Θα προχωρήσουν τα σχέδια εμβάθυνσης της Ευρωζώνης μέσω της συνεργασίας Μέρκελ και Μακρόν και με αρωγό την αναβίωση του γαλλογερμανικού άξονα;
Θα προχωρήσουν τα σχέδια εμβάθυνσης της Ευρωζώνης μέσω της συνεργασίας Μέρκελ και Μακρόν και με αρωγό την αναβίωση του γαλλογερμανικού άξονα; Η απορία κυριαρχεί στις Βρυξέλλες, αναπόφευκτα και εκ παραλλήλου με τα ερωτήματα, που τροφοδοτούν για το τι μέλλει γενέσθαι στο πολιτικό σκηνικό της Γερμανίας τα αποτελέσματα των γερμανικών εκλογών.
Η αισιοδοξία που επικρατούσε σε αρκετούς κύκλους στην έδρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και ιδίως μετά τις θέσεις - στην ομιλία για την Κατάσταση της Ένωσης - του προέδρου της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, «έδειχναν» προς την κατεύθυνση ενός νέου ευρωπαϊκού ξεκινήματος, το οποίο θα δρομολογούσαν η Άγκελα Μέρκελ και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν μετά τις γερμανικές εκλογές. Το αποτέλεσμα των γερμανικών εκλογών αφήνει την αισιοδοξία μετέωρη και δίνει τη θέση της σε μετριοπαθέστερες έως και απαισιόδοξες φωνές.
Το παράθυρο ευκαιρίας, που φαίνεται ότι θα άνοιγε μετά τις γερμανικές εκλογές, όπως τουλάχιστον «έδειχναν» στις δημοσκοπήσεις, οι οποίες έδειχναν τη Μέρκελ να προηγείται με άνετο προβάδισμα και το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική (AfD) για τη Γερμανία να κινείται σε μη ανησυχητικά επίπεδα, φαίνεται πλέον μια δύσκολη προοπτική.
Η Μέρκελ αναδείχτηκε νικήτρια, αλλά όχι ισχυρή, ενώ το AfD βρέθηκε στην τρίτη θέση. Για πρώτη φορά στην μεταπολεμική ιστορία της Γερμανίας ένα ακροδεξιό κόμμα εισέρχεται στη Μπούτενσταγκ. Τα νέα δεν είναι τα καλύτερα για την προοπτική εμβάθυνσης και μεταρρύθμισης της Ευρώπης.
«Οι πιθανότητες να συμφωνηθούν σημαντικές μεταρρυθμίσεις έχουν μειωθεί σημαντικά» παρατηρεί ο Ζολντ Νταρβάς, οικονομολόγος του think tank Bruegel και ειδικός επί της ελληνικής κρίσης. «Διατηρούσα επιφυλάξεις ως προς τι θα μπορούσε να επιτευχθεί και πριν τις γερμανικές εκλογές, υποστηρίζοντας ότι η Γερμανία θα διατηρούσε την σκληρή γραμμή της δημοσιονομικής αυστηρότητας έναντι των θέσεων Μακρόν» σημειώνει ο οικονομολόγος του Bruegel, «αλλά οι επιφυλάξεις μου είναι πλέον μεγαλύτερες».
Όπως επεξηγεί το ζήτημα της δημιουργίας μόνιμου υπουργού Οικονομικών της Ευρωζώνης ενδέχεται να προχωρήσει, αλλά θα πρόκειται ουσιαστικά για αλλαγή ονόματος. «Η θέση θα έχει κυρίως συντονιστικό ρόλο, θα συντονίζει τους υπουργούς Οικονομικών της ζώνης του Ευρώ, χωρίς να αποκτά επιπλέον αρμοδιότητες» λέει ο Νταρβάς. Όσον αφορά στη δημιουργία κοινού ευρω-προϋπολογισμού θεωρεί ότι αποτελεί ένα εξαιρετικά δύσκολο ζήτημα, όχι μόνο διότι ο ηγέτης του κόμματος των Ελεύθερων Δημοκρατών (FDP) Κρίστιαν Λίντνερ έχει δηλώσει ότι κάτι τέτοιο αποτελεί «κόκκινη γραμμή», αλλά και γιατί υπάρχουν αρκετά μέλη εντός του κόμματος της Μέρκελ, οι οποίοι διαφωνούν με την προοπτική αυτή. Σύμφωνα με ένα από τα σενάρια η Μέρκελ ενδέχεται να σχηματίσει κυβέρνηση με την υποστήριξη του FDP και των Πρασίνων.
