Ακόμη και σε εποχές σταθερότητας, η πορεία της καταναλωτικής ζήτησης εμπερικλείει αβεβαιότητα. Πόσο μάλλον η πρόβλεψη της καταναλωτικής ζήτησης. Και πόσο μάλλον όταν η σταθερότητα δίνει τη θέση της σε περιόδους κρίσης…
«Η τρέχουσα συγκυρία χαρακτηρίζεται από αυξημένη αβεβαιότητα, πολύ μεγαλύτερη από ποτέ άλλοτε και για αυτό απαιτούνται νέες προσεγγίσεις», διαπιστώνει πρόσφατη μελέτη της εταιρείας ερευνών IRI αναφορικά με τη στρατηγική που αναπτύσσουν οι επιχειρήσεις κατά την αξιολόγηση της πορείας της ζήτησης του καταναλωτικού κοινού για τα καταναλωτικά συσκευασμένα αγαθά (CPG).
Δύο περίπου μήνες πριν την εκπνοή του 2022, η βιομηχανία τροφίμων, ποτών και ειδών καθαρισμού βρίσκεται για μια φορά αντιμέτωπη με αρκετές δυσάρεστες «εκπλήξεις». Οι επιχειρήσεις πίστευαν ότι μέχρι τώρα θα είχαν επιλυθεί τα σοβαρά προβλήματα που ανέκυψαν στην εφοδιαστική αλυσίδα, ανατρέποντας την ομαλή ροή της, ενώ την ίδια ώρα αρκετοί εκπρόσωποι της βιομηχανίας εκτιμούσαν πως μέχρι τώρα θα είχε λάβει τέλος η ρωσο-ουκρανική κρίση. Ταυτόχρονα, οι ραγδαίες αλλαγές που έχουν προκληθεί στην αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών στη σκιά της πληθωριστικής «θύελλας» ανατρέπουν πολλά από τα δεδομένα που ίσχυαν για τη βιομηχανία των καταναλωτικών συσκευασμένων αγαθών.
Ως αποτέλεσμα όλων αυτών, οι ημέρες εκείνες που οι επιχειρήσεις διατύπωναν εμπεριστατωμένες προβλέψεις για την πορεία της ζήτησης σε ορίζοντα 12 μηνών, χωρίς άμεσο κίνδυνο ακραίων μεταβολών, έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Πλέον, η πρόβλεψη της καταναλωτικής ζήτησης κρίνεται πιο επιτακτική από ποτέ, ενώ όλοι οι εμπλεκόμενοι πρέπει άμεσα να αντιληφθούν πως πρόκειται για μια διαδικασία με διάρκεια και όχι για μεμονωμένες κινήσεις.
Σε αυτό το περιβάλλον, οι επιχειρήσεις πρέπει να αξιολογήσουν σοβαρά μια σειρά από νέες τάσεις που κάνουν την εμφάνισή τους στην αγορά σε περιόδους κρίσης.
-Οι καταναλωτές δεν εμφανίζουν μεγάλη ευαισθησία απέναντι στην αύξηση των τιμών. Παρά τον επιθετικό πληθωρισμό σε πολλές χώρες του κόσμου, οι καταναλωτές έχουν επιδείξει αρκετά μεγάλη προσαρμοστικότητα – μεγαλύτερη των προσδοκιών μάλιστα – απέναντι στις διαρκείς ανατιμήσεις των προϊόντων. Ωστόσο, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψιν τους ότι αυτή η προσαρμοστικότητα απέναντι στις αυξήσεις τιμών δεν θα διαρκέσει για πάντα. Μπροστά στη μεγάλη οικονομική πίεση, κάποια στιγμή οι καταναλωτές θα γυρίσουν την πλάτη στα διάσημα brands και θα στραφούν στην αρκετά πιο οικονομική λύση των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας (private label). Αυτή θα είναι η περίοδος που οι καταναλωτές θα αρνούνται να πληρώσουν ένα ευρώ παραπάνω για ένα νέο προϊόν, μια νέα γεύση ή μια νέα συσκευασία.
-Η διαμόρφωση του μακροοικονομικού περιβάλλοντος. Καθώς οι ισχυρότερες κεντρικές τράπεζες του πλανήτη προχωρούν σε αυξήσεις επιτοκίων για να «δαμάσουν» την άνοδο του πληθωρισμού, ολοένα και πληθαίνουν οι φωνές εκείνες που προειδοποιούν για επερχόμενη ύφεση της παγκόσμιας οικονομίας το 2023. Εάν αυτά τα δυσοίωνα σενάρια επαληθευτούν, τότε η καταναλωτική εμπιστοσύνη θα δεχθεί τεράστιο πλήγμα το επόμενο διάστημα, προκαλώντας σοβαρά προβλήματα σε κάθε κατηγορία προϊόντος.
