Της Νένας Μαλλιάρα
Εθνικές λύσεις για την αντιμετώπιση των δανείων της πανδημικής κρίσης, οι οποίες θα πρέπει να βαδίζουν πάνω στις γραμμές του προσχεδίου για τη δημιουργία Asset Management Company (ΑΜC) που έχει παρουσιάσει η Κομισιόν από το 2018, θα μπορούν να εξετάσουν οι ευρωπαϊκές τράπεζες. Το μήνυμα αυτό αναμένεται να δώσει η Κομισιόν στις τράπεζες, απορρίπτοντας, παράλληλα, την ιδέα για τη δημιουργία πανευρωπαϊκής bad bank, σύμφωνα με όσα αναφέρουν στο insider.gr, πηγές των Βρυξελλών.
Το πόρισμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την «χαρτογράφηση» του προβλήματος των δανείων του Covid-19 και τις επιλογές για την αντιμετώπισή του, αναμένεται μέσα στο προσεχές δεκαήμερο και αποτελεί το επιστέγασμα των δύο διαβουλεύσεων (τέλος Σεπτεμβρίου η μία, αρχές Οκτωβρίου η άλλη) που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ Κομισιόν, ΕΚΤ/SSM, SRB (Ενιαίο Συμβούλιο Εξυγίανσης), EBF (Ευρωπαϊκή Τραπεζική Ομοσπονδία), των κεντρικών τραπεζών και των υπουργείων Οικονομικών των κρατών – μελών, με προοπτική μια ευρωπαϊκή λύση για τα κόκκινα δάνεια της πανδημίας.
Στις διαβουλεύσεις αυτές, η κάθε χώρα παρουσίασε τις λύσεις που εφαρμόζει για την αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων και συζητήθηκε η πρόταση του επικεφαλής του SSM, Αντρέα Ένρια για δημιουργία πανευρωπαϊκής bad bank. Υπενθυμίζεται ότι εναλλακτικά, ο Α. Ένρια έχει προτείνει και δίκτυο εθνικών bad banks, υπό την προϋπόθεση ότι η χρηματοδότησή τους, οι τυχόν εγγυήσεις που θα συνοδεύουν τα κόκκινα δάνεια, καθώς και η τιμολόγηση των τελευταίων, θα γίνεται με ευρωπαϊκά χρήματα και όρους αγοράς προκειμένου να μην υπάρχει δημοσιονομικό κόστος για τα κράτη – μέλη και να αποφευχθούν προβλήματα αδιαφάνειας και «παράθυρα» για διαφθορά, όπως διαπιστώθηκε στις χώρες όπου λειτούργησε bad bank.
«Όχι» στην πανευρωπαϊκή bad bank, υπό όρους οι εθνικές
Σύμφωνα με τις πληροφορίες του insider.gr, η αντίδραση της Γερμανίας και του μπλοκ των χωρών του Βορρά να χρηματοδοτήσουν το εγχείρημα μιας πανευρωπαϊκής bad bank, όπως επίσης η κρίση της Κομισιόν ότι αφενός, οι ευρωπαϊκές τράπεζες είναι καλύτερα κεφαλαιοποιημένες σήμερα για να αντιμετωπίσουν από μόνες τους το θέμα των κόκκινων δανείων της πανδημικής κρίσης και αφετέρου ότι, η εξαγγελία για σύσταση πανευρωπαϊκής bad bank θα δημιουργούσε δυσπιστία στους επενδυτές για το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, οδήγησαν στην απόρριψη της πρότασης για τη δημιουργία πανευρωπαϊκής bad bank.
Το σενάριο για σύσταση εθνικών Asset Management Companies – αν και επιθυμητό από την Κομισιόν -, πήρε και αυτό «αρνητική ψήφο», καθώς στην πράξη, οι κανόνες για σύσταση AMC όχι μόνο δεν αλλάζουν για να γίνουν πιο ευέλικτοι, αλλά αντιθέτως επισημάνθηκε η δέουσα αυστηρή τήρησή τους.
Η παρά τις έκτακτες περιστάσεις του κορονοϊού, πίεση για «αυστηροποίηση» των κανόνων για τη σύσταση AMC, αποτυπώθηκαν και στο statement του Eurogroup της 30ής Νοεμβρίου, όπου ως προϋπόθεση για να δοθεί το back stop (πρόωρη ενεργοποίηση, από το 2022, της δυνατότητας του ESM να χρηματοδοτεί το Ενιαίο Ταμείο Εξυγίανσης για την εξυγίανση των τραπεζών), αλλά και το επόμενο βήμα της Εγγύησης Καταθέσεων, τέθηκε η δραστική μείωση των κόκκινων δανείων. Μείωση που επισημάνθηκε πως θα γίνει όχι με αλλαγή των κανόνων, αλλά αντιθέτως αυστηροποιώντας τους κανόνες (κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων και οδηγία BRRD) για την εξυγίανση των τραπεζών.
Τι σημαίνει για την πρόταση σύστασης ελληνικής AMC
Τα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί μετά το πρόσφατο Eurogroup, αλλά και την Άσκηση της Κομισιόν της οποίας το πόρισμα αναμένουμε, στενεύουν δυστυχώς ασφυκτικά τα περιθώρια για τη σύσταση ελληνικής AMC. Υπενθυμίζεται ότι η ΤτΕ έχει υποβάλει στην κυβέρνηση σχετική πρόταση, η οποία εξετάζεται από κοινού και με τους συμβούλους, Lazard και Axia Ventures.
