Η παγκόσμια μετάβαση προς την απαλλαγή από τον άνθρακα οδηγεί σε ανάπτυξη και αισιοδοξία στον εξορυκτικό κλάδο παγκοσμίως, σύμφωνα με το “Global Mining Outlook 2022” της KPMG International.
Η ετήσια έκθεση, που δημοσιεύεται για 12η συνεχή χρονιά, βασίζεται στα συμπεράσματα και στην εμπειρία των επαγγελματιών της KPMG στις εταιρείες μέλη ανά τον κόσμο, καθώς και στην ανάλυση μιας έρευνας με τη συμμετοχή περισσότερων από 300 στελεχών του κλάδου σε 23 βασικές αγορές. Αξίζει να σημειωθεί ότι για πρώτη φορά συμπεριλαμβάνονται ελληνικές εταιρείες στο δείγμα της έρευνας.
Στην πιο πρόσφατη έκθεση, το 62% των ερωτηθέντων αποκάλυψε ότι αισθάνονται αισιόδοξοι για τις προοπτικές ανάπτυξης του οργανισμού τους το επόμενο έτος. Αν και το ποσοστό είναι λίγο χαμηλότερο από την περσινή έρευνα (66%) και επιβεβαιώνει ξανά την αστάθεια των τιμών των βασικών προϊόντων, σε συνδυασμό με την ευρύτερη αβεβαιότητα σε σχέση με τις γεωπολιτικές εξελίξεις και την πανδημία του COVID-19, η αισιοδοξία στην αγορά δεν φαίνεται να περιορίζεται. Παρά τις σημαντικές διακυμάνσεις, οι τιμές των βασικών προϊόντων παραμένουν σε υψηλά επίπεδα, χάρη στην τεράστια αύξηση της ζήτησης για ορυκτά, μεταξύ τους το λίθιο, το νικέλιο, το κοβάλτιο και ο γραφίτης - όλα τους βασικά συστατικά για την απαλλαγή του κόσμου από τον άνθρακα.
Ο Trevor Hart, Global Head of Corporate Affairs της KPMG International αναφέρει «Καθώς οι εφοδιαστικές αλυσίδες παγκοσμίως προσπαθούν να ανταπεξέλθουν στην αυξημένη ζήτηση, ο εξορυκτικός κλάδος έρχεται όλο και περισσότερο στο προσκήνιο, καθώς επιδιώκει να παραδίδει γρήγορα τα υλικά που χρειάζεται ο κόσμος με τρόπο που είναι αποδεκτός από όλο και περισσότερα ενδιαφερόμενα μέρη. Κατά την άποψή μου, η διαφάνεια και η συμμετοχή υψηλής ποιότητας θα είναι κρίσιμη. Για όσους τα καταφέρουν, πιστεύω ότι η επιβράβευση θα είναι σημαντική».
Οι παράγοντες ESG αναγνωρίζονται ως ο κορυφαίος κίνδυνος του κλάδου
Ενώ μέρος του αντίκτυπου της πανδημίας του COVID-19 έχει υποχωρήσει, σημειώνεται ότι οι κορυφαίοι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει ο εξορυκτικός κλάδος συνεχίζουν να εντοπίζονται περισσότερο εκτός του τομέα, παρά εντός του.
Οι τιμές των βασικών προϊόντων, των κινδύνων αδειοδότησης και η πρόσβαση στα αποθέματα παραμένουν βασικά ζητήματα για τα στελέχη, αλλά οι περιβαλλοντικοί και γεωπολιτικοί παράγοντες καταλαμβάνουν όλο και περισσότερο χρόνο στις συνεδριάσεις των Διοικητικών Συμβουλίων. Ο κίνδυνος που κατατάσσεται υψηλότερα από τους ερωτηθέντες αφορούσε τους περιβαλλοντικούς κινδύνους, συμπεριλαμβανομένων των νέων κανονισμών. Πέρυσι, οι παράγοντες περιβάλλον, κοινωνία και διακυβέρνηση (ESG) κατατάχθηκαν πέμπτοι μεταξύ των κορυφαίων κινδύνων.
Στον απόηχο των δεσμεύσεων για το κλίμα της συνόδου COP26, δεν θα έπρεπε να προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι σχεδόν τα τρία τέταρτα (72%) των επικεφαλής του εξορυκτικού κλάδου που ερωτήθηκαν στο πλαίσιο της έκθεσης, δήλωσαν ότι ανέμεναν ότι το μεγάλο εύρος των παραγόντων ESG θα προκαλέσουν disruption στον κλάδο τα επόμενα τρία χρόνια.
