Δεν τίθεται για την ώρα ζήτημα επάρκειας για τα σιτηρά στην Ελλάδα, διαβεβαιώνουν παράγοντες της αγοράς, παρά το γενικευμένο κύμα ανησυχίας που έχει τροφοδοτήσει ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία.
Δεδομένου ότι Ρωσία και Ουκρανία αντιπροσωπεύουν περίπου το 30% των παγκόσμιων εξαγωγών σίτου και το 20% των παγκόσμιων προμηθειών καλαμποκιού, οι φόβοι για ελλείψεις στην αγορά, αλλά και για μεγάλες ανατιμήσεις στα άλευρα και κατ’ επέκταση στο ψωμί και μια σειρά άλλων βασικών αγαθών προκαλούν έντονο προβληματισμό.
Ωστόσο, παράγοντες της εγχώριας αγοράς διαβεβαιώνουν πως μέχρι στιγμής δεν υπάρχει θέμα επάρκειας στα σιτηρά, καθώς αποθέματα υπάρχουν. Ωστόσο, εκείνο που έχει διαταραχθεί, σύμφωνα με τους ίδιους, είναι ο ομαλός εφοδιασμός της αγοράς.
Συγκεκριμένα, όπως εξήγησε πρόσφατα και ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Γιώργος Γεωργαντάς, στο σκληρό σιτάρι η χώρα μας έχει πλήρη επάρκεια, πραγματοποιώντας μάλιστα και εξαγωγές. Στο μαλακό σιτάρι και τον αραβόσιτο είναι μεγαλύτερη η ανησυχία, καθώς η Ελλάδα προμηθευόταν από τη Ρωσία και τη Ουκρανία κοντά στους 250.000 τόνους και 500.000 τόνους αντίστοιχα. Συνολικά η χώρα μας χρειάζεται 900.000 τόνους μαλακού σίτου, παράγοντας μόλις το 10%, ενώ ποσοστό 5% εισάγεται από τη Μολδαβία.
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι μύλοι των αλευροβιομηχανιών διαθέτουν αποθέματα, ωστόσο η αναζήτηση εναλλακτικών «διόδων» για την προμήθεια σιτηρών κρίνεται επιβεβλημένη, καθώς κανείς δεν είναι σε θέση να γνωρίζει τη διάρκεια των εχθροπραξιών στην Ουκρανία και πως αυτή θα επηρεάσει την καλλιέργεια σιτηρών στους σιτοβολώνες της Ευρώπης.
Οι εναλλακτικές αγορές και τα κίνητρα για καλλιέργεια
Όπως εξήγησε ο κ. Γεωργαντάς, δεν υπήρχαν ούτε πρόκειται να υπάρξουν ελλείψεις στην αγορά, καθώς υπάρχουν εναλλακτικές αγορές για το μαλακό σιτάρι, όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Βουλγαρία και η Ρουμανία. Στο «τραπέζι» βρίσκονται και οι εισαγωγές από τις αγορές των ΗΠΑ και του Καναδά, ωστόσο το μεταφορικό κόστος σε αυτή την περίπτωση είναι πολλαπλάσιο και ως αποτέλεσμα δυσβάσταχτο.
Πέραν των εναλλακτικών αγορών για την προμήθεια σιτηρών που αναζητά η Ελλάδα, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων παρέχει κίνητρα στον αγροτικό κόσμο ώστε να αυξήσει τις ποσότητες σιτηρών που καλλιεργεί, εντάσσοντας το μαλακό σιτάρι και τον αραβόσιτο στις συνδεδεμένες ενισχύσεις.
Οι εγχώριες αλευροβιομηχανίες παραμένουν σε αυξημένη επαγρύπνηση, παρακολουθώντας στενά τις εξελίξεις. Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με την ενημέρωση που παρείχαν στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, λίγο μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία:
- Η εταιρεία Μύλοι Λούλη προέβη σε εισαγωγές σιτηρών από τη Ρωσία, ίσες με το 17% της συνολικής αξίας των σιτηρών που άλεσε στο σύνολο της περυσινής χρονιάς
- Η εταιρεία Κυλινδρόμυλοι Κ. Σαραντόπουλος κατά τις χρήσεις 2021 και 2020 προέβη σε αγορές σίτου προέλευσης Ρωσίας και Ουκρανίας, μέσω τρίτων προμηθευτών. Οι εν λόγω αγορές για τη χρήση 2021 αντιπροσωπεύουν περίπου το 32% της αξίας των συνολικών αγορών σίτου του Ομίλου, ενώ για τη χρήση 2020 το 29,5% αντίστοιχα.
- Για την εταιρεία Μύλοι Κεπενού το ποσοστό της αξίας των αγορών σε πρώτες ύλες (σιτηρά) για τη χρήση 2021 από Ρωσία και Ουκρανία ανήλθε σε 33% της συνολικής αξίας αγορών σιτηρών.
Στα ύψη οι τιμές... και οι προβλέψεις για νέα άνοδο
Όπως αναλύει η Τράπεζα Πειραιώς στο μηνιαίο δελτίο τιμών αγροτικών προϊόντων, η διεθνής οικονομία εξακολουθεί να κινείται στο περιβάλλον του υψηλού πληθωρισμού, ενώ σε μακροοικονομικό επίπεδο, το επενδυτικό ενδιαφέρον έχει επικεντρωθεί στους πρόδρομους επιχειρηματικούς δείκτες του Μαρτίου που θα αντικατοπτρίζουν, σε μεγάλο βαθμό, τις επιπτώσεις από τον πόλεμο και τις υψηλές τιμές ενέργειας και πρώτων υλών.
