Τεράστια χρηματικά ποσά έχουν διοχετευτεί τα τελευταία χρόνια από τράπεζες και επενδυτές για να στηριχτεί η βιομηχανία άνθρακα, αποκαλύπτει νέα έρευνα, την στιγμή που η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει μια κλιματική έκτακτη ανάγκη.
Η ανάλυση που δημοσιεύθηκε την Τρίτη από τις Urgewald και Reclaim Finance, μαζί με περισσότερες από 22 άλλες ΜΚΟ, καταδεικνύει ότι οι εμπορικές τράπεζες διοχέτευσαν 1,5 τρισ. δολάρια στη βιομηχανία άνθρακα μεταξύ Ιανουαρίου 2019 και Νοεμβρίου πέρυσι, σύμφωνα με το CNBC.
Η έρευνα δείχνει πώς ένας μικρός αριθμός χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων από μια χούφτα χώρες διαδραματίζουν τεράστιο ρόλο στην διαιώνιση της ύπαρξης της βιομηχανίας άνθρακα.
Πράγματι, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα από μόλις έξι χώρες -τις ΗΠΑ, την Κίνα, την Ιαπωνία, την Ινδία, τον Καναδά και το Ηνωμένο Βασίλειο- θεωρήθηκαν υπεύθυνα για περισσότερο από το 80% της χρηματοδότησης και των επενδύσεων σε άνθρακα.
«Αυτά τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα πρέπει να δεχτούν πυρά από όλες τις πλευρές: οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, ρυθμιστικές αρχές χρηματοοικονομικών αρχών, πελάτες και προοδευτικούς επενδυτές», δήλωσε στην έκθεση η Katrin Ganswindt, επικεφαλής χρηματοοικονομικής έρευνας στην Urgewald. «Αν δεν τερματίσουμε τη χρηματοδότηση του άνθρακα, θα μας τελειώσει».
Ο άνθρακας είναι το ορυκτό καύσιμο με τις περισσότερες εκπομπές και επομένως ο βασικός στόχος για αντικατάσταση κατά τη μετάβαση σε εναλλακτικές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας έχει καταστήσει σαφές ότι εάν ο άνθρακας δεν αντικατασταθεί γρήγορα, υπάρχουν ελάχιστες πιθανότητες, αν όχι καθόλου, να περιοριστεί η παγκόσμια υπερθέρμανση σε 1,5 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα - ο φιλόδοξος στόχος της Συμφωνίας του Παρισιού του 2015.
Ωστόσο, ακόμη και όταν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι ηγέτες των επιχειρήσεων διαλαλούν επανειλημμένα τη δέσμευσή τους στη λεγόμενη «ενεργειακή μετάβαση», η παγκόσμια εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα παραμένει σε ισχύ με τάση να επιδεινωθεί ακόμη περισσότερο.
Ποιοι είναι οι κορυφαίοι χρηματοδότες του άνθρακα;
Τα ευρήματα της έκθεσης περιγράφουν όλες τις δανειοδοτήσεις και αναδοχές για εταιρείες στην παγκόσμια λίστα της Urgewald (GCEL), χωρίς να συμπεριλαμβάνουν τα πράσινα ομόλογα και τη χρηματοδότηση που κατευθύνεται σε δραστηριότητες εκτός άνθρακα. Η GCEL αφορά σε μια λίστα 1.032 εταιρειών που αντιπροσωπεύουν το 90% της παγκόσμιας παραγωγής θερμικού άνθρακα και δυναμικότητας καύσης άνθρακα.
Είναι η πρώτη ενημέρωση της οικονομικής έρευνας της GCEL από τότε που η κλιματική διάσκεψη COP26 πραγματοποιήθηκε στη Γλασκόβη της Σκωτίας στα τέλη του περασμένου έτους. Οι υπεύθυνοι της εκστρατείας λένε ότι για αυτόν τον λόγο η ανάλυση πρέπει να θεωρείται ως σημείο αναφοράς για την αξιολόγηση της ακεραιότητας των υποσχέσεων που δόθηκαν στην COP26.
Τα μεγάλα κράτη που εξαρτώνται από τον άνθρακα στις συνομιλίες των Ηνωμένων Εθνών δεσμεύτηκαν για πρώτη φορά να «καταργήσουν σταδιακά» την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με καύση άνθρακα και τις αναποτελεσματικές επιδοτήσεις για ορυκτά καύσιμα. Μια παρέμβαση της τελευταίας στιγμής για την τροποποίηση της ορολογίας του Συμφώνου της Γλασκόβης για το Κλίμα σε «σταδιακή απομείωση» αντί για «σταδιακή κατάργηση» πυροδότησε φόβους σε πολλούς ότι θα δημιουργούσε ένα κενό για να καθυστερήσει η απεγνωσμένα αναγκαία δράση για το κλίμα.
«Στις τράπεζες αρέσει να υποστηρίζουν ότι θέλουν να βοηθήσουν τους πελάτες τους στον άνθρακα να κάνουν την μετάβαση, αλλά η πραγματικότητα είναι ότι σχεδόν καμία από αυτές τις εταιρείες δεν βρίσκεται σε μετάβαση. Και έχουν λίγα κίνητρα να το κάνουν όσο οι τραπεζίτες συνεχίζουν να τους γράφουν λευκές επιταγές», είπε η Ganswindt.
Η έρευνα των ΜΚΟ δείχνει ότι ενώ 376 εμπορικές τράπεζες έδωσαν δάνεια 363 δισ. δολαρίων στη βιομηχανία άνθρακα μεταξύ Ιανουαρίου 2019 και Νοεμβρίου 2021, μόλις 12 τράπεζες αντιπροσώπευαν το 48% του συνολικού δανεισμού σε εταιρείες στην GCEL.
Από τις λεγόμενες «βρώμικες» τράπεζες, 10 είναι μέλη της Net Zero Banking Alliance του ΟΗΕ — μια πρωτοβουλία που ηγείται ο τραπεζικός κλάδος που δεσμεύεται να ευθυγραμμίσει τα χαρτοφυλάκια του με καθαρές μηδενικές εκπομπές έως το 2050.
Οι τρεις κορυφαίοι τραπεζικοί οργανισμού που παρέχουν δάνεια στη βιομηχανία άνθρακα αποτελούνται από την ιαπωνική Mizuho Financial, τη Mitsubishi UFJ Financial και τον όμιλο SMBC, αντίστοιχα, ακολουθούμενες από τη βρετανική Barclays και τη Citigroup της Wall Street.
