Νέες εκλογές κι όχι κυβέρνηση μειοψηφίας ζητά και η Άγκελα Μέρκελ, μετά και την ομόφωνη απόφαση του προεδρείου των Σοσιαλδημοκρατών (SPD). Το κόμμα του Σουλτς προτιμά την προσφυγή στις κάλπες από τη συμμετοχή σε μεγάλο συνασπισμό με την Χριστιανική Ένωση (CDU-CSU), σύμφωνα με πληροφορίες που μεταδίδει η εφημερίδα Bild ενόψει των επίσημων ανακοινώσεων του Αρχηγού του SPD, Μάρτιν Σουλτς.
Μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό ZDF, η κ. Μέρκελ είπε επίσης ότι δεν βλέπει λόγο αποχώρησής της, παρά το ναυάγιο στις τετραμερείς διερευνητικές επαφές, δίνοντας ξεκάθαρη απάντηση σε όσους εξέταζαν κυβερνητική συνεργασία χωρίς την ίδια στη θέση του καγκελάριου.
Η τοποθέτηση της κ. Μέρκελ ήλθε λίγο μετά την προτροπή του προέδρου της χώρας Φρανκ-Βάλτερ Στάινμαϊερ προς τα κόμματα να επιμείνουν στις διερευνητικές συζητήσεις ώστε να αποτραπεί η πρόωρη προσφυγή στης κάλπες. Ο κύκλος επαφών του κ. Στάινμαϊερ θα περιλαμβάνει επικοινωνία με τους Σοσιαλδημοκράτες, το κόμμα από το οποίο προέρχεται, και το οποίο νωρίτερα απέρριψε εκ νέου ενδεχόμενο νέας συγκυβέρνησης με του Χριστιανοδημοκράτες της κ. Μέρκελ.
«Γερμανικό Brexit»
Ακόμη και για «γερμανικό Brexit» κάνει λόγο ο Τύπος της χώρας, μετά το ναυάγιο στην προσπάθεια σχηματισμού κυβέρνησης συνεργασίας. Παράλληλα, τα ΜΜΕ της Γερμανίας καταλογίζουν και στα 4 κόμματα τακτικισμούς και έλλειψη ευθύνης.
Το περιοδικό Spiegel στην ψηφιακή έκδοσή του μιλά για κρίση μόνο με ηττημένους και με ανοιχτό ακόμη τη ζήτημα εάν και πότε θα σχηματιστεί νέα κυβέρνηση. «Για την καγκελάριο Άγκελα Μέρκελ και τον αρχηγό του Χριστιανοκοινωνικού κόμματος Χορστ Ζεεχόφερ η αποτυχία των διερευνητικών αποτελεί καταστροφή», επισημαίνει ο σχολιαστής τoυ Spiegel.
«Ο Ζεεχόφερ συνέδεσε την πολιτική τύχη του με τις διαπραγματεύσεις στο Βερολίνο, αλλά και η Μέρκελ δίνει μάχη για την πολιτική της επιβίωση. Το κύρος της μετά το αδύναμο εκλογικό αποτέλεσμα έχει υποστεί ρωγμές και είναι βέβαιο ότι θα συνεχίσει να διαβρώνεται. Η αποτυχία της Τζαμάικα είναι δική της αποτυχία, η αποτυχία αυτή έδειξε ότι η μέθοδος Μέρκελ, η σύνδεση του άνευ ορίων πραγματισμού με τη μέγιστη ιδεολογική ευελιξία, έφτασε στο τέλος της. Όμως, πιο σημαντικό είναι ότι για πρώτη φορά μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο είναι ασαφές με πιο τρόπο η χώρα θα αποκτήσει σταθερή κυβέρνηση».
Ο σχολιαστής περιγράφει την κατάσταση ως «παρόμοια με ένα γερμανικό Brexit, όπου όλοι νόμιζαν ότι στο τέλος τα πράγματα θα ακολουθήσουν το μονοπάτι της λογικής. Κάτι που δεν συνέβη».