Στο πλαίσιο αυτό, σημαντική ενίσχυση κατέγραψαν όλες οι τιμές των αγροτικών προϊόντων, με το σιτάρι, το καλαμπόκι και τη σόγια να καταγράφουν νέα ιστορικά υψηλά. Ειδικότερα, για τα σιτηρά, η αγορά αναμένει ενίσχυση των ανοδικών πιέσεων, καθώς ανησυχεί για την έκταση της διαταραχής στην Ουκρανία και την ανοιξιάτικη φύτευση καλλιεργειών στην περιοχή, ενώ για τη ζάχαρη, η αγορά δεν αποκλείει πιθανό έλλειμμα ζάχαρης το 2022-2023, ευνοώντας την τιμή της.
Σε μηνιαίο επίπεδο, ο δείκτης των αγροτικών προϊόντων κατέγραψε άνοδο 12,05%, στη σκιά της αβεβαιότητας που γεννούν οι εχθροπραξίες στην Ουκρανία.
«Η τιμή των συμβολαίων σίτου και καλαμποκιού θα συνεχίσει να αυξάνεται στη σκιά της πολεμικής σύρραξης», προειδοποιούν διεθνείς αναλυτές μέσω του αμερικανικού δικτύου CNBC. Οι διεθνείς τιμές του σιταριού διαπραγματεύονται στα υψηλότερα επίπεδα από το 2008,με τους αναλυτές να προβλέπουν πως «υπάρχει κι άλλο περιθώριο ανόδου της τιμής είτε τις επόμενες εβδομάδες, είτε τους επόμενους μήνες». «Μπορεί η Ουκρανία να καλύπτει μόλις το 4% της παγκόσμιας παραγωγής καλαμποκιού, αλλά είναι δεδομένο ότι αυτή τη στιγμή κανένας trader δεν πρόκειται να προχωρήσει σε πωλήσεις καλαμποκιού, παρακολουθώντας όσα γίνονται στα σιτηρά», εξηγεί ο Jim Cramer από το CNBC.
Υποχρεωτική δήλωση αποθεμάτων, πλαφόν στις πωλήσεις στα σούπερ μάρκετ
Την ίδια στιγμή, το φαινόμενο επιβολής πλαφόν στις πωλήσεις αλεύρων και σπορελαίων στις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ λαμβάνει διαστάσεις γενίκευσης. Το όριο στις αγορές ξεκίνησε από τα ηλεκτρονικά καταστήματα των αλυσίδων για να επεκταθεί λίγα 24ωρα αργότερα στα φυσικά καταστήματα (όχι όλων των αλυσίδων ωστόσο).
Πηγές από τα σούπερ μάρκετ διαβεβαίωναν στο insider.gr ότι τα πλαφόν στις πωλήσεις έχουν επιβληθεί καθαρά για προληπτικούς λόγους, προκειμένου να διασφαλιστεί πως δεν θα υπάρξει κανένα πρόβλημα και καμία αναστάτωση στην αγορά.
Από την πλευρά της η κυβέρνηση, με ειδική τροπολογία, ζητά την πλήρη καταγραφή των αποθεμάτων που έχει η χώρα σε επτά βασικά είδη προϊόντων, προκειμένου να διασφαλιστεί η επάρκειά τους, αλλά και να αντιμετωπιστούν τυχόν φαινόμενα κερδοσκοπίας.
Ειδικότερα, οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην αλυσίδα παραγωγής, εισαγωγής, εμπορίας, πώλησης, μεσιτείας, διακίνησης, διανομής και αποθήκευσης γεωργικών προϊόντων και τροφίμων στην ελληνική επικράτεια, υποχρεούνται να υποβάλλουν εντός προθεσμίας δύο ημερών από τη δημοσίευση της κοινής απόφασης, δήλωση, με τα στοιχεία αποθεμάτων σε: α) πρώτες ύλες για την παραγωγή λιπασμάτων, β) λιπάσματα, γ) ζωοτροφές, δ) ωμά δημητριακά παντός είδους και ιδίως σιτάρι ή σμιγάδι, σίκαλη, κριθάρι, βρώμη, καλαμπόκι, εδώδιμο φαγόπυρο, ε) άλευρα και ιδίως αλεύρια σιταριού ή σμιγαδιού και αλεύρια δημητριακών, στ) ηλίανθο και ζ) φυτικά έλαια, εκτός από το ελαιόλαδο, και ιδίως ηλιέλαιο (έλαιο ηλιοτροπίου), φοινικέλαιο και αραβοσιτέλαιο.
Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να υποβάλλουν την ποσότητα των αποθεμάτων, σε κιλά ή λίτρα και σε τεμάχια όπου ενδείκνυται, τη χώρα προέλευσης των προϊόντων, την τοποθεσία αποθήκευσης των αποθεμάτων και ιδίως τη διεύθυνση και τον ΤΚ, καθώς τα στοιχεία επικοινωνίας του νόμου εκπροσώπου της εταιρείας. Η δήλωση υποβάλλεται ηλεκτρονικά μέσω ειδικού συνδέσμου που βρίσκεται στον κεντρικό ιστότοπο του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, ο οποίος είναι προσβάσιμος μέσω του gov.gr, ενώ σε περίπτωση παραβάσεων (μη υποβολή δήλωσης ή υποβολή ανακριβούς δήλωσης), θα επιβάλλονται κυρώσεις, όπως: α) κατάσχεση των προϊόντων, στο μέτρο που έχουν ή δεν έχουν δηλωθεί ανακριβώς και β) διοικητικό πρόστιμο από 1.000 έως 100.000 ευρώ, ανάλογα με τη βαρύτητα της παράβασης.