-O «διχασμός» της καταναλωτικής συμπεριφοράς. Όσο ο πληθωρισμός καλπάζει, τόσο πιο εμφανές γίνεται το φαινόμενο του διχασμού ανάμεσα στη συμπεριφορά του καταναλωτικού κοινού. Αυτό γίνεται αντιληπτό αν παρατηρήσει κανείς την άνοδο των πωλήσεων τόσο των αλυσίδων του λιανεμπορίου που έλκουν τα πιο χαμηλά εισοδήματα, όσο και των αλυσίδων του λιανεμπορίου που συγκεντρώνουν το αγοραστικό ενδιαφέρον των καταναλωτών με υψηλότερα εισοδήματα.
-Η απρόσμενη διάρκεια της τηλεργασίας. Την ώρα που η πλειοψηφία των σχολείων και των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων ανά τον κόσμο έχουν επιστρέψει στη δια ζώσης εκπαίδευση, το ποσοστό των εργαζομένων που δεν έχει επιστρέψει στο γραφείο παραμένει ακόμη υψηλό, παρά το γεγονός ότι οι άνθρωποι μαθαίνουν σιγά σιγά να «ζουν μαζί» με τον κορονοϊό. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, σχεδόν ένας στους δύο εργαζομένους (ποσοστό 45%) σε Σιάτλ, Σαν Φρανσίσκο και Ουάσιγκτον εργαζόταν από τον προσωπικό του χώρο το 2021, τάση η οποία δεν αναμένεται να μεταβληθεί ουσιαστικά ενόψει του 2023.
-Η πορεία της κατανάλωσης εντός και εκτός σπιτιού. Ένα δείπνο σε ένα εστιατόριο κοστίζει σχεδόν 3,5 φορές περισσότερο από το φαγητό που θα προμηθευτεί κανείς από το σούπερ μάρκετ της γειτονιάς για να το καταναλώσει στο σπίτι του.
-Η διάρκεια της αβεβαιότητας που επηρεάζει την εφοδιαστική αλυσίδα. Οι ανησυχίες των προμηθευτών για τη λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας ολοένα και εντείνονται. Και αυτό γιατί τα προβλήματα και οι ανισορροπίες που καταγράφονται, δείχνουν να αποκτούν έναν πιο μόνιμο ρόλο από ότι αρχικά αναμενόταν. Σε αυτό το περιβάλλον, οι επιχειρήσεις καλούνται διαρκώς να αξιολογούν ποιος και πόσο μεγάλος θα είναι τελικά ο αντίκτυπος στο ράφι από τις αναταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα.
-Η αξιολόγηση της ποικιλίας των προϊόντων. Σε καιρούς σταθερότητας, η προσφορά περιορισμένης ποικιλίας για κάποια προϊόντα συνδέεται με την προσδοκία για μείωση των πωλήσεων. Αυτό όμως δεν ισχύει στην τρέχουσα συγκυρία, καθώς οι καταναλωτές αναζητούν μέσα από μια ευρεία γκάμα προϊόντων εκείνο που αποτελεί την πιο συμφέρουσα λύση για την τσέπη τους.
-Η νέα τάση που αφορά σε μείωση της συσκευασίας ενός προϊόντος, χωρίς όμως αυτόματα να μειώνεται και η τιμή του. Αυτή είναι μια από τις πολλές λύσεις που υιοθετεί η βιομηχανία των ταχυκίνητων καταναλωτικών αγαθών προκειμένου να είναι σε θέση να διαχειριστεί τα υπέρογκα κόστη.
-Οι συνεχείς μεταβολές στη συμπεριφορά των καταναλωτών που ψωνίζουν online. Η πορεία των ηλεκτρονικών αγορών μέσα στην πληθωριστική κρίση δεν μπορεί να αγνοηθεί. Γιατί μπορεί το κανάλι των online αγορών να «απογειώθηκε» το 2020 κατά το ξέσπασμα της πανδημίας του κορονοϊού, ωστόσο δεν είναι βέβαιο ότι αυτές οι «υψηλές πτήσεις» μπορούν να διατηρηθούν και κατά τη διάρκεια της τρέχουσας πληθωριστικής «καταιγίδας».
-Η επίδραση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Καθώς η δυναμική που αποκτούν σε κάθε πτυχή της ζωής των ανθρώπων τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ολοένα και ισχυροποιείται, δεν θα πρέπει να αγνοηθεί η επίδρασή της στην καταναλωτική συμπεριφορά. Ειδικά σε αυτόν τον ταχύτατα αναπτυσσόμενο κόσμο των δεδομένων που «τρέχει» με φρενήρεις ρυθμούς και υψηλές ταχύτητες…
