Το ασφαλές μονοπάτι καταπολέμησης του παράνομου τζόγου στο διαδίκτυο, καθώς και της δημιουργίας ενός κανονιστικού πλαισίου που να στηρίζει την αγορά αναδεικνύει πρόσφατη μελέτη της PwC που παραγγέλθηκε από το Betting and Gaming Council του Ηνωμένου Βασιλείου, δηλαδή την αντίστοιχη Επιτροπή Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνίων της Μεγάλης Βρετανίας.
Σύμφωνα με αυτή, το κανονιστικό πλαίσιο και οι όροι αδειοδότησης στη διαδικτυακή αγορά των τυχερών παιγνίων αποτελούν ακρογωνιαίοι λίθοι για τη ροπή ή όχι, των λειτουργών (operators) της αγοράς αλλά και των καταναλωτών στη «μαύρη αγορά» των τυχερών παιγνίων.
Όπως υπογραμμίζεται στα ευρήματα της μελέτης της PwC -έρευνα που αποκρυπτογραφεί τον οδικό χάρτη που οφείλει να ακολουθήσει μία Αρχή ή ένα κράτος, προκειμένου να μην υπάρχουν φορολογικές απώλειες- η πολιτεία οφείλει να έχει ένα ορθολογικό κανονιστικό πλαίσιο για να αντλεί φορολογικά έσοδα από τον τζόγο, εξασφαλίζοντας ότι η δικαιοδοσία παραμένει ανταγωνιστική για τους χειριστές του επαγγέλματος (operators). Παράλληλα τονίζεται ότι οι χαμηλοί φόροι έχουν ως αποτέλεσμα χαμηλότερες πιθανότητες/ επιστροφές στον παίχτη, καθιστώντας τους αδειοδοτημένους operators πιο ανταγωνιστικούς από τους μη έχοντες άδεια.
Η μελέτη υποστηρίζει ότι σκοπός ενός κανονιστικού πλαισίου είναι να επιτρέψει την ύπαρξη ενός εύρους προϊόντων, δίδοντας στους operators με άδεια να παράσχουν ανταγωνιστικές προσφορές που ανταποκρίνονται στις καταναλωτικές ανάγκες, ενώ αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι αν ένα παίγνιο επιλογής δεν επιτρέπεται, οι παίκτες πιθανόν να αναζητήσουν να παίξουν σε μη έχοντες άδεια παρόχους. Επιπροσθέτως η μελέτη σημειώνει ότι αν οι τζογαδόροι δέχονται περιορισμούς στο παιχνίδι, ενδέχεται να αναζητήσουν μη αδειοδοτημένες εναλλακτικές.
Πίνακας PwC – Χαρακτηριστικά που πολεμούν το μη αδειοδοτούμενο μερίδιο αγοράς
Χαρακτηριστικό | Ρόλος/ Σκοπός εντός του κανονιστικού πλαισίου | Πιθανός αντίκτυπος στην κλίμακα της μη αδειοδοτούμενης αγοράς |
Αποτελεσματικό ποσοστό φορολόγησης | Δημιουργεί φορολογικά έσοδα από τον τζόγο, εξασφαλίζοντας ότι η δικαιοδοσία παραμένει ανταγωνιστική για τους χειριστές του επαγγέλματος (operators) | Οι χαμηλοί φόροι έχουν ως αποτέλεσμα χαμηλότερες πιθανότητες/ επιστροφές στον παίχτη, καθιστώντας τους αδειοδοτημένους operators πιο ανταγωνιστικούς από τους μη έχοντες άδεια |
Επιτρεπόμενη καθετοποίηση του προϊόντος (π.χ καζίνο, in – play) | Επιτρέψει ένα εύρος προϊόντων αλλά και στους operators με άδεια να παράσχουν ανταγωνιστικές προσφορές που ανταποκρίνονται στις καταναλωτικές ανάγκες | Αν ένα παίγνιο επιλογής δεν επιτρέπεται, οι παίκτες πιθανόν να αναζητήσουν να παίξουν σε μη έχοντες άδεια παρόχους |
