turkish Aid Money to Fund Terror», The Tower, 21-3-2017
[3] «Turkey's Terror Finance Problem», weeklystandard.com, 7-2-2013
[4] «The Gray List, Turkey’s financing of terrorism», Truman National Security Project, http://trumanproject.org/home/doctrine-blog/the-gray-list-turkeys-finan…
[5] «Hamas operating from Turkey as usual despite Ankara’s promises», The Jerusalem Post, 6/11/2016
[6] «Turkey doesn't quit Hamas cold turkey», ynetnews.com, 9/5/2017