Κομματικοί τακτικισμοί και ευθύνη
Επικρίσεις εναντίον όλων των κομμάτων που συμμετείχαν στις διερευνητικές διαβουλεύσεις ασκεί η Handelsblatt. «Η Τζαμάικα κατέρρευσε και αντί να επικρατεί οδυρμός, έχει ξεκινήσει ένα αναξιοπρεπές παιχνίδι καταλογισμού ευθυνών και αναζήτησης ενόχου», σημειώνει ο σχολιαστής της. «Αντί να γίνεται αυτό, καλό θα ήταν τα τέσσερα κόμματα να κάνουν την αυτοκριτική τους. Όλα τα κόμματα δεν αντελήφθησαν τις ευκαιρίες που κρύβονταν πίσω από αυτήν την κομματική συγκυρία και την ώθηση που θα μπορούσε να δώσει για τον εκσυγχρονισμό της Γερμανίας. Αλλά βέβαια οι κομματικοί τακτικισμοί βάρυναν περισσότερο από ό,τι η ευθύνη απέναντι στη χώρα».
Την προοπτική του πολιτικού τέλους της Μέρκελ προδιαγράφει η ελβετική Neue Zürcher Zeitung, σε περίπτωση που επικρατήσει το σενάριο των πρόωρων εκλογών. «Σε πρόωρες εκλογές θα μπορούσε να καλέσει ο Γερμανός πρόεδρος της Δημοκρατίας σε περίπτωση, για παράδειγμα, παραίτησης της Μέρκελ. Σε αυτήν την περίπτωση η εποχή της πιο ισχυρής γυναίκας του κόσμου, της κόρης πάστορα, θα ήταν λίγο πριν το τέλος της, παρά τη βούλησή της μετά από 12 χρόνια αδιάλειπτης παρουσίας στην καγκελαρία να παραμείνει εκεί για ακόμη άλλα τέσσερα χρόνια. Για τη Γερμανία αυτό θα σήμαινε τον πιο καυτό πολιτικά χειμώνα της ιστορίας της».
Ανησυχία στις Βρυξέλλες
Έντονη ανησυχία στις Βρυξέλλες προκαλούν οι ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις στη Γερμανία, μετά την κατάρρευση των διαπραγματεύσεων για τον σχηματισμό κυβέρνησης.
Και αυτό γιατί στις Βρυξέλλες, κάθε σύνοδος Κορυφής ξεκινά αφού έχει εισέλθει στην αίθουσα και αφού έχει λάβει τη θέση της στο τραπέζι των Ευρωπαίων ηγετών η Άγκελα Μέρκελ.
Σε μια συγκυρία, κατά την οποία η Ευρώπη άρχισε να αισθάνεται πιο σίγουρη να ξεκινήσει έναν γύρο περαιτέρω εμβάθυνσης και μεταρρύθμισης ιδίως μετά την εκλογή του Εμανουέλ Μακρόν στη Γαλλία, παραμένοντας, όμως, ταυτόχρονα αντιμέτωπη με κρίσιμα ζητήματα, με κυρίαρχα το Brexit και το μεταναστευτικό, αλλά και τις αποφάσεις για την έξοδο της Ελλάδας από τα μνημόνια, οι Βρυξέλλες απεύχονταν να βιώσει η Γερμανία μια πολιτική κρίση.
Μπορεί ο εκπρόσωπος Τύπου της Κομισιόν Μαργαρίτης Σχοινάς να έσπευσε σήμερα Δευτέρα να καθησυχάσει ότι «το γερμανικό σύνταγμα εγγυάται την πολιτική σταθερότητα και τη συνέχεια στη Γερμανία», όμως, η χώρα βρίσκεται αναπόφευκτα ενόψει μιας πρωτοφανούς πολιτικής πραγματικότητας στην μεταπολεμική της ιστορία.
Εξέλιξη, που θα επηρεάσει αναπόφευκτα την Ευρώπη. «Μια εξασθενημένη Μέρκελ σημαίνει υπό μία έννοια ότι δημιουργείται μια νέα τάξη πραγμάτων, αφού η γερμανίδα καγκελάριος ήταν συμβολικά, αλλά και ουσιαστικά η ηγέτιδα της ΕΕ εδώ και δώδεκα χρόνια» είπε χαρακτηριστικά στο Insider.gr αξιωματούχος στις Βρυξέλλες.
Θα χάσει, λοιπόν, η Ευρώπη την ηγέτιδά της; «Η Μέρκελ έχει δεχθεί σημαντικό πλήγμα» επεξηγεί ο αξιωματούχος των Βρυξελλών. «Δεν μπορεί παρά το ειδικό της βάρος στο ευρωπαϊκό σκηνικό να αμβλυνθεί ακόμη και αν καταφέρει να παραμείνει στην καγκελαρία».
