Με τη χρήση της τεχνολογίας και μέσω παρεμβάσεων και διαγωνισμών η κυβέρνηση και τα αρμόδια υπουργεία επιχειρούν να μετατρέψουν τους αυτοκινητόδρομους της χώρας σε «ψηφιακό», «έξυπνο» και «πράσινο» οδικό δίκτυο. Ο διαγωνισμός για την εγκατάσταση ηλεκτρονικού συστήματος διοδίων, οι «έξυπνες» γέφυρες και τα ασύρματα δίκτυα 5G στο Εθνικό Δίκτυο για αυτόνομη οδήγηση οχημάτων φιλοδοξούν, μεταξύ άλλων ενεργειών, να αναβαθμίσουν το επίπεδο εξυπηρέτησης, την ποιότητα και το επίπεδο ασφαλείας των οδικών μεταφορών. Μέσα σε αυτό το πακέτο περιλαμβάνεται και η προσπάθεια για μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, η επέκταση της ηλεκτροκίνησης κ.α..
Κατ’ αρχάς, να αναφέρουμε ότι ένα ακόμα «βήμα» προς την προώθηση του διαγωνισμού για τα ηλεκτρονικά διόδια έγινε προ ολίγων ημερών από το αρμόδιο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών. Αυτό συνέβη με την ανάθεση στην εταιρεία «PLANET Α.Ε.» της Σύμβασης Παροχής Υπηρεσιών Τεχνικού Συμβούλου, για την υποβοήθηση της Ειδικής Υπηρεσίας Δημοσίων Έργων Κατασκευής Συγκοινωνιακών Έργων με Σύμβαση Παραχώρησης (ΕΥΔΕ-ΚΣΕΣΠ) στη διαδικασία δημοπράτησης και ανάθεσης του έργου «Εγκατάσταση ολοκληρωμένου ηλεκτρονικού συστήματος διοδίων, με Σ.Δ.Ι.Τ.». Επιπρόσθετα, το υπουργείο προχωρά και τη διαδικασία αναζήτησης χρηματοοικονομικού συμβούλου για τον διαγωνισμό ο οποίος θα συνδράμει στην οριστικοποίηση του επιχειρηματικού σχεδίου, της μορφής της Σύμπραξης, στον υπολογισμό του ύψους πληρωμών διαθεσιμότητας, στο στάδιο των διαπραγματεύσεων με το Ταμείο Ανάκαμψης ή την ΕΤΕΠ ή άλλο χρηματοδοτικό οργανισμό κ.α.
Όπως έχει αναδείξει το insider, το έργο που θα δημοπρατηθεί με τη μέθοδο της σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ), αφορά στην εγκατάσταση πλήρους ηλεκτρονικού συστήματος διοδίων. Με το νέο σύστημα ο οδηγός, ασχέτως αν διαθέτει πομποδέκτη ή όχι θα χρεώνεται αναλογικά, δηλαδή για όσα χιλιόμετρα διανύει και όχι προκαταβολικά σε σταθμό διοδίων όπως γίνεται σήμερα. Να σημειωθεί ότι οι πόροι που αναμένεται να κατευθυνθούν προς αυτό το έργο από το Ταμείο Ανάκαμψης ανέρχονται σε 65 εκατ. ευρώ, το οποίο προβλέπει την ανάπτυξη ενός αξιόπιστου, οικονομικού και φιλικού στους χρήστες διαλειτουργικού συστήματος ηλεκτρονικών διοδίων για όλη την Ελλάδα. Το έργο αναπτύσσει ένα δίκαιο και διαφανή μηχανισμό χρέωσης για όλους τους χρήστες των αυτοκινητοδρόμων, βελτιώνει το επίπεδο εξυπηρέτησης που προσφέρουν (διαθεσιμότητα διαφορετικών επιλογών για αυτόματες ηλεκτρονικές πληρωμές) και δημιουργεί πολλαπλές οικονομίες στην λειτουργία τους.
