Με νέα μέλη που θα «περάσουν το κατώφλι» της αγοράς είτε οικειοθελώς είτε… υποχρεωτικώς, με «φρέσκο» χαρτοφυλάκιο συνολικού ύψους άνω του 1,5 δισ. ευρώ και με νέα επενδυτικά σχέδια που είναι στα «σκαριά» πολλαπλάσιας αξίας, αναμένεται να ενισχυθούν προσεχώς ο τομέας των ΑΕΕΑΠ αλλά και ευρύτερα των ακινήτων στο εγχώριο Χρηματιστήριο.
Μέσα στο 2022 και κατά βάση έως τα τέλη του έτους έχει δρομολογηθεί η εισαγωγή νέων τεσσάρων ΑΕΕΑΠ στο ΧΑ, ενώ τον «δρόμο» της εισαγωγής στο χρηματιστήριο έχει πάρει και η DIMAND (όχι ως ΑΕΕΑΠ) η οποία ήδη έχει υποβάλει στις αρμόδιες αρχές σχετική αίτηση.
Το γεγονός ότι ισχυρές Ανώνυμες Εταιρείες Επενδύσεων Ακίνητης Περιουσίας (ΑΕΕΑΠ), δηλαδή οι Noval Properties (θυγατρική του ομίλου Viohalco στο real estate), Trades Estates (του γκρουπ Fourlis), η Μπλε Κέδρος (συμφερόντων της οικογένειας Ευμορφίδη), η η Orilina Properties (συμφερόντων της Brevan Howard και του Τρύφωνα Νάτση) αλλά και μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες ανάπτυξης ακινήτων της χώρας (συμφερόντων Δ. Ανδριόπουλου) ετοιμάζονται να εμπλουτίσουν τον τομέα real estate του ΧΑ, αν μη τι άλλο είναι μια θετική εξέλιξη τόσο για τον κλάδο όσο και ευρύτερα για την αγορά που θα «προικοδοτηθεί» με περίπου 1 δισ. ευρώ, αν συνυπολογίσουμε και την προβλεπόμενη ΑΜΚ της Dimand. Το ποσό και οι… συμμετοχές θα μπορούσαν να ενισχύονταν περαιτέρω το 2022 αν η Lamda Development προχωρούσε, ως αναμένονταν, στην απόσχιση και εισαγωγή της Lamda Malls, δηλαδή του φορέα στον οποίο έχουν εισφερθεί τα εμπορικά κέντρα του ομίλου, ωστόσο, όπως έχει αφήσει να εννοηθεί η διοίκηση του γκρουπ, το εγχείρημα φαίνεται να μετατίθεται για το 2023. Αξίζει να σημειωθεί πως η τελευταία εισαγωγή εταιρείας στην κύρια αγορά του ΧΑ ήταν το 2016, αυτή της Intercontinental International ΑΕΕΑΠ.
Βέβαια, πρέπει να σημειωθεί ότι ο χώρος των ΑΕΕΑΠ έχει ήδη ενισχυθεί και με μια εσωτερική «μεταγραφή». Πρόσφατα, ως γνωστόν, η Premia Properties έλαβε το «πράσινο φως» από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς για την μετατροπή της σε Ανώνυμη Εταιρεία Επενδύσεων Ακίνητης Περιουσίας, εισφέροντας έτσι πρόσθετη αξία χαρτοφυλακίου ύψους 199 εκατ. ευρώ στον τομέα αυτόν.