Ο κλάδος αντιμετωπίζει αυξανόμενο έλεγχο και πίεση από τους επενδυτές καθώς ο κόσμος θέλει να αντιμετωπίσει το επείγον θέμα της κλιματικής αλλαγής, αλλά για πολλά ηγετικά στελέχη, η έλλειψη σαφήνειας, οι ασυνέπειες στους κανόνες σε διαφορετικές περιφέρειες και οι συνεχώς μεταβαλλόμενοι κανονισμοί θα μπορούσαν να περιορίσουν τις κατά τα άλλα αισιόδοξες προοπτικές ανάπτυξης. Περισσότεροι από τους μισούς (55%) των ερωτηθέντων ανέφεραν ότι δεν πιστεύουν ότι τα θέματα ESG είναι εύκολα κατανοητά και ενιαία σε όλη την αγορά.
Η Katherine Wetmore, Risk Consulting Partner στην KPMG του Καναδά, σχολιάζει «Το αυξημένο ενδιαφέρον των ενδιαφερομένων μερών για τους στόχους ESG και οι αυξανόμενες προσδοκίες των επενδυτών είναι σημάδια ότι οι επιχειρήσεις εξόρυξης πρέπει να αλλάξουν την εστίασή τους και να αναλάβουν πιο μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις που δεν είχε χρειαστεί να αναλάβουν στο παρελθόν».
Παρά την αβεβαιότητα, υπάρχουν ενδείξεις ότι τα ηγετικά στελέχη του κλάδου χρησιμοποιούν την τρέχουσα περίοδο ανάπτυξης για να επανεπενδύσουν και να δεσμευτούν για ένα πιο πράσινο και πιο βιώσιμο μέλλον.
Ο Ivan Mullany, Senior Vice-President of Projects στη Newmont Corporation, αναφέρει «Για να επιτύχουμε μείωση του άνθρακα κατά 30% έως το 2030, θα πρέπει να εισάγουμε περισσότερες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην επιχείρησή μας. Αν το κάνουμε αυτό στις εγκαταστάσεις μας με υψηλές εκπομπές άνθρακα - μετατρέποντάς τις σε αιολικές ή ηλιακές- θα φτάσουμε αυτόν τον στόχο του 30% σε συνδυασμό με άλλες αποδοτικές εφαρμογές».
Υιοθετώντας τον τεχνολογικό μετασχηματισμό
Ένας σημαντικός τρόπος για τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα είναι μέσω της υιοθέτησης νέων τεχνολογιών — με το 87% των στελεχών να πιστεύουν ότι η τεχνολογία παίζει βασικό ρόλο στην επίλυση των προκλήσεων που προκύπτουν από τα ζητήματα ESG. Σχεδόν τα μισά στελέχη (46%) πιστεύουν ότι η τεχνολογική καινοτομία θα αποτελέσει πηγή σημαντικού disruption στον κλάδο τα επόμενα τρία χρόνια, ενώ σχεδόν όλοι είναι αποφασισμένοι να το χρησιμοποιήσουν αυτό ως ευκαιρία και όχι ως απειλή.
Ο Jeff Parr, Αντιπρόεδρος της Agnico Eagle Mines Limited, αναφέρει «Υπάρχει μια ευκαιρία για ανάπτυξη από την υιοθέτηση της τεχνολογίας. Δεν χρειάζεται απαραίτητα να αγοράσετε ή να βρείτε περισσότερο μετάλλευμα. Αναδύονται πλέον τεχνολογίες που θα μας επιτρέπουν να μειώσουμε τους βαθμούς αποκοπής, για παράδειγμα, και να παράγουμε περισσότερα με ό,τι ήδη έχουμε και να το κάνουμε αυτό με κερδοφόρο τρόπο».
Ο Manuel Fernandes, Energy and Natural Resources Leader στην KPMG Βραζιλίας, προσθέτει «Οι εταιρείες εξόρυξης δεν είναι ιδιαίτερα γνωστές ως τεχνολογικοί disruptor. Υπάρχει όμως πλέον η ανάγκη για περισσότερες επενδύσεις στην τεχνολογία ώστε να βρεθούν λύσεις για τις προκλήσεις του σήμερα - από τα ESG ως την παραγωγικότητα και τους τρόπους μείωσης του κόστους».
Μια εντυπωσιακή σημείωση από τη φετινή έρευνα ήταν η πλήρης απουσία του COVID-19 από τους 10 κορυφαίους κινδύνους που κατονόμασαν τα στελέχη. Ο κλάδος, όπως και οι περισσότεροι, έχει προσαρμοστεί στη «νέα κανονικότητα» της πανδημίας, με ορισμένες από τις μόνιμες επιπτώσεις να εξακολουθούν να είναι προβληματικές για τον κλάδο, συμπεριλαμβανομένης της αυξημένης παγκόσμιας ζήτησης και των προβλημάτων της εφοδιαστικής αλυσίδας. Ωστόσο, ο κόσμος πλέον έχει την προσδοκία της οικονομικής ανάκαμψης και αποδέχεται όλο και περισσότερο ότι αρκετά από τα παγκόσμια ζητήματα που χρονίζουν, συμπεριλαμβανομένων των ESG, πρέπει να αντιμετωπιστούν πιο ενεργά.
