Τη μελέτη που του είχε αναθέσει λίγες μέρες μετά την πυρκαγιά στο Μάτι, αναφορικά με τα αίτια της εθνικής τραγωδίας, αλλά και τις πολιτικές για την αναμόρφωση της πολιτικής προστασίας, παρουσίασε σήμερα σε ειδική εκδήλωση στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού ο καθηγητής Φυσικών Καταστροφών του Πολυτεχνείου Κρήτης Κώστας Συνολάκης, παρουσία του προέδρου της ΝΔ.
Τη μελέτη επιμελήθηκε μια ομάδα διαπρεπών επιστημόνων και συγκεκριμένα: ο Νίκος Καλλιγέρης από το πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, οι Βασίλης Σκαναβής και Κωστή Δουλιγέρης από το πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνια, οι Χαϊζόνγκ Γουανγκ και Αλί Μοσταφίζι του πανεπιστημίου του Όρεγκον και ο Τομογιούκι Τακαμπατάκε από το πανεπιστήμιο Waseda της Ιαπωνίας.
«Η πυρκαγιά της Ανατολικής Αττικής της 23ης Ιουλίου ήταν ένα ακραίο φαινόμενο που, ωστόσο, δεν δικαιολογεί την απουσία σχεδιασμού και προετοιμασίας του μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας», αναφέρεται στο κείμενο συμπερασμάτων χαρακτηριστικά. Σύμφωνα με τον κ. Συνολάκη, έγιναν προσομοιώσεις της εξάπλωσης της δασικής πυρκαγιάς στην περιοχή της εθνικής τραγωδίας με το πρόγραμμα FARSITE υπό διάφορα σενάρια μετεωρολογικών συνθηκών, «σενάρια δηλαδή που προφανώς θα μπορούσαν και θα έπρεπε να έχουν εξετασθεί στο Ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας ή ακόμη και να προϋπήρχαν ως πρότυπα μοντέλα για τη λήψη άμεσων αποφάσεων».
«Οι προσομοιώσεις επιβεβαίωσαν ότι η πυρκαγιά έφτασε στη Λεωφόρο Μαραθώνος σε περίπου μιάμιση ώρα μετά τη έναρξή της. Γεγονός που θα μπορούσε άλλωστε να προβλεφθεί και χωρίς τα μοντέλα προσομοίωσης. Και αυτό καθώς με ισχυρούς ανέμους της τάξεως των 7 μποφόρ η φωτιά είναι γνωστό ότι κινείται με περίπου 5 km/h και επομένως ήταν εφικτό να προβλεφθεί ότι θα έφτανε στη Μαραθώνος σε μιάμιση ώρα, δεδομένου ότι ο δρόμος αυτός απέχει 7,5 χιλιόμετρα από το σημείο της εκδήλωσής της», υπογραμμίζεται.
«Η προσομοίωση διαφόρων τακτικών εναέριας αναχαίτισης του πύρινου μετώπου απέδειξε επίσης ότι ο συνδυασμός ρίψεων νερού από αεροσκάφη τύπου CL-215 και CL-415 θα μπορούσε να επιβραδύνει την εξέλιξη της φωτιάς για τουλάχιστον μία ώρα, επιτρέποντας την ασφαλή απομάκρυνση όλων των κατοίκων είτε πεζή, είτε ακόμη και με αυτοκίνητα», αναφέρουν οι επιστήμονες, επιβεβαιώνοντας ότι, αν είχαν επιχειρήσει όλα τα διαθέσιμα μέσα ή υπήρχε καλύτερη κατανομή τους, η έκβαση θα ήταν διαφορετική.
«Το μοντέλο του Πανεπιστημίου Wasedaτης Ιαπωνίας που έλαβε υπόψιν του όλους τους παράγοντες και τις συνθήκες της περιοχής, έδειξε ότι η απομάκρυνση των κατοίκων της περιοχής πεζή προς την ακτή θα μπορούσε να είχε ολοκληρωθεί κατ' ελάχιστον μέσα σε 57 λεπτά μετά από έγκαιρη ειδοποίηση. Επιπλέον, προσομοιώσεις με το μοντέλο NETLOGO του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Όρεγκον έδειξαν ότι η πεζή εκκένωση της περιοχής προς τις ακτές το αργότερο σε 83 λεπτά θα είχε επιτευχθεί, χωρίς να κινδυνεύσει κανείς από την πυρκαγιά, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι είχε δοθεί έγκαιρη εντολή στους κατοίκους», αναφέρεται ακόμα στο κείμενο συμπερασμάτων, καταρρίπτοντας το επιχείρημα ότι δεν ήταν χρονικά εφικτή η εκκένωση της περιοχής.
Στη συνέχεια, οι επιστήμονες κάνουν λόγο για λανθασμένη εκτίμηση του μεγέθους της πυρκαγιάς. «Στην περίπτωση της πυρκαγιάς της 23ηςΙουλίου στο Μάτι, χαρακτηριστική είναι η λανθασμένη εκτίμηση του αρχικού μεγέθους της φωτιάς, όπως και η καθυστερημένη αξιολόγηση και αντιμετώπιση της, καθώς οι περισσότεροι πυροσβεστικοί πόροι επιχειρούσαν στο ήδη υπάρχον μέτωπο στα Γεράνεια Όρη (Κινέτα). Οι ισχυροί άνεμοι συνέδραμαν στην ταχύτατη εξάπλωση της πυρκαγιάς», λέγεται χαρακτηριστικά. Όσο για τα εναέρια μέσα, προστίθεται ότι η βοήθεια ήταν ελάχιστη, μιας και έγιναν ελάχιστες ρίψεις από ένα ελικόπτερο.