Σε έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που συνόδευε τον περασμένο Ιούνιο την έγκριση του ελληνικού σχεδίου για το Ταμείο Ανάκαμψης αποκαλύπτονταν και ένα πρώτο χρονοδιάγραμμα για τη λειτουργία των ηλεκτρονικών διοδίων. Υπενθυμίζεται, όπως είχαμε αναφέρει και τότε, ότι η ανάθεση σύμβασης για τα ηλεκτρονικά διόδια εκτιμάται στο β’ εξάμηνο του 2023. Η υλοποίηση της επένδυσης θα ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.
Πάντως, αυτό που αξίζει να αναφερθεί είναι ότι η χρήση της «υψηλής τεχνολογίας», είτε μέσω του ψηφιακού μοντέλου BIM, δηλαδή της νέας ψηφιακής μεθόδου κατασκευής και λειτουργίας των δημοσίων έργων που προωθεί το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, είτε μέσω άλλων «έξυπνων» μοντέλων, αναμένεται να απασχολήσει προσεχώς τις υποδομές και τους αυτοκινητόδρομους.
Όπως υπενθυμίζουν στελέχη του χώρου, στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης «Ελλάδα 2.0» δεν περιλαμβάνονταν μόνο η ανάπτυξη του συστήματος ηλεκτρονικών διοδίων, αλλά και το project των πληροφοριακών υπηρεσιών από «έξυπνες» γέφυρες, με κονδύλι 81 εκατομμύρια ευρώ. Σε ό,τι αφορά στις «έξυπνες» γέφυρες, θα δημιουργηθεί ένα σύστημα παροχής πληροφοριών με ειδικά συστήματα μετρήσεων και αισθητήρες για την προληπτική συντήρηση γεφυρών σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Το συγκεκριμένο έργο θεωρείται βέβαιο πως θα αυξήσει το επίπεδο ασφαλείας των οδικών μεταφορών, με τη χρήση σύγχρονων τεχνολογικών μεθόδων. Οι πληροφορίες αυτές θα καταγράφονται και θα υποβάλλονται σε επεξεργασία με ειδικούς αλγόριθμους με σκοπό την αξιολόγηση της δομικής ευπάθειας των γεφυρών που αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στις υποδομές της χώρας.
Παράλληλα, στην αγορά κάνουν λόγο για μια ακόμα «έξυπνη τεχνολογία» που συνδέεται με τους αυτοκινητόδρομους, δηλαδή τα ασύρματα δίκτυα 5G στο Εθνικό Δίκτυο Αυτοκινητοδρόμων. Στο πλαίσιο του 4ου Athens Investment Forum που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Οκτώβριο, ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κυριάκος Πιερρακάκης αναφέρθηκε σε συγκεκριμένα έργα και σε παρεμβάσεις που δείχνουν ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός παίζει μεγάλο ρόλο ως καταλύτης αναπτυξιακής διαδικασίας. Μεταξύ άλλων, αναφέρθηκε και στα ασύρματα δίκτυα 5G στο Εθνικό Δίκτυο Αυτοκινητοδρόμων, ένα έργο 130 εκατ. ευρώ «που θα καλύψει 2.011 χιλιόμετρα της χώρας θα καλυφθούν από κεραίες 5G ως μια απαραίτητη υποδομή για να μπορέσουμε να έχουμε αυτόνομα οχήματα, όπως φορτηγά». Ο λόγος γίνεται για την εγκατάσταση υποδομής κινητής τηλεφωνίας πέμπτης γενιάς (5G) στο εθνικό οδικό δίκτυο ώστε να υποστηρίζεται π.χ. η αυτόνομη και «έξυπνη» οδήγηση για φορτηγά.
Γίνεται λοιπόν αντιληπτό, είτε με ανεξάρτητες διαδικασίες και με διαφορετικούς διαγωνισμούς, είτε μέσω πιθανών… αλληλεπιδράσεων ανάμεσα στις διεργασίες αυτές, ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η χρήση της τεχνολογίας θα παίξουν προσεχώς σημαντικό ρόλο στις υποδομές, εν προκειμένω στους αυτοκινητόδρομους. Διαδικασίες που εφόσον μετατραπούν σε πράξη, όπως άλλωστε προβλέπεται καθώς έχουμε να κάνουμε και με projects που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης, αναμφίβολα θα βοηθήσουν προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης της ασφάλειας στους μεγάλους κεντρικούς οδικούς άξονες. Ενδεχομένως μάλιστα, να συμβάλουν και προς τον εκπλήρωση του στόχου της μείωσης της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης, στην περίπτωσή μας από τα φορτηγά.
