Η ενέργεια θα παραμείνει για δεκαετίες το παγκόσμιο μέγα-θέμα, εκτίμησε ο Διευθύνων Σύμβουλος της Eurobank, Φωκίων Καραβίας, μιλώντας στο διαδικτυακό πάνελ με θέμα «Weathering the Pandemic: the emerging financial landscape in South East Europe?», που διοργάνωσε το The London School of Economics and Political Science – LSE.
Όπως είπε ο CEO της Eurobank, ποτέ πριν ολόκληρος ο κόσμος δεν υποχρεώθηκε να πλοηγηθεί σε μια παγκόσμια διαταραχή της κλίμακας και της εμβέλειας που αντιμετωπίσαμε στον Covid-19, για να βρεθεί αμέσως μετά στη μέση μιας αδιανόητης στρατιωτικής επίθεσης στην Ευρώπη. Το τελευταίο θα έχει αναμφίβολα μακροπρόθεσμο αντίκτυπο όχι μόνο στη γεωπολιτική αλλά και στο διεθνές εμπόριο και στη δομή της παγκόσμιας οικονομίας.
Το οικονομικό τοπίο της εποχής της παγκοσμιοποίησης ανήκει στο παρελθόν και ο κόσμος γίνεται μικρότερος, εκτίμησε ο κ. Καραβίας. Η πανδημία ήταν το έναυσμα, αλλά η γεωπολιτική επιταχύνει την απο-παγκοσμιοποίηση. Ένα μεγάλο μέρος της βιομηχανικής παραγωγής θα επαναπατριστεί στη Δύση. Οι κυβερνήσεις θα ρυθμίσουν περισσότερο τις επενδύσεις για λόγους εθνικής ασφάλειας. Και όλες οι μεγάλες δυνάμεις θα προσπαθήσουν να αυξήσουν τον βαθμό αυτάρκειας στα κύρια εμπορεύματα και την ενέργεια.
Η ενέργεια θα παραμείνει για δεκαετίες το παγκόσμιο μέγα-θέμα. Η γεωπολιτική κατάσταση καθιστά σαφή την ανάγκη επιτάχυνσης της στροφής προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ωστόσο, αυτό θα πάρει χρόνο. Ταυτόχρονα, η μετάβαση σε αυτή την τελική κατάσταση γίνεται πιο περίπλοκη. Ειδικά η Ευρώπη θα πρέπει να επανεκτιμήσει τις πολιτικές της και να κινηθεί γρήγορα για να γίνει λιγότερο εξαρτημένη από το ρωσικό αέριο καταφεύγοντας προσωρινά σε εγχώριες πηγές ενέργειας και πυρηνική ενέργεια. Ωστόσο, το υψηλότερο ενεργειακό κόστος φαίνεται ότι θα συνεχιστεί, τουλάχιστον για τα επόμενα χρόνια.
«Οι παραπάνω τάσεις είναι και οι δύο πληθωριστικές. Ο πληθωρισμός γίνεται λιγότερο παροδικός και πιο διαρθρωτικός. Περιμένω ότι οι απρόβλεπτες αυξήσεις τιμών θα μειωθούν, αλλά περίοδος του χαμηλού πληθωρισμού μηδενικών ή υπομηδενικών επιτοκίων έχει τελειώσει. Είναι σημαντικό να βρεθεί μια ισορροπία μεταξύ της συγκράτησης του πληθωρισμού και της καταστολής της ανάπτυξης. Ο στασιμοπληθωρισμός είναι η κύρια απειλή αυτή τη στιγμή», τόνισε ο κ. Καραβίας.
Στο τοπίο που έχει διαμορφωθεί, ο κ. Καραβίας ανέδειξε και μια τρίτη παγκόσμια τάση που είναι πολύ σημαντική για τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Η μαζική χρήση της ανάλυσης δεδομένων μέσω της τεχνητής νοημοσύνης και της μηχανικής μάθησης. Μια τάση που μπορεί να αναδιαμορφώσει τον χρηματοπιστωτικό κλάδο και να επηρεάσει θετικά την παραγωγικότητα.
Ελλάδα
Αναφερόμενος ειδικότερα στην Ελλάδα, ο κ. Καραβίας είπε ότι είναι ειδική περίπτωση. «Μετά από μια δεκαετία οικονομικής κρίσης και άνευ προηγουμένου ύφεσης, που οδήγησε σε σωρευτική συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά ένα τέταρτο, η πανδημία χτύπησε. Και μετά έρχεται η εισβολή στην Ουκρανία. Οι επιπτώσεις από τις υψηλότερες τιμές ενέργειας και πρώτων υλών θα γίνουν σίγουρα αισθητές σε μια οικονομία που εξαρτάται κυρίως από τις εισαγωγές για ενέργεια και μεταποίηση», ανέφερε.
