Την έναρξη του Ευρωπαϊκού Διαγωνισμού Κοινωνικής Καινοτομίας για το 2019 κήρυξε στις 28 Φεβρουαρίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο εκδήλωσης στη Λιουμπλιάνα (Σλοβενία). Ο φετινός διαγωνισμός έχει θέμα «Challenging Plastic Waste» και αναζητεί ιδέες και έργα που να μειώνουν τα πλαστικά απόβλητα μέσα από συστημικές αλλαγές σε τοπικό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Ανεξάρτητοι κριτές θα επιλέξουν τα τρία έργα που θα λάβουν, έκαστο, 50.000 ευρώ τον Οκτώβριο του 2019.
«Στην Ευρώπη συλλέγουμε περισσότερους από 27 εκατομμύρια τόνους πλαστικών αποβλήτων τον χρόνο. Η αντιμετώπιση των πλαστικών αποβλήτων συνιστά μεγάλη πρόκληση, αλλά αποτελεί επίσης ευκαιρία για να καινοτομήσουμε και να βρούμε νέες λύσεις. Γι’ αυτό φέτος αναζητούμε ιδέες που θα αντιμετωπίζουν το συγκεκριμένο κοινωνικό πρόβλημα, θέτοντας τις βάσεις για νέα επιχειρηματικά μοντέλα και νέες μορφές συνεργασίας, και προωθώντας νέους τρόπους δράσης με στόχο ένα καλύτερο, καθαρότερο και πιο βιώσιμο μέλλον για όλους», όπως δήλωσε ο κ. Σλάβομιρ Τοκάρσκι, προϊστάμενος της Διεύθυνσης Καινοτομίας και Προηγμένης Παραγωγής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη εφαρμόσει διάφορα μέτρα, στο πλαίσιο μιας αποφασιστικής δράσης που φιλοδοξεί να μετατρέψει το πρόβλημα των πλαστικών αποβλήτων σε θετική παράμετρο για το μέλλον της Ευρώπης. Στα μέτρα αυτά περιλαμβάνονται η πρώτη πανευρωπαϊκή στρατηγική για τις πλαστικές ύλες, η κυκλική συμμαχία για τα πλαστικά και η εκστρατεία εθελοντικών δεσμεύσεων. Με τα μέτρα αυτά, η Επιτροπή προλειαίνει το έδαφος για τη μετάβαση σε μια πιο κυκλική οικονομία, που θα ενισχύει την ανάπτυξη και την καινοτομία.
Στόχος του Ευρωπαϊκού Διαγωνισμού Κοινωνικής Καινοτομίας 2019 είναι να στηρίξει ιδέες και έργα που μειώνουν τα πλαστικά απόβλητα και τη δημιουργία απορριμμάτων, μέσω της τροποποίησης και της βελτίωσης των υφιστάμενων διαδικασιών ή μέσω της εισαγωγής νέων προϊόντων και πρωτοβουλιών. Οι καινοτομίες αυτές πρέπει να μειώνουν την ποσότητα των πλαστικών αποβλήτων που δημιουργούνται ή να ενθαρρύνουν και να επιτρέπουν τη μεγαλύτερη επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση των πλαστικών αποβλήτων. Οι λύσεις θα πρέπει να είναι κλιμακούμενες, να εστιάζονται σε αλλαγές σε συστημικό επίπεδο και να αφορούν ιδίως έναν από τους ακόλουθους τομείς:
- Μείωση της κατανάλωσης πλαστικών προϊόντων μίας χρήσης·
- Ανακύκλωση, επαναχρησιμοποίηση και αναβαθμιστική ανακύκλωση των υφιστάμενων πλαστικών αποβλήτων·
- Διαχείριση των συσσωρευμένων πλαστικών αποβλήτων σε χώρους υγειονομικής ταφής και στο περιβάλλον·
- Αλλαγή των καταναλωτικών συμπεριφορών ή των πρακτικών του λιανικού εμπορίου και των ευρύτερων επιχειρηματικών πρακτικών·
- Εφαρμογή εναλλακτικών επιχειρηματικών μοντέλων και βελτιστοποίηση των αλυσίδων εφοδιασμού·
- Εισαγωγή νέων υλικών κατάλληλων για την κυκλική οικονομία ή ικανών να προσφέρουν βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις αντί των πλαστικών με βάση τα ορυκτές πρώτες ύλες.
Ο Ευρωπαϊκός Διαγωνισμός Κοινωνικής Καινοτομίας αναζητεί ιδέες από τους φορείς κοινωνικής καινοτομίας, τους επιχειρηματίες, τους σπουδαστές, τους σχεδιαστές, τις επιχειρήσεις, τους επινοητές και τους υλοποιητές ιδεών και τους φορείς αλλαγών — από οποιονδήποτε έχει μια καινοτόμο και δημιουργική ιδέα για να αντιστραφεί η πορεία των πλαστικών αποβλήτων.
Η έναρξη του διαγωνισμού για το 2019 κηρύχθηκε στη Λιουμπλιάνα, πρωτοπόρο στον τομέα της βιωσιμότητας, πρώην Πράσινη Πρωτεύουσα της Ευρώπης και νικήτρια, το 2018, του βραβείου «Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Έξυπνου Τουρισμού» στην κατηγορία «Βιωσιμότητα». Αυτή η πόλη με τα μηδενικά απόβλητα συλλέγει το 68 % των αποβλήτων της χωριστά (ποσοστό που είναι το υψηλότερο από κάθε άλλη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα). Επιπλέον, δύο πρόσφατοι νικητές του διαγωνισμού προέρχονται από τη Σλοβενία, γεγονός που αποδεικνύει ότι το οικοσύστημα κοινωνικής καινοτομίας της συγκεκριμένης χώρας ανθεί. Ως εκ τούτου, η Λιουμπλιάνα ήταν η αυτονόητη επιλογή για τη φιλοξενία της φετινής εναρκτήριας εκδήλωσης του διαγωνισμού για το 2019.
Κατά την εναρκτήρια εκδήλωση, οι παρευρισκόμενοι είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν σχετικά με τον διαγωνισμό και να ακούσουν την εμπειρία ενός από τους περσινούς νικητές, του HeritageLab. Επιπλέον, οι παρευρισκόμενοι μπόρεσαν να ενημερωθούν από μια ομάδα συζήτησης στην οποία ορισμένοι από τους φετινούς κριτές εξέτασαν το ζήτημα των πλαστικών αποβλήτων, καθώς και να συμμετάσχουν σε έναν μαραθώνιο ανάπτυξης λογισμικού (hackathon), στο πλαίσιο του οποίου θα διερευνηθούν λύσεις στο πρόβλημα των πλαστικών. Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με την έκθεση «Toasted Furniture» των Σλοβένων καλλιτέχνιδων κ. Νούσα Γιέλενεκ και κ. Νίνα Μρσνικ. Η έκθεση αυτή ανέδειξε την καινοτόμο μέθοδο αυτών των καλλιτέχνιδων, οι οποίες ψήνουν στην πραγματικότητα πλαστικά απορρίμματα, μετατρέποντάς τα σε όμορφες και πολύχρωμες πλάκες, τις οποίες στη συνέχεια χρησιμοποιούν ως δομικά στοιχεία για έπιπλα και φωτιστικά. Αυτό ήταν ένα καταπληκτικό και δημιουργικό παράδειγμα μιας ρηξικέλευθης προσέγγισης των πλαστικών αποβλήτων.