Διαθεσιμότητα αδειοδότησης | - Το μεγάλο εύρος των αδειοδοτημένων πραρόχων (operators) δημιουργεί ανταγωνισμό και καταναλωτική επιλογή - Η αυστηρή διαδικασία αδειοδότησης εξασφαλίζει ότι παραχωρούνται άδειες μόνο σε καθιερωμένους παρόχους και με ρευστότητα | - Η μείωση των αδειών μπορεί να οδηγήσει στην έλλειψη της καινοτομίας του προϊόντος και σε μη ανταγωνιστική προσφορά αδειών και οι παίχτες ενδέχεται να αναζητήσουν μη αδειοδοτημένες εναλλακτικές - Οι περίπλοκες διαδικασίες αδειοδότησης ενδέχεται να αποτρέψουν τους παρόχους από το να επιλέξουν να αποκτήσουν άδεια εντός της δικαιοδοσίας |
Στοίχημα/ καταθέσεις/ όρια απώλειας | Τα όρια μπορούν να προστατέψουν τους παίκτες από σημαντικές απώλειες και δυνητικά να μειώσουν τα ποσοστά του προβληματικού παιγνίου | - Αν οι τζογαδόροι δέχονται περιορισμούς στο παιχνίδι, ενδέχεται να αναζητήσουν μη αδειοδοτημένες εναλλακτικές |
Κανόνες Διαφήμισης | Οι απαγορεύσεις μπορούν να μειώσουν την έκθεση ανηλίκων/ μη παικτών στον τζόγο και να περιορίσουν προβλήματα που συνδέονται με τον τζόγο | - Οι απαγορεύσεις στο διαφημιστικό πλάνο ενδέχεται να ελαττώσει την επίγνωση των καταναλωτών για τους παρόχους με άδεια - Οι τζογαδόροι βασίζονται περισσότερο σε online έρευνα όπου έχουν πιο έντονη παρουσία οι πάροχοι χωρίς άδεια - Ίσως είναι δύσκολο για τους τζογαδόρους να προσδιορίσουν αν ένας πάροχος κατέχει ή όχι άδεια |
Δέουσα επιμέλεια πελατών & έλεγχοι προσιτής τιμής | Προϋποθέσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την άυξηση της προστασίας των παικτών, την αντιμετώπιση προβλημάτων που σχετίζόνται με τον τζόγο και τη μείωση του ρίσκου ξεπλύματος χρήματος | - Η δέουσα επιμέλεια και τα απαιτούμενα αποδεικτικά στοιχεία (πχ. τραπεζικές καταστάσεις, δελτία πληρωμής) μπορούν να δημιουργήσουν προστριβές στην χρήση και επιλογή ενός αδειοδοτημένου παρόχου - Μπορεί να οδηγήσει τους μη έχοντες άδεια να ξοδέψουν αν τζογαδόροι με υψηλά ρίσκα αναζητούν πιο ήπιες διαδικασίες με “λιγότερες ερωτήσεις” |
Μπλοκάρισμα sites | - Mειώνει την πρόσβαση σε μη αδειοδοτημένα websites - Βοηθά στην εκπαίδευση των τζογαδόρων πάνω στην επιλογή παρόχων με άδεια | - Μπορεί να αποτρέψει ανυποψίαστους παίκτες από το να αποκτήσουν πρόσβαση σε μη αδειοδοτημένα sites - Πιο «σπβαροί» τζογαδόροι – παίκτες (συνήθως αυτοί που τζογάρουν με υψηλό ρίσκο) μπορεί να χρησιμοποιήσουν VPNs για να παρακάμψουν την περιορισμένη αποτελεσματικότητα |