Και αυτό διότι, καταρχάς, όλη η συζήτηση που γίνεται πανευρωπαϊκά για την αντιμετώπιση των NPLs, αφορά μόνο στα νέα δάνεια που θα αφήσει πίσω της η πανδημική κρίση και όχι στην κληρονομιά των NPLs που μπορεί να κουβαλά το τραπεζικό σύστημα της κάθε χώρας από το παρελθόν.
Περαιτέρω, η Κομισιόν αναμένεται να τονίσει ότι όποια χώρα θέλει να ακολουθήσει τη λύση μιας εθνικής ΑΜC, αυτή θα πρέπει να κινηθεί στη γραμμή που ορίζει το προσχέδιο που έχει παρουσιάσει η Κομισιόν από το 2018. Η πρόταση της ΤτΕ συνδέει την AMC με το θέμα του αναβαλλόμενου φόρου και εκ προοιμίου κινείται εκτός γραμμής του προσχεδίου της Κομισιόν.
Σημειώνεται ότι μολονότι η ΕΕ έχει το προσχέδιο της Κομισιόν για τη σύσταση AMCs από το 2018, καμία χώρα, πλην της Ιρλανδίας και της Ισπανίας - στην αρχή της κρίσης της προηγούμενης δεκαετίας -, δεν έχει προσφύγει σε δημιουργία νέας bad bank. Και αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι υφίστανται έκτοτε:
η ανακοίνωση της Κομισιόν του 2013 για τις κρατικές ενισχύσεις στις τράπεζες που προβλέπει τον διαμοιρασμό του κινδύνου σε μετόχους και ομολογιούχους (burden sharing shareholders and bondholders), και
η οδηγία BRRD του 2016 (bail-in) για την εξυγίανση των τραπεζών που αυστηροποίησε τους κανόνες, κάνοντας συμμέτοχους στην εξυγίανση των τραπεζών επιπλέον και τους καταθέτες.
Στο πλαίσιο αυτό, και η δήλωση του Α. Ένρια στην πρόσφατη συνέντευξή του ότι η δημιουργία μεμονωμένων εθνικών AMCs θα παραβίαζε τις θεμελιώδεις αρχές του ανταγωνισμού της τραπεζικής ένωσης.
Η πρόσφατη ανακοίνωση του Eurogroup που «αυστηροποιεί» ακόμη περισσότερο τους κανόνες αυτούς, περνώντας την γραμμή της ομάδας των Βόρειων, καθιστά ακόμη δυσκολότερο το πεδίο για τη σύσταση εθνικής AMC, καθώς κλείνει ο δρόμος παρέμβασης του δημοσίου για να χρηματοδοτήσει μία τέτοια επιλογή.
Το παρασκήνιο που είναι σε θέση να γνωρίζει το insider.gr, και το οποίο επιβεβαιώνει την άρνηση που συναντά η πρόταση για εθνικές AMCs, αναφέρει, ενδεικτικά, την έντονη αντίδραση της Γαλλίας στο άκουσμα και μόνο της πρότασης Ένρια για εθνικές bad banks. Και αυτό με το αιτιολογικό ότι μια πρόταση που φέρει δημοσιονομικό κόστος (λόγω ευρωπαϊκών κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων και BRRD) και άρα εναπόκειται στην αρμοδιότητα των κυβερνήσεων που ασκούν τη δημοσιονομική πολιτική, εκφεύγει της νομισματικής πολιτικής για την οποία είναι αρμόδια η ΕΚΤ/SSM.
Όπως διαπιστώνεται από τα τεκταινόμενα στην ΕΕ τα τελευταία χρόνια, τα κράτη – μέλη αντιλαμβάνονται ότι η δημιουργία bad bank θα σήμαινε τεράστιο δημοσιονομικό κόστος για τους ήδη πιεσμένους κρατικούς προϋπολογισμούς, τη στιγμή που, εναλλακτικά, ανθούσες κεφαλαιαγορές αναζητούν yields που μπορούν να προσφέρουν τα ομόλογα των τιτλοποιήσεων NPLs. Στο πλαίσιο αυτό, δεν είναι τυχαίο ότι η Ιταλία, αν και διαθέτει υποδομή bad bank δεν την έχει χρησιμοποιήσει και αντ΄ αυτού προχώρησε σε τιτλοποιήσεις (μοντέλο κρατικών εγγυήσεων GACS) μειώνοντας τα NPLs κατά 100 – 120 δις. ευρώ. Στα πρότυπα του ιταλικού μοντέλου και προκειμένου τα NPLs να μειωθούν χωρίς επιβάρυνση των φορολογουμένων, κινήθηκε και η σύσταση του ελληνικού Asset Protection Scheme «Ηρακλής» (στο σχήμα έχουν «κλείσει» ήδη να μεταφερθούν τιτλοποιήσεις NPLs 32 δις. ευρώ, ενώ όπως έγραψε το insider.gr, τον Ιανουάριο θα ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις με Κομισιόν/DGComp για παράταση του σχήματος).