Σημείωσε, ωστόσο, ότι το θετικό είναι πως μετά τη διόρθωση σημαντικών ανισορροπιών στα δημόσια οικονομικά και στο εξωτερικό της ισοζύγιο, αφού ο τραπεζικός τομέας πέτυχε εντυπωσιακή μείωση NPE, από κοντά στο 50% πριν από λίγα χρόνια σε μονοψήφιο φέτος, η Ελλάδα ήταν σε καλό δρόμο για να επιτύχει υψηλή ανάπτυξη.
«Η επιστροφή στην επενδυτική βαθμίδα ήταν πολύ πιθανή τους επόμενους 18 μήνες. Τα θεμελιώδη δεν έχουν αλλάξει, ή τουλάχιστον όχι ριζικά. Η χώρα είναι σταθερή πολιτικά και οικονομικά. Υπάρχει άφθονη ρευστότητα –από αυξημένες καταθέσεις, εισροές άμεσων ξένων επενδύσεων που επανήλθαν με εντυπωσιακούς ρυθμούς και κεφάλαια της ΕΕ. Υπάρχει ένα σχέδιο ανάπτυξης στο σχέδιο της κυβέρνησης «Ελλάδα 2.0». Συνολικά, υπάρχουν πολλές σοβαρές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε, αλλά, σε αντίθεση με τη φρενίτιδα των μέσων ενημέρωσης που βλέπουμε μερικές φορές, δεν είμαστε καταδικασμένοι και υπάρχει καλός λόγος να δούμε το ποτήρι μισογεμάτο, τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα», τόνισε ο κ. Καραβίας.
Τράπεζες
Για το τραπεζικό σύστημα, το περιβάλλον παρουσιάζει προκλήσεις, είπε ο κ. Καραβίας. Βγαίνοντας από την πανδημία, οι τράπεζες της ΕΕ είχαν μπει σε μια αναπτυξιακή τροχιά: μετά από περισσότερο από μια δεκαετία μείωσης του κινδύνου (de-risking), το επίκεντρο των επιχειρηματικών σχεδίων μετατοπίστηκε στη δημιουργία αξίας και τη διανομή κερδών στους μετόχους. «Φαίνεται ότι η εισβολή στην Ουκρανία μπορεί να καταστήσει λιγότερο βέβαιη μια τέτοια προοπτική. Προσωπικά, παραμένω αισιόδοξος», δήλωσε ο κ. Καραβίας.
Όπως είπε, από τη μια πλευρά, οι αυξήσεις των επιτοκίων που αναμένονται ευνοούν τις τράπεζες, «εξάλλου, τα αρνητικά ποσοστά ήταν μια παρέκκλιση που σχεδόν δεν πιστεύαμε πιθανή στο παρελθόν, πόσο μάλλον για το μεγάλο χρονικό διάστημα που διήρκεσε».
Από την άλλη πλευρά, το κόστος της πίστωσης μπορεί να επηρεαστεί αρνητικά. «Σε οποιαδήποτε μεταβατική περίοδο θα πρέπει να παρακολουθούμε στενά τη δυναμική της ποιότητας του ενεργητικού. Ποια θα είναι η επίδραση του πληθωρισμού και των υψηλότερων επιτοκίων για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις; Πρέπει να περιμένουμε αντίκτυπο στην ποιότητα του ενεργητικού; Ή θα μπορέσουμε να το αποφύγουμε όπως κάναμε με μεγάλη επιτυχία κατά τη διάρκεια της πανδημίας χάρη στη σημαντική δημοσιονομική ενίσχυση».
Επιπλέον, ο κ. Καραβίας ανέφερε ότι η αστάθεια στις αγορές μετοχών και χρέους μπορεί να επιβραδύνει τον ρυθμό αύξησης του κεφαλαίων υπό διαχείριση και την αύξηση των προμηθειών.
Τέλος, πρόσθεσε ότι ο πληθωρισμός αναμένεται να διαρκέσει περισσότερο από το αναμενόμενο και μπορεί να προκαλέσει μια μέτρια αλλά επίμονη αύξηση του λειτουργικού κόστους των τραπεζών.
