Το μεταναστευτικό είναι το νέο μεγάλο ζήτημα για την Ευρώπη και τα κράτη- μέλη της Ένωσης. Οι εκλογικές διαδικασίες των τελευταίων ετών έχουν αναδείξει πως η μετανάστευση παράγει σημαντικά πολιτικά αποτελέσματα, ορισμένες δε φορές σε μεγαλύτερο βαθμό και από την οικονομία. Βέβαια αυτό δεν πρέπει να μας προκαλεί εντύπωση καθώς το μεταναστευτικό ζήτημα ήταν πάντα συνδυασμένο με την εθνική ταυτότητα και την ασφάλεια (εθνική και εσωτερική).
Τα τελευταία χρόνια οι αυξημένες μεταναστευτικές πιέσεις, αλλά και κυρίως η διαχείριση του ζητήματος από τις κυβερνήσεις και τα ΜΜΕ, δημιουργούν ένα έντονο αίσθημα απειλής που συνδέεται με την κυριαρχία, τον κυτταρικό πυρήνα του έθνους- κράτους. Το αποτέλεσμα αυτού του αισθήματος είναι να ενισχύονται οι εθνικές προσεγγίσεις και να αμφισβητείται η ικανότητα της Ε.Ε. να διαχειριστεί το ζήτημα. Δυστυχώς, οι αποφάσεις σε επίπεδο Ένωσης εξακολουθούν να λαμβάνονται στον χαμηλότερο κοινό παρανομαστή συμφωνίας.
Όλη αυτή η κατάσταση οδηγεί την Ε.Ε. να μεταφέρει επί της ουσίας τη λήψη σημαντικών αποφάσεων με δεσμευτική ισχύ στη λογική της μετακύλισης του θέματος και να δίνει έμφαση στην σημαντική εξωτερική διαχείριση του προβλήματος. Όμως, πρέπει όλοι να αντιληφθούμε πως η μετανάστευση έχει πάψει προ πολλού να αποτελεί μόνο ζήτημα διαχείρισης συνόρων. Αντίθετα, σε αρκετές μάλιστα χώρες, είναι πρώτιστα ζήτημα ταυτότητας. Με αφορμή την ισλαμιστική τρομοκρατία, έχει προκύψει μία έντονη αντίδραση στην πολιτισμική και θρησκευτική διαφορετικότητα, η οποία προβάλλεται εσφαλμένως και αφελώς ως πλήρης ασυμβατότητα του Ισλάμ με τη δημοκρατία και το δυτικό πολιτισμικό πρότυπο.
Συντηρητικές, λαϊκιστικές και ακραίες πολιτικές δυνάμεις έχουν σπεύσει να εργαλειοποιήσουν και να καρπωθούν το σκεπτικισμό, το φόβο και την αντίδραση των πολιτών. Άλλωστε η μεγάλη ανησυχία αρκετών στην Ε.Ε. είναι πως οι ευρωεκλογές θα καθοριστούν πολιτικά από αυτή την περιπλεγμένη και φορτισμένη πολιτική κατάσταση.
Η Ελλάδα παρότι με την Ιταλία είναι τα δύο κράτη πρώτης γραμμής που έχουν δεχτεί τις μεγαλύτερες πιέσεις τα τελευταία χρόνια απουσιάζει από αυτή τη συζήτηση. Άλλωστε δεν πρέπει να ξεχνάμε πως παρά την κρίσιμη κατάσταση που βρεθήκαμε το 2015 και τους πρώτους μήνες του 2016 δεν καταφέραμε ποτέ να παρουσιάσουμε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης της μετανάστευσης που να τύχει ανταπόκρισης από την Ένωση. Το αποτέλεσμα αυτής της αποτυχίας ήταν η Ελλάδα να παρακολουθεί τις αποφάσεις σε επίπεδο Ε.Ε., παρότι την αφορούσαν σε καθοριστικό βαθμό. Το τελευταίο διάστημα τα ρεπορτάζ εφημερίδων και άλλων μέσων στην Ελλάδα και στην Ευρώπη έχουν προκαλέσει έντονη συζήτηση σχετικά με την κατάσταση στα hot- spots και στις δομές φιλοξενίας, αλλά και την αξιοποίηση της χρηματοδότησης από την Ε.Ε.
Μεγαλύτερο όμως θέμα από την διαχείριση των κονδυλίων και τις συνθήκες διαβίωσης είναι η απουσία ενός συνολικού και αποτελεσματικού σχεδίου πολιτικής για τη μετανάστευση στην Ελλάδα. Την τελευταία φορά που οι πολιτικές δυνάμεις άφησαν το μεταναστευτικό ζήτημα στον αυτόματο πιλότο η Χρυσή Αυγή βρήκε την ιδανική ευκαιρία να εισβάλλει στην πολιτική ζωή. Η μετανάστευση είναι πολιτική προτεραιότητα χωρίς χρονικό περιθώριο.