Η αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης στη Γερμανία ενδέχεται να έχει επιπτώσεις για πολλά ζητήματα ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, από τις μεταρρυθμίσεις στην Ευρωζώνη ως την πολιτική της ΕΕ έναντι της Ρωσίας και της Τουρκίας ως την υπό εξέταση ακόμη κοινή πολιτική ασύλου μέχρι το βαθμό ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους.
Το χρονικό της κατάρρευσης
Οι διερευνητικές συνομιλίες για τη σύσταση της επόμενης κυβέρνησης συνασπισμού της Γερμανίας κατέρρευσαν λίγο πριν τα μεσάνυχτα της Κυριακής, όταν το ελεύθερο δημοκρατικό κόμμα (FDP) αποχώρησε από τις μαραθώνιες διαπραγματεύσεις.
«Οι τέσσερις εταίροι της συζήτησης δεν έχουν κοινό όραμα για τον εκσυγχρονισμό της χώρας ή την κοινή βάση εμπιστοσύνης», δήλωσε ο επικεφαλής της FDP, Κρίστιαν Λίντνερ, αφού τα τέσσερα εμπλεκόμενα μέρη έχασαν αρκετές από τις προθεσμίες που είχαν ορίσει για την επίλυση των διαφορών στη μετανάστευση και την ενεργειακή πολιτική. «Είναι καλύτερο να μην κυβερνάς παρά να κυβερνάς άσχημα» είπε.
Η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ προσπαθεί να δημιουργήσει έναν συνασπισμό μεταξύ της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης (CDU), του αδελφικού της κόμματος της Βαυαρίας τον Χριστιανικό Κοινωνικό Συνδέσμο (CSU), του pro-business FDP και του Πράσινου Κόμματος, μετά τις ομοσπονδιακές εκλογές στα τέλη Σεπτεμβρίου.
Αναγγέλλοντας την κατάρρευση των συνομιλιών ως μια «σχεδόν ιστορική ημέρα», η Μέρκελ επέμεινε την Κυριακή το βράδυ ότι τα κόμματα θα ήταν σε θέση να επιτύχουν συμβιβασμό ακόμη και παρά τις πολωμένες απόψεις τους για το μεταναστευτικό και περιέγραψαν την αποχώρηση του FDP ως «λυπηρή».
Ο επονομαζόμενος συνασπισμός «Τζαμάικα» - που ονομαζόταν έτσι επειδή τα παραδοσιακά χρώματα των κομμάτων αντανακλούν εκείνα της σημαίας της Τζαμάικας -αποτελεί νέο έδαφος ακόμα και για την έμπειρη ηγέτιδα της Γερμανίας και έχει δοκιμαστεί μόνο σε περιφερειακό επίπεδο.
Μετά από ένα μήνα συνομιλιών όμως, η Μέρκελ εμφανίζεται συχνά ως μία παθητική φιγούρα, ενώ οι εκπρόσωποι των κομμάτων αδυνατούν να προβούν σε συμβιβασμούς σε θέματα όπως το πόσοι από τους μετανάστες που πήγαν στη Γερμανία το 2015 και το 2016 θα έπρεπε να επανενωθούν με τις οικογένειες.
Η μετανάστευση μετατράπηκε σε βασικό πολιτικό ζήτημα στη Γερμανία μετά την προσφυγική κρίση, όταν 1.2 εκατομμύρια μετανάστες εισήλθαν στη χώρα το 2015-16. Η αντίδραση εναντίον της απόφασης της Μέρκελ να διατηρήσει ανοιχτά τα γερμανικά σύνορα είχε ως αποτέλεσμα ένα άκρως δεξιό κόμμα, το Alternative für Deutschland,να εισέλθει στο γερμανικό κοινοβούλιο για πρώτη φορά μετά από περισσότερα από 50 χρόνια.
Στις συνομιλίες για το συνασπισμό, το CDU, το CSU και το FDP, κατά καιρούς, διαγωνίστηκαν για να... ξεπεράσουν το ένα το άλλο, ζητώντας έναν πιο αυστηρό έλεγχο των μεταναστών.