Ο Αλέξανδρος Βελδέκης, Partner, Audit της KPMG στην Ελλάδα με αφορμή την έκθεση αναφέρει «Παρόλες τις συνεχείς απειλές, τους κινδύνους και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο εξορυκτικός κλάδος συνεχίζει να διαφαίνεται αισιόδοξο το μέλλον του. Αυτό σημαίνει πως οι εταιρείες βρίσκουν συνεχώς τρόπους να αντιμετωπίζουν επιτυχώς ζητήματα, όπως οι υψηλές τιμές των εμπορικών προϊόντων και της ενέργειας, οι εμπορικές συγκρούσεις, η πολιτική αστάθεια και η παγκόσμια ειρήνη. Αυτό επιτυγχάνεται με το να προσαρμόζουν διαρκώς τα επιχειρηματικά τους μοντέλα, προχωρώντας σε νέες στρατηγικές συμμαχίες, σε άντληση νέων κεφαλαίων και στην ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών για τη βελτιστοποίηση της παραγωγής τους και την ελαχιστοποίηση του κόστους τους. Επίσης τα τελευταία χρόνια οι εταιρείες έχουν μάθει να προσαρμόζονται στο να διαχειρίζονται γρηγορότερα και αποτελεσματικότερα τους νέους εξωγενείς κινδύνους που εμφανίζονται.
Αναμφίβολα η ατζέντα του ESG τοποθετείται υψηλότερα στις διοικήσεις των εταιρειών του εξορυκτικού κλάδου με προτεραιότητα την προστασία του περιβάλλοντος και την επιβράδυνση της κλιματικής αλλαγής. Η βιωσιμότητα των εταιρειών αυτών στο μέλλον δεν βασίζεται αποκλειστικά τώρα πια στην οικονομική τους ανάπτυξη αλλά στην «πράσινη» αλλαγή τους. Η νέα αυτή πρόκληση θεωρείται πλέον ευκαιρία για τις εταιρείες καθώς έχουν τη δυνατότητα να βελτιώσουν όλους τους τομείς λειτουργίας τους μέσα από την πορεία τους για την επίτευξη των στόχων της βιώσιμης ανάπτυξης».
Ο Trevor Hart, Global Head of Mining στην KPMG International, συμπεραίνει «Για έναν κλάδο που λειτουργεί εγγενώς μακροπρόθεσμα, αυτές οι αλλαγές σε σύντομο χρονικό διάστημα είναι εντυπωσιακές. Υπογραμμίζουν το βαθμό στον οποίο τα ζητήματα που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή και ευρύτερα οι παράγοντες ESG θέτουν σε νέο πλαίσιο τις εταιρικές προτεραιότητες στον τομέα της εξόρυξης, όπως σχεδόν σε κάθε επιχειρηματικό τομέα. Επηρεάζουν επίσης την ελκυστικότητα του κλάδου για το νέο και διαφορετικό ταλαντούχο δυναμικό που χρειάζεται.
Οι παράγοντες ESG γίνονται όλο και πιο σημαντικοί στις αίθουσες συσκέψεων των εταιρειών εξόρυξης, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι υπόλοιπες ευκαιρίες και οι κίνδυνοι έχουν εκλείψει. Οι τιμές των βασικών προϊόντων θα είναι πάντα ο εμπορικός άξονας που θα ορίζει το μέλλον του κλάδου – και με τις τιμές να κυμαίνονται στα ύψη, τα στελέχη της φετινής έρευνας εκφράζουν σε γενικές γραμμές αισιόδοξη διάθεση. Ο κίνδυνος αφορά περισσότερο την αστάθεια των τιμών, με ορισμένες αξιοσημείωτες διακυμάνσεις των καθιερωμένων συστημάτων διαπραγμάτευσης του Χρηματιστηρίου Μετάλλων του Λονδίνου (LME), με αποτέλεσμα την προσωρινή αναστολή των συναλλαγών του νικελίου.
Η πολιτική αστάθεια, οι εθνικοποιήσεις και η απειλή της παγκόσμιας εμπορικής σύγκρουσης έχουν επίσης έρθει στο προσκήνιο ως παράγοντες. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε πριν το ξέσπασμα των δραματικών γεγονότων στην Ουκρανία. Υποψιάζομαι ότι αν την επαναλαμβάναμε τώρα, οι κίνδυνοι αυτοί θα βρίσκονται σημαντικά πιο ψηλά στις εκτιμήσεις. Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις μου, οι ευκαιρίες για τον κλάδο είναι εξαιρετικές. Η σημασία του κλάδου για το μέλλον του κόσμου ενισχύεται όλο και περισσότερο και πιστεύω ότι βρίσκεται σε μια ιδιαίτερα ισχυρή θέση για να επιτύχει».