Στον οποίο βέβαια δεσπόζει η Prodea με χαρτοφυλάκιο περίπου 2,2-2,3 δισ. ευρώ, με τις BriQ Properties, Trastor, ICI να προσθέτουν συνολικά επιπλέον 600 εκατ. ευρώ στον επενδυτικό «κουμπαρά». Το επενδυτικό χαρτοφυλάκιο της Trastor την 31η Δεκεμβρίου 2021 ανήλθε σε €324,9 εκατ. (59 ακίνητα έναντι 65 το 2020) έναντι €301,6 εκατ. την 31η Δεκεμβρίου 2020. Στην παρούσα φάση το portfolio της BriQ ΑΕΕΑΠ ανέρχεται σε περίπου 122 εκατ. ευρώ, με την κα Άννα Αποστολίδου, CEO της εισηγμένης, να αναφέρει πρόσφατα, κατά τη διάρκεια σχετικής παρουσίασης των οικονομικών μεγεθών του ομίλου σε αναλυτές, ότι υπάρχει μπροστά pipeline τουλάχιστον 30 εκατ. ευρώ. Η Intercontinental International εμφάνισε στο τέλος του 2021 επενδυτικό χαρτοφυλάκιο ύψους 112,5 εκατ. ευρώ.
Στην χρηματοοικονομική έκθεση της Μπλε Κέδρος γίνεται αναφορά ότι η εταιρεία έλαβε, κατόπιν απόφασης του Διοικητικού Συμβουλίου της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, άδεια παράτασης της προθεσμίας εισαγωγής των μετοχών της στο Χρηματιστήριο Αθηνών μέχρι την 30η Μαΐου 2022. Βασική προτεραιότητα της Εταιρείας για το 2022 είναι η εισαγωγή της στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Άλλωστε, βάσει νόμου, εάν η εταιρία δεν έχει επιτύχει την εισαγωγή των μετοχών της σε οργανωμένη αγορά εντός των προθεσμιών η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ανακαλεί την άδεια λειτουργίας της και η εταιρία τίθεται υπό εκκαθάριση, κάτι βέβαια που ισχύει για όλες τις πιθανές περιπτώσεις. Πάντως, η εταιρεία έχει ήδη προβεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες προκειμένου να ολοκληρώσει την εισαγωγή των μετοχών της στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Συγκεκριμένα έχει αναθέσει σε έμπειρους συμβούλους – εξωτερικούς συνεργάτες το σύνολο των απαραίτητων ενεργειών προκειμένου να εγκριθεί το σχετικό Ενημερωτικό Δελτίο από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και το Χρηματιστήριο Αθηνών και να ολοκληρωθεί η διαδικασία εισαγωγής των μετοχών της στο Χρηματιστήριο, εντός της ταχθείσας προθεσμίας. Στις 31 Δεκεμβρίου 2021, το επενδυτικό χαρτοφυλάκιο των ακινήτων του Ομίλου, περιλάμβανε 33 ακίνητα, συνολικής εύλογης αξίας €100.296.300 όπως αποτιμήθηκε από τους ανεξάρτητους εκτιμητές της εταιρείας Solum Property Solutions. Αναλυτικότερα, το χαρτοφυλάκιο ακινήτων της Εταιρείας και των θυγατρικών της αποτελείται από 33 κτίρια, εκ των οποίων τα 20 είναι εκμισθωμένα και 10 οικόπεδα/αγροτεμάχια. Η αξία των ακινήτων του Ομίλου στις 31 Δεκεμβρίου 2021 αυξήθηκε κατά € 16.696.800 ή 20,0% σε σχέση με την αξία στις 31 Δεκεμβρίου 2020.