Εχει ενδιαφέρον να αναφέρουμε μέρος από τα αποτελέσματα μιας πρόσφατης έρευνας της McKinsey (μελέτη που ανατέθηκε από την γνωστή σε όλους Ericsson) σχετικά με τη συνδεσιμότητα 5G, η οποία είναι θεμελιώδους σημασίας για την επίτευξη των κλιματικών στόχων της Ευρώπης. Η οποία δείχνει, μεταξύ πολλών άλλων, ότι η χρήση της τεχνολογίας 5G σε τέσσερις κλάδους με υψηλές εκπομπές θα μπορούσε να αποφέρει ετήσια μείωση των εκπομπών τους, η οποία ισοδυναμεί με την απομάκρυνση 1 στα 7 αυτοκίνητων (δηλ. περισσοτέρων από 35 εκατομμύρια αυτοκίνητα) από τους δρόμους της ΕΕ. Η διαπίστωση αυτή υπογραμμίζει την ανάγκη για ταχύτερη ανάπτυξη του 5G σε όλη την Ευρώπη ούτως ώστε να επιτευχθούν οι φιλόδοξοι εθνικοί και πανευρωπαϊκοί στόχοι του 2030 που αφορούν στην απεξάρτηση από τον άνθρακα. Η μελέτη αναφέρει ότι τουλάχιστον το 40% των λύσεων για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα της ΕΕ, μέχρι το 2030, θα βασίζεται στη συνδεσιμότητα σταθερών και κινητών επικοινωνιών.
Βέβαια, η έρευνα δεν εστίαζε στη χρήση της τεχνολογίας στους αυτοκινητόδρομους, ωστόσο, όπως σημείωνε ο Börje Ekholm, President και CEO της Ericsson, σχετικά με τους φιλόδοξους στόχους για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, «η συνδεσιμότητα, και συγκεκριμένα η συνδεσιμότητα 5G, είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη των στόχων απεξάρτησης από τον άνθρακα. Είναι δύσκολο να δούμε πώς θα επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι εάν δεν επιταχυνθεί η ανάπτυξη ψηφιακών υποδομών σε ολόκληρη την Ευρώπη, ώστε να συμβαδίζει με εκείνη άλλων κορυφαίων χωρών και περιοχών του ανεπτυγμένου κόσμου».
Να προσθέσουμε, τέλος, ότι προ ημερών ο υπουργός Υποδομών και μεταφορών, Κ. Καραμανλής, έκανε αναφορά στην ηλεκτροκίνηση και στην εγκατάσταση φορτιστών στις εθνικές οδούς, άλλο ένα θέμα με περιβαλλοντική διάσταση. Όπως σημείωσε, «επεξεργαζόμαστε μια σειρά από προτάσεις για να κινητροδοτήσουμε την αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Όμως ηλεκτροκίνηση χωρίς εύκολη φόρτιση δεν γίνεται, γι’ αυτό εφαρμόζουμε ένα μεγάλο πρόγραμμα για εγκατάσταση φορτιστών σε όλη τη χώρα. Ήδη, έχουν εγκατασταθεί φορτιστές στις εθνικές οδούς, στα πρατήρια καυσίμων των ΣΕΑ -δηλαδή πλέον μπορείς να ταξιδέψεις με ηλεκτρικό αυτοκίνητο σε όλη τη χώρα. Σύντομα, αυτό θα επεκταθεί και στους χώρους αναψυχής των ΣΕΑ. Και μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2022 ολοκληρώνουμε το μητρώο φορτιστών, ενώ θα είναι έτοιμη και εφαρμογή που θα δείχνει τη διαθεσιμότητα των φορτιστών σε όλη την Ελλάδα».