Παράλληλα, ο Λίντνερ έχει δηλώσει ότι το σημαντικότερο ζήτημα για το κόμμα του είναι η ευρωπαϊκή ατζέντα. Η επανεκλεγείσα, αλλά με το χειρότερο ποσοστό από το 1949, Μέρκελ θα δυσκολευτεί να «περάσει» θέσεις, οι οποίες σκοντάφτουν σε μεγάλο κομμάτι της Ένωσης Χριστιανοδημοκρατών (CDU) και Χριστιανοκοινωνιστών (CSU), οι οποίοι – αν φυσικά προχωρήσει ο επονομαζόμενος συνασπισμός Τζαμάϊκα – θα βρουν υποστηριχτές στους κόλπους του κόμματος των Ελεύθερων Δημοκρατών (FDP). Όσον αφορά στην Ελλάδα ο κ. Νταρβάς υποστηρίζει ότι ακόμη και με τους Φιλελεύθερους στην κυβέρνηση τα περιθώρια για περαιτέρω σκλήρυνση της ήδη αυστηρής στάσης είναι ελάχιστα. «Η γερμανική πολιτική είναι ήδη αρκετά σκληρή» λέει χαρακτηριστικά.
Όσον αφορά στην πρόθεση των Φιλελευθέρων να καταστήσουν εφικτή την έξοδο μελών της Ευρωζώνης από το Ευρώ ο κ. Νταρβάς είναι απόλυτος: «Πρόκειται για φαντασίωση. Δεν είναι ούτε νομικά εφικτό ούτε οικονομικά βιώσιμο».
«Το πολιτικό σκηνικό στην Γερμανία μετά τις εκλογές αποκτά διαφορετικά χαρακτηριστικά» επισημαίνει ο Άντριαν Σχάουτ, επικεφαλής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων στο think tank Clingendael. «Η ενίσχυση των Φιλελευθέρων, ο κατακερματισμός και η εμφάνιση ενός ισχυρού ακροδεξιού κόμματος αποτελούν τις βασικές παραμέτρους στο μετεκλογικό σκηνικό της Γερμανίας».
Τι σημαίνει αυτό για την Ευρώπη και την μεταρρυθμιστική ατζέντα Μακρόν; «Η Μέρκελ δεν θα μπορέσει πλέον να προχωρήσει στους συμβιβασμούς, που θα χρειαζόταν μια πολιτική εμβάθυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης» επεξηγεί ο ειδικός επί ευρωπαϊκών θεμάτων.
Ως φαίνεται Μέρκελ και Μακρόν θα δυσκολευτούν να αξιοποιήσουν την ευκαιρία, που τους δίνει η ανάκαμψη της οικονομίας, και να τη χρησιμοποιήσουν ως εφαλτήριο για την περαιτέρω εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, όπως είπε ο πρόεδρος της Κομισιόν στην ομιλία του για την Κατάσταση της Ένωσης, απευθυνόμενος προς όλες τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.
Την απάντηση θα δώσει, ίσως, σήμερα Τρίτη ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος αναμένεται να παρουσιάσει αναλυτικά τις ιδέες του για τη μεταρρύθμιση της ΕΕ και της Ευρωζώνης στο πανεπιστήμιο της Σορβόννης στο Παρίσι.