Όπως έχει αναφέρει το insider.gr, την ίδια στιγμή, ΑΕΕΑΠ με σημαντικά χαρτοφυλάκια βρίσκονται εκτός ΧΑ και δρομολογούν την είσοδό τους εντός του 2022. Η μεγαλύτερη εξ αυτών και δεύτερη μεγαλύτερη συνολικά, είναι η Noval Property του ομίλου Viohalco. Η Noval Property κατέγραψε αύξηση 13,35% σε ετήσια βάση στην εύλογη αξία του επενδυτικού χαρτοφυλακίου της, στα 413,29 εκατ. ευρώ (31 Δεκεμβρίου 2021). Το διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο της Noval Property περιλάμβανε 44 ακίνητα (το ένα έμμεσα, μέσω κοινής εταιρίας με επενδυτική εταιρία ακίνητης περιουσίας), κυρίως στην Ελλάδα και επιλεκτικά στη Βουλγαρία. Αποτελείται από συγκροτήματα γραφείων, εμπορικά κέντρα, logistics και τουριστικά ακίνητα συνολικής δομημένης επιφάνειας περίπου 453.000 τ.μ. Στο τέλος της προηγούμενης χρήσης ενισχυμένα ήταν τα διαθέσιμα της Noval (στα 129 εκατ. έναντι 4,5 εκατ.) καθώς τον Δεκέμβριο του 2021 εξέδωσε ομόλογο αξίας 120 εκατ. ευρώ. Η εταιρεία του Ομίλου Βιοχάλκο αναπτύσσεται διαρκώς. Επικεντρώνεται σε περιβαλλοντικά πιστοποιημένα κτήρια γραφείων σε προνομιούχες τοποθεσίες, logistics και data centres, ξενοδοχειακά θέρετρα, κατοικίες και έργα αστικής ανάπλασης μικτής χρήσης. Σήμερα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη ΑΕΕΑΠ από άποψη χαρτοφυλακίου, ενώ έχει επενδυτικό πρόγραμμα 300 εκατ. ευρώ.
Όσον αφορά στην Trade Estates ΑΕΕΑΠ, του ομίλου Fourlis, παραμένουν στο «τραπέζι» τα σχέδια για είσοδο της θυγατρικής ακινήτων στο ΧΑ εντός του 2022. Βέβαια, υπό τις νέες συνθήκες που έχουν προκύψει και από τον πόλεμο στην Ουκρανία εξετάζονται πλέον όλα τα ενδεχόμενα. Σε κάθε περίπτωση, ένα IPO (της τάξεως του 15%-20%) θα μπορούσε να προσφέρει στον όμιλο κεφάλαια της τάξεως των 100 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με χρηματιστηριακούς αναλυτές. Πάντως, υπάρχει ενδιαφέρον από πλευράς επενδυτών για απόκτηση στρατηγικού ποσοστού (μειοψηφικού αλλά ισχυρού) στην ΑΕΕΑΠ του γκρουπ, αν και οι εξελίξεις θα εξαρτηθούν και από το ευρύτερο περιβάλλον. Στα 270,9 εκατ. ευρώ ανέρχονταν η αξία των Real Estate Assets της θυγατρικής του ομίλου Fourlis στα ακίνητα, της Trade Estates ΑΕΕΑΠ, στις 22 Μαρτίου, σύμφωνα με σχετική παρουσίαση του εισηγμένου ομίλου με αφορμή την ανακοίνωση μεγεθών για το 2021. Στις 31/12/2021, το GAV ανέρχονταν σε 215,9 εκατ. ευρώ, ενώ στις 12/07/2021 έφτανε τα 184,5 εκατ. ευρώ. Σκοπός της Trade Estates ΑΕΕΑΠ είναι να δραστηριοποιηθεί αμιγώς σε ακίνητα λιανικής αγοράς μεγάλης επιφάνειας («Big Bοxes») και υποδομών ηλεκτρονικού εμπορίου, μέσω της απόκτησης νέων ακινήτων και εκτός Ομίλου, δημιουργώντας ένα χαρτοφυλάκιο υψηλής ποιότητας και απόδοσης, ενώ έχει σχέδια για αύξηση του χαρτοφυλακίου της κατά τουλάχιστον 200 εκατ. ευρώ τα επόμενα χρόνια.
Προς τα τέλη της χρονιάς φαίνεται ότι θα ξεκινήσει να διαπραγματεύεται η Orilina, ΑΕΕΑΠ του Brevan Howard στην οποία συμμετέχει και ο Τρύφων Νάτσης, εφόσον δεν αλλάξει κάτι στον σχεδιασμό της, καθώς η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς έχει χορηγήσει άδεια για την παράταση της προθεσμίας εισαγωγής μέχρι και την 14η Δεκεμβρίου του 2022. Διαθέτει χαρτοφυλάκιο ακινήτων ύψους 83,6 εκατ. ευρώ, ενώ το 2021 τα έσοδα από μισθώματα ανήλθαν σε 5 εκατ. ευρώ.