Σύμφωνα με αναφορές στα γερμανικά μέσα ενημέρωσης, το Κόμμα των Πρασίνων πρότεινε συμβιβασμό κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου με τον οποίο θα συμφωνούσαν να περιορίσουν την ετήσια αποδοχή μεταναστών της Γερμανίας στους 200.000 - εφόσον τα άλλα μέρη δεν απέκλειαν να επιτραπεί στους μετανάστες «επικουρική προστασία», ώστε να επανενωθούν με τις οικογένειές τους.
Τα κόμματα προσπάθησαν επίσης να βρουν ένα κοινό έδαφος για την αλλαγή του κλίματος, με τους Πράσινους να ζητούν μείωση της ενέργειας παραγόμενης από άνθρακα ισχύος 8-10 γιγαβάτ, ενώ οι δυνητικοί εταίροι του συνασπισμού εξέφρασαν ανησυχίες για απώλειες θέσεων εργασίας στους τομείς της ενέργειας και των κατασκευών.
Στην αρχή του Σαββατοκύριακου, ο αρχηγός του FDP, Κρίστιαν Λίντνερ, ανακοίνωσε προθεσμία για τις διερευνητικές συνομιλίες. «Αν δεν συμφωνήσουμε μέχρι τις 6 το απόγευμα την Κυριακή, το όλο θέμα είναι νεκρό», δήλωσε ο αναπληρωτής του, ο Βόλφγκανγκ Κουμπίκι. Ωστόσο, οι συνομιλίες συνεχίστηκαν πέρα από αυτή την προθεσμία.
Εάν τα μέρη είχαν συνάψει συμφωνία, οι διαπραγματεύσεις θα είχαν κινηθεί στο επόμενο στάδιο, όπου ένα έγγραφο με βασικές συμφωνίες παρέχει τη βάση για την εκπόνηση των υπουργικών ρόλων.
Με τις συνομιλίες να τελειώνουν τώρα, η Μέρκελ θα μπορούσε να επιδιώξει να σχηματίσει μια μειοψηφική κυβέρνηση, είτε με το FDP είτε με τους Πράσινους, και να συγκεντρώσει υποστήριξη από άλλα κόμματα για ατομικές ψηφοφορίες.
Ο ηγέτης των σοσιαλδημοκρατών Μάρτιν Σουλτς, του οποίου το κόμμα συνεργάζονταν με τη Μέρκελ στη γερμανική κυβέρνηση τα τελευταία τέσσερα χρόνια, απέκλεισε τη δυνατότητα ενός άλλου μεγάλου συνασπισμού υπό την ηγεσία του. «Ο ψηφοφόρος απέρριψε τον μεγάλο συνασπισμό», δήλωσε ο Σουλτς σε συνέντευξη τύπου στη Νυρεμβέργη την Κυριακή.
Μόλις εξαντληθούν όλες οι άλλες επιλογές, ο πρόεδρος της Γερμανίας, Φρανκ Βάλτερ Στάινμαιερ, θα μπορούσε να διαλύσει το σημερινό κοινοβούλιο και να πραγματοποιήσει νέες εκλογές. Για να φτάσει εκεί, όμως, ο Σταϊμάιερ θα πρέπει πρώτα να θέσει σε κίνηση μια περίπλοκη διαδικασία που θα συνεπαγόταν κοινοβουλευτική ψηφοφορία για το ρόλο της Μέρκελ ως προσωρινής καγκελαρίου. Η Μέρκελ θα επισκεφτεί σήμερα στις 15:30 (ώρα Ελλάδος) τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, προκειμένου να τον ενημερώσει επισήμως για την αποτυχία των διαπραγματεύσεων για τον σχηματισμό κυβέρνησης και ο κ. Σταϊνμάιερ, θα ανακοινώσει στην συνέχεια τις αποφάσεις του.
Είναι πάντως δεδομένο πως ενώ η συζήτηση στη Γερμανία τις τελευταίες εβδομάδες εστιάστηκε κυρίως στις διαφορές των πολιτικών κομμάτων, είναι πιθανό να τεθεί σύντομα στην καγκελάριο και το ζήτημα του κατά πόσον εξακολουθεί να διαθέτει επαρκή εξουσία για να συγκρατήσει μια ισχυρή κυβέρνηση.
