Την Πέμπτη το απόγευμα «πέφτουν» οι υπογραφές για τον αγωγό φυσικού αερίου East Med, μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, παρουσία του Έλληνα πρωθυπουργού, κ. Κυριάκου Μητσοτάκη, του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, κ. Νίκου Αναστασιάδη και του πρωθυπουργού του Ισραήλ, κ. Μπενιαμίν Νετανιάχου. Το σχέδιο κατασκευής του αγωγού, το οποίο θα μεταφέρει αέριο, από τις νέες πηγές φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου, στις αγορές της Ευρώπης αν και θεωρείται σημαντικό, είναι ιδιαιτέρως δαπανηρό (το εκτιμώμενο κόστος ξεπερνά τα έξι δισ. ευρώ) και με τεράστιες τεχνικές δυσκολίες εξαιτίας του μεγάλου βάθους σε διάφορα σημεία της θαλάσσιας διαδρομής του, αλλά και της γεωμορφολογίας του βυθού. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τα 1.872 χλμ. το αγωγού, τα 1.335 χλμ. θα είναι υποθαλάσσια.
Σε κάθε περίπτωση, η σημερινή υπογραφή της Διακυβερνητικής Συμφωνίας αποτελεί μια σημαντική εξέλιξη τόσο γεωπολιτικά - λαμβάνοντας υπόψη τις μεθοδεύσεις της Τουρκίας για τη χάραξη μιας διαδρομής του αγωγού μέσω των εδαφών της, αλλά και τις τελευταίες προκλητικές κινήσεις της Άγκυρας σε σχέση με τη Λιβύη που θέτουν σε κίνδυνο τους ενεργειακούς σχεδιασμούς στην περιοχή μας - όσο και εμπορικά με δεδομένο ότι τα μοντέλα δείχνουν αυξημένη ζήτηση για αέριο στην Ευρώπη τα επόμενα χρόνια.
Παράλληλα, στο σχέδιο κατασκευής του East Med, σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) κ. Κωστή Χατζηδάκη, αποτυπώνεται – κατ΄ εξαίρεσιν ίσως - η συνέχεια της εξωτερικής και ενεργειακής πολιτικής της χώρας. «Γι΄αυτό κάλεσα τους συναδέλφους Γιάννη Μανιάτη, Πάνο Σκουρλέτη και Γιώργο Σταθάκη να παραστούν στην τελετή για τον EastMed, καθώς συνέβαλαν κι εκείνοι από την πλευρά τους να γίνει αυτό το σχέδιο πράξη. Με σοβαρότητα και εθνική ενότητα μπορούμε να χτίσουμε μια ισχυρή Ελλάδα», επεσήμανε ο υπουργός.
Το επόμενο στοίχημα
Το επόμενο «στοίχημα», ώστε το έργο να μπει στην τελική του ευθεία, θα εξαρτηθεί από τις επόμενες εκλογές στη γειτονική Ιταλία, η οποία τελευταία κρατούσε αρνητική στάση. Ωστόσο εάν το εκλογικό αποτέλεσμα δικαιώσει τον Σαλβίνι ο δρόμος εκτιμάται ότι θα είναι πιο ομαλός.
Σήμερα πάντως, λίγο πριν την υπογραφή της διακυβερνητικής συμφωνίας για τον EastMed, υπογράφεται και το Προσύμφωνο Συνεργασίας (Letter of Intent) μεταξύ της ΔΕΠΑ και της Energean Oil & Gas, παρουσία της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΝ, το οποίο ανοίγει τον δρόμο για την υπογραφή της πρώτης εμπορικής συμφωνίας που θα δεσμεύει ποσότητες φυσικού αερίου για την υλοποίηση του αγωγού East Med. Η ΔΕΠΑ θα δύναται να αγοράζει ποσότητες φυσικού αερίου από την Energean, περίπου στο 20% της αρχικής δυναμικότητας του δικτύου και δημιουργούν τις προϋποθέσεις για περαιτέρω ανάπτυξη των ισραηλινών αποθεμάτων φυσικού αερίου που βρίσκονται ή θα εντοπισθούν στην ΑΟΖ του Ισραήλ.
O East Med – εάν και όταν κατασκευαστεί - θα προστεθεί στις υπόλοιπες υποδομές αερίου, οι οποίες έχουν δρομολογηθεί και αναμένεται να ενισχύσουν τη θέση της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Ο αγωγός φυσικού αερίου TAP, ο οποίος μεταφέρει αέριο από το Αζερμπαϊτζάν, μέσω της χώρας μας, στην Ευρώπη, βρίσκεται σε δοκιμαστική λειτουργία επί ελληνικών εδαφών. Επίσης, ώριμο έργο αποτελεί και ο ελληνοβουλγαρικός αγωγός IGB που θα συνδέσει το ελληνικό δίκτυο αερίου με εκείνο της Βουλγαρίας και αργότερα της Ουγγαρίας, της Αυστρίας και της Ουκρανίας.
Άμεσα αναμένεται να ξεκινήσει και το market test για τον νέο πλωτό τερματικό σταθμό LNG στην Αλεξανδρούπολη (FSRU), ενώ εντός του πρώτου εξαμήνου του 2020 εκτιμάται ότι θα προχωρήσει ο διαγωνισμός για την αξιοποίηση της υπόγειας αποθήκης φυσικού αερίου στην Καβάλα.
Η αναγνώριση του East Med
Το έργο EastMed αναγνωρίζεται, από το 2013, ως Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI), βάσει του κανονισμού της ΕΕ 347/2013 και στον πλέον πρόσφατο κατάλογο που δημοσιεύθηκε από την Ε. Επιτροπή στις 31 Οκτωβρίου 2019 συμπεριλαμβάνεται στην ίδια ομάδα έργων με τον υποθαλάσσιο αγωγό Ποσειδών. Η αναγνώριση των έργων του EastMed και Ποσειδών ως Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος είναι εξαιρετικής σημασίας, καθώς παρέχει πρόσβαση σε συν-χρηματοδοτικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη διεξαγωγή μελετών αλλά και μελλοντικά για έργα κατασκευής.
Κατά την περίοδο 2015-2018 η ΥΑΦΑ ΠΟΣΕΙΔΩΝ Α.Ε. που ανήκει κατά 50% στη ΔΕΠΑ και κατά 50% στην Edison, με την υποστήριξη επιχορήγησης 2 εκατ. ευρώ από την ΕΕ, ολοκλήρωσε τις τεχνικές, οικονομικές, περιβαλλοντικές μελέτες, επιβεβαιώνοντας ότι το έργο του Αγωγού EastMed είναι τεχνικά εφικτό, οικονομικά βιώσιμο, ανταγωνιστικό, και συμπληρωματικό με εναλλακτικές εξαγωγικές προτάσεις στην περιοχή.
Τον Ιούνιο του 2018, έλαβε πρόσθετη συν-χρηματοδότηση από το πρόγραμμα CEF (Connect Europe Facility) της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνολικού ποσού 34,5 εκατ. ευρώ. Μάλιστα, τον περασμένο Σεπτέμβριο, η INEA (θεσμικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπεύθυνο για το προαναφερόμενο πρόγραμμα συν-χρηματοδότησης), εκταμίευσε προπληρωμή ποσού 13,8 εκατ. ευρώ προς άμεση υποστήριξη του έργου. Η τελική επενδυτική απόφαση εκτιμάται ότι ληφθεί το 2022, για να ξεκινήσει η κατασκευή του έργου το οποίο εκτιμάται ότι θα τεθεί σε λειτουργία έως το 2025.