Με στόχο να εισέλθουν νέα κεφάλαια στην εταιρεία για να ενισχύσουν την αναπτυξιακή της πορεία η Dimand σχεδιάζει την είσοδό της στην κύρια αγορά του Χρηματιστηρίου Αθηνών. Σύμφωνα με πληροφορίες θα γίνει με καταβολή μετρητών, την έκδοση νέων μετοχών και παραίτηση των σημερινών της μετόχων. Εκτιμάται ότι το ενδιαφέρον που θα εκδηλωθεί από θεσμικούς επενδυτές (ελληνικών και ξένων συμφερόντων) θα είναι σημαντικό, όπως και το κεφάλαιο που θα αντλήσει. Η εταιρεία ανάπτυξης ακινήτων, που διαθέτει προγραμματισμένες επενδύσεις της τάξεως του 1 δισ. ευρώ, επιδιώκει να αξιοποιήσει τις χρηματοδοτικές ευκαιρίες που παρουσιάζει η Κεφαλαιαγορά, σε μία συγκυρία ισχυρής ανόδου στην αγορά ακινήτων, έχοντας μάλιστα ακόμα μεγαλύτερα σχέδια. Αξίζει να σημειωθεί ότι έχει συνεργαστεί ή και συνεργάζεται με ομίλους όπως η Prodea, η Premia, το μεγάλο επενδυτικό fund HIG, έχει λάβει τη χρηματοδοτική στήριξη της EBRD κ.α. Επίσης, είναι ανάμεσα στο γκρουπ (σε συνεργασία με τη HIG) που διεκδικούν το project της ALPHA BANK ύψους 500 εκατ. ευρώ (SkyLine, με ακίνητα), ενώ συμμετέχει και σε διαγωνισμούς ΣΔΙΤ για κτηριακά έργα (π.χ. της Γενικής Γραμματείας Υποδομών σε συνεργασία με τη Μυτιληναίος).
Όπως πρόσφατα ανέφερε το insider.gr, οι εταιρείες επενδύσεων σε ακίνητη περιουσία, εισηγμένες ή μη, αφενός προωθούν σημαντικά πλάνα σε πολλούς επιμέρους τομείς του real estate (logistics, γραφεία, εμπορικοί χώροι, big boxes, κοινωνικά κτήρια, υγεία, φοιτητικές και οικιστικές κατοικίες, τουρισμό κ.α.), αφετέρου, είναι σε περίοδο ζυμώσεων που έχει και χρηματιστηριακή διάσταση (π.χ. private placement από την Prodea). Σε κάθε περίπτωση, η Prodea φαίνεται να έχει επενδυτικό πλάνο άνω των 500-600 εκατ. ευρώ, η Premia στοχεύει σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα να έχει χαρτοφυλάκιο 500 εκατ. ευρώ και μακροπρόθεσμα 1 δισ. ευρώ, η BriQ έχει περιθώρια μόχλευσης ώστε να ανεβάσει το portfolio της αρχικά σε 150 εκατ. ευρώ και ακολούθως σε υψηλότερα επίπεδα κ.α.
Ωστόσο, η απότομη αύξηση των τιμών των υλικών αποτελεί λόγο προβληματισμού. Στο πλαίσιο αυτό, οι εταιρείες ενδέχεται να προχωρήσουν διαδικασίες (π.χ. αδειοδοτήσεις) για τις σχετικές επενδύσεις και στη συνέχεια θα λάβει τις σχετικές αποφάσεις, με την προσδοκία ότι προσεχώς θα υπάρξει αποκλιμάκωση των τιμών. Πάντως, κυρίαρχη τάση αποτελεί πλέον η ανάπτυξη νέων σύγχρονων χώρων, που πληρούν τα κριτήρια των νέων περιβαλλοντικών προδιαγραφών κατασκευής, οι οποίοι διατίθενται σε αυξημένα μισθώματα.