Μπλοκάρισμα πληρωμών των μη εχόντων άδεια παρόχων | Μειώνει την ικανότητα να στοιχηματίζεις με μη αδειοδοτημένους παρόχους | - Το μπλοκάρισμα πληρωμών μπορεί να δρα αποτρεπτικά στους παρόχους/συστηματικούς παίκτες - Καταστρατηγείται από μη αδειοδοτημένους παρόχους/ “σοβαρούς» παίκτες (χωρίς να δηλώνουν ότι είναι πάροχος τυχερών παιγνίων ή ότι χρησιμοποιούν άλλους μηχανισμούς μεταφοράς χρημάτων) περιορίζοντας, έτσι, την αποτελεσματικότητα |
Άλλα χαρακτηριστικά | Π.χ. όροι αδειοδότησης, επίπεδα γραφειοκρατίας, επίπεδα πολιτικής βεβαιότητας, αποχώρηση παρόχων | - Άλλα χαρακτηριστικά (π.χ αυστηροί όροι αδειοδότησης, υψηλή αβεβαιότητα) μπορεί να οδηγήσει τους παρόχους να μην εξυπηρετούν τις αγορές με άδεια - Τα προαπαιτούμενα μπορεί να δημιουργήσουν προστριβές και να οδηγήσουν τους καταναλωτές σε αναζήτηση εναλλακτικών μη αδειοδοτημένων εναλλακτικών |
Άλλες Αγορές
Σύμφωνα με τη μελέτη της PwC τα μη αδειοδοτημένα παίγνια στο Ην. Βασίλειο – καταλαμβάνουν ένα 2,2% του ποσού που ξοδεύεται σε online τζόγο. Η ανάλυση καταδεικνύει πως το Ηνωμένο Βασίλειο έχει μια πιο «ανοιχτή» online αγορά για τζόγο και προς το παρόν, κατέχει ένα μικρό μερίδιο στη μη αδειοδοτημένη αγορά συγκριτικά με τα ευρωπαϊκά στάνταρ. Στη Δανία δεν υπάρχουν σημαντικές απαγορεύσεις στο προϊόν ή τεχνικές προδιαγραφές. Μεγάλος αριθμός παρόχων προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στους καταναλωτές δημιουργώντας ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην αγορά που κατέχει άδειες
Η παραπάνω αξιολόγηση δείχνει πως οι δικαιοδοσίες με υψηλότερο μερίδιο στην παράνομη (μη αδειοδοτημένη αγορά) τείνει να παρουσιάζει ένα ή περισσότερα απαγορευτικά (κανονικά ή σχετικά με άδειες) χαρακτηριστικά. Αυτά δημιουργούν περισσότερες προστριβές μεταξύ των παικτών και των αδειοδοτημένων παρόχων ή και δυσκολίες στον ανταγωνισμό μεταξύ των παρόχων.
Όπως καταγράφει η μελέτη της PwC καθώς είναι δύσκολο να τεθούν διαχωριστικές γραμμές μεταξύ διαφορετικών νομοθετικών πλαισίων, τόσο δύσκολο είναι και να μετρήσει κανείς τον αντίκτυπο του στο μέγεθος της παράνομης αγοράς. Κάθε νομοθετικό πλαίσιο διαφέρει από το άλλο και το μέγεθος της παράνομης αγοράς επηρεάζεται επίσης από κρατικούς μακρο-οικονομικούς και κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες.
Tο παράδειγμα της Δανίας
Από τον Ιανουάριο του 2021, επιβλήθηκαν όρια στις καταθέσεις των παικτών για τους online λογαριασμούς τους. Υπήρξαν απαγορεύσεις που περιόρισαν την ικανότητα των παρόχων να αποδίδουν bonus από τον Ιανουάριο του 2021.
Η δε αύξηση του φορολογικού συντελεστή από 20% σε 28% τέθηκε σε ισχύ από τον Ιανουάριο του 2021. Ως απόρροια των παραπάνω, η ανάλυση της Δανικής Φορολογικής Αρχής εκτιμά πως οι αλλαγές αυτές οδήγησαν σε μια αύξηση 9 % του μεριδίου της μαύρης αγοράς παιγνίων. Την ίδια εκτίμηση υιοθέτησε και η Δανική Ένωση Βιομηχανίας Τυχερών Παιχνιδιών.
