Μία από τις τάσεις που παρακολουθούμε την τελευταία δεκαετία είναι αυτό που ονομάζουμε «εκδημοκρατισμό της επιχειρηματικότητας». Είναι μία ισχυρή αλλαγή φιλοσοφίας στο τι είναι και ποιοι μπορούνε να έχουν πρόσβαση στο ταξίδι του επιχειρείν και θα έχει τεράστιο αντίκτυπο όχι μόνο στην Ελληνική αλλά και στην παγκόσμια οικονομία και εργατικό δυναμικό. Ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες οικονομίες η κατάκτηση του δικαιώματος επίδοξων νέων επιχειρηματιών στο όνειρο και στη δημιουργία είναι καταλυτικής σημασίας τόσο για τους ίδιους όσο και για την υγιή και κοινωνική οικονομική ανάπτυξη του τόπου τους.
Η πρόοδος της τεχνολογίας προσφέρει αναμφίβολα νέες ευκαιρίες και δυναμικές. Εύκολα υλοποιήσιμα επιχειρηματικά μοντέλα με μικρό κόστος και σχετικά ανώδυνα κόστη συντήρησης δημιουργούν μία νέα επιχειρηματική φιλοσοφία. Με έναν υπολογιστή και με καινοτομική σκέψη πολύ νέοι και στην Ελλάδα κατάφεραν να διαταράξουν τα νερά και να δημιουργήσουν αξία στην τοπική κοινωνία. Τα εμπόδια εισόδου σε πολλούς κλάδους για νεοεισερχόμενους έχουν αμβλυνθεί σημαντικά και οι χορηγοί γονείς και συγγενείς δεν είναι και τόσο απαραίτητοι.
Επιπλέον η αλλαγή της αντίληψης για το επιχειρείν και η μεταστροφή από την γενική και καιροσκοπική απόχρωση του όρου σε μία πιο υγιή δραστηριότητα που δεν απαιτεί ούτε μεγάλο κεφάλαιο ούτε αθέμιτες μεθόδους είναι σημαντική. H προώθηση της νεανικής επιχειρηματικότητας και οι δράσεις στήριξης πρωτοβουλιών με καινοτομία και αλλαγή είναι η αυγή μίας νέας εποχής.
Οι επιχειρηματικές κοινότητες πια είναι δίκτυα και όχι ιεραρχίες. Ως εκ τούτου, ευδοκιμούν καλύτερα σε ανοιχτά περιβάλλοντα που στερούνται τεχνητούς περιορισμούς. Επίσης, ευημερούν καλύτερα όταν η ανταλλαγή πληροφοριών είναι δωρεάν και όταν οι επιχειρηματίες έχουν πρόσβαση σε άλλους επιχειρηματίες. Η τεχνολογία και οι πολιτικές ανοιχτού εμπορίου πέρα από γεωγραφικούς φραγμούς και περιορισμούς έχουν ενισχύσει αυτή την κατεύθυνση. Η παγκοσμιοποίηση των οικονομιών, σε συνδυασμό με την ελεύθερη ροή των πληροφοριών που προωθούνται από το διαδίκτυο και άλλα μέσα ενημέρωσης, επέτρεψαν στους επιχειρηματίες να δημιουργήσουν συνδέσεις που ξεπερνούν τα παραδοσιακά γεωγραφικά σύνορα και δημιουργούν εικονικές κοινότητες συνομηλίκων όπου δεν θα υπήρχαν κάποτε.
Μία από τις ισχυρότερες πρωτοβουλίες για την υποστήριξη του εκδημοκρατισμού της επιχειρηματικότητας είναι η δημιουργία ευρέων δικτύων συμβούλων που υποστηρίζουν τις επιχειρηματικές κοινότητες. Αυτά τα δίκτυα ενισχύονται από τις τάσεις που σημειώθηκαν παραπάνω και απορρέουν από τη θεμελιώδη πεποίθηση ότι ένας όλο και μεγαλύτερος αριθμός έμπειρων επιχειρηματιών αγκαλιάζουν την ιδέα να δώσουν πρώτα, να πάρουν αργότερα.
Τέλος δεν θα μπορούσαμε να μην αναφερθούμε στη στήριξη επιχειρηματικών πρωτοβουλιών από την ΕΕ και άλλες ανεξάρτητες ιδιωτικές πρωτοβουλίες και εθνικά ταμεία. Το στοίχημα βέβαια εδώ είναι η ουσιαστική εκμετάλλευση των ταμειακών πόρων και όχι η καιροσκοπική προσέγγιση. Πρέπει πρώτα να υπάρχει ένα βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο και ένα ρεαλιστικό business plan με το οποίο ο φιλόδοξος επιχειρηματίας να ζητάει χρηματοδότηση και όχι εξαιτίας μίας χρηματοδοτικής ευκαιρίας ή διαγωνισμού να φτιάξει ένα μοντέλο κίβδηλης επιχειρηματικής επιτυχίας.
Ο κόσμος ωφελείται από τον εκδημοκρατισμό της επιχειρηματικότητας, καθώς περισσότεροι άνθρωποι βλέπουν τον εαυτό τους ως τον κινητήρα για αλλαγή και προσφορά ουσιαστικής αξίας στους καταναλωτές. Οι επιχειρηματίες εκτιμούν τα σταθερά συστήματα που τείνει να φέρει η δημοκρατία και θεωρούν τον εαυτό τους (και όχι την κυβέρνηση) ως απάντηση στις προκλήσεις των κοινωνιών τους. Παρέχουν θέσεις εργασίας και οικονομική σταθερότητα και εργάζονται σε δίκτυα που από τη φύση τους είναι πιο δημοκρατικά από τα αντίστοιχα ιεραρχικά και λομπίστικα.
Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε με σιγουριά τις τάσεις τα επόμενα 20 ή 50 χρόνια. Πιστεύω όμως ότι η παγκόσμια τάση προς την υγιή επιχειρηματικότητα θα συνεχιστεί και ότι ο κόσμος θα είναι πολύ ποιο ώριμος και εκδημοκρατισμένος ως προς την ιδέα του επιχειρείν.