Παράλληλα, η έρευνα κατέδειξε ότι «δεν υπάρχουν κατάλληλα σχέδια αντιμετώπισης καταστροφικών περιστατικών και εκκένωσης, ενώ σε τοπικό επίπεδο ο εν λόγω σχεδιασμός είναι επί της ουσίας ανύπαρκτος». Ακόμα, είναι «ασαφές και προβληματικό και το πλαίσιο των αρμοδιοτήτων που έχουν όλοι εμπλεκόμενοι φορείς τόσο σε εθνική όσο και σε τοπική κλίμακα». «Καθίσταται συνεπώς αδήριτη η ανάγκη συγκρότησης ενός νέου και ολοκληρωμένου σχεδίου για τη διαχείριση έκτακτων καταστάσεων, τόσο σε εθνικό όσο και τοπικό επίπεδο. Επιβάλλεται επίσης η βελτίωση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων πρώτης προσβολής δασικών πυρκαγιών. Η αναβάθμιση του στόλου πυροσβεστικών αεροσκαφών, η αυξημένη ετοιμότητα ή/και εναέρια επιτήρηση από πυροσβεστικά αεροσκάφη τις ημέρες υψηλού κινδύνου πυρκαγιάς, η εγκατάσταση συστήματος με βιντεοκάμερες ασφαλείας σε περιοχές υψηλού κινδύνου, καθώς και η βελτίωση της συνεργασίας και επικοινωνίας των εμπλεκόμενων φορέων, θα συμβάλλουν στην όσο το δυνατόν ταχύτερη επέμβαση για την αντιμετώπιση κάθε πυρκαγιάς στα πρώτα κρίσιμα λεπτά», προσθέτουν ακόμα οι επιστήμονες.
Προτείνουν, δε, τρία μέτρα, προκειμένου να διαμορφωθεί ένας αποτελεσματικός μηχανισμός ειδοποίησης των πολιτών, όπως γίνεται σε πολλές χώρες του κόσμου.
- Πρώτον, η υπογραφή μνημονίων συνεργασίας με ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς, ώστε να μεταδίδουν άμεσα και αδιαμεσολάβητα τα μηνύματα που προέρχονται από την πολιτική προστασία σε στιγμές κρίσης.
- Δεύτερον, η διαμόρφωση βιβλιοθήκης μηνυμάτων ανά περιοχή, προκειμένου η Πολιτική Προστασία να μπορεί να στείλει ακόμη και εξειδικευμένες οδηγίες στους πολίτες για τον τρόπο να προφυλαχθούν.
- Τρίτον, η αξιοποίηση τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών, με σκοπό την επέκταση του συστήματος της έγκαιρης προειδοποίησης των πολιτών με πολλαπλά μέσα (κινητά τηλέφωνα, διαδίκτυο κλπ).
«Εξυπακούεται, τέλος, ότι θα πρέπει να αλλάξει στη χώρα μας και το μοντέλο των ασκήσεων ετοιμότητας, καθώς στα σύγχρονα κράτη αυτές δεν έχουν, βέβαια, το χαρακτήρα των επετειακών γιορτών, αλλά σχεδιάζονται με τρόπο που οι δομές να δοκιμάζονται στα όρια τους και συχνά να αποτυγχάνουν, προκειμένου να αποκαλύπτονται οι αδυναμίες του κρατικού μηχανισμού και εκ των υστέρων να διορθώνονται», προσθέτουν, τέλος, οι επιστήμονες που κατήρτισαν τη μελέτη.
Τέσσερα ερωτήματα από τη ΝΔ
Με αφορμή το πόρισμα Συνολάκη, συνεπώς, από τη ΝΔ έθεταν τέσσερα συγκεκριμένα ερωτήματα για τη διαχείριση της πυρκαγιάς στο Μάτι.
- Γιατί ο βαθμός επικινδυνότητας στην Ανατολική Αττική για πρόκληση πυρκαγιάς ήταν στο 4 και όχι 5, όταν ήταν γνωστό από την προηγούμενη μέρα ότι στην περιοχή θα έπνεαν δυτικοί άνεμοι 7 μποφόρ;
- Γιατί τα πυροσβεστικά αεροσκάφη έφτασαν στην περιοχή αφού η φωτιά είχε περάσει τη Λεωφόρο Μαραθώνος;
- Γιατί δεν αξιολογήθηκε εγκαίρως η βεβαιότητα ότι θα απειληθούν κατοικημένες περιοχές; Και κυρίως
- Γιατί δεν ειδοποιήθηκαν οι κάτοικοι να εκκενώσουν το Μάτι, όταν από το πόρισμα προκύπτει ότι υπήρχε χρόνος να σωθούν ακόμη και πεζή;
«Η ΝΔ από την πρώτη στιγμή αυτής της καταστροφής τήρησε απολύτως υπεύθυνη στάση. Απέφυγε τους εύκολους αφορισμούς, πόσο μάλλον τη μικροκομματική εκμετάλλευση μιας εθνικής τραγωδίας. Τα ερωτήματα, ωστόσο, που προκύπτουν σήμερα από μια υψηλού κύρους επιστημονική επιτροπή, είναι αναγκαίο να απαντηθούν από την κυβέρνηση, πέραν της έρευνας που διεξάγει η Δικαιοσύνη. Στην πολιτική δεν αρκεί να αναλαμβάνεις θεωρητικά τις ευθύνες σου, ούτε να κρύβεσαι από τις ερωτήσεις που έχουν οι πολίτες», καταλήγουν από τη ΝΔ.
