Στην τελική ευθεία μπαίνουν οι διεργασίες για την έναρξη αποεπένδυσης του ΤΧΣ στις τράπεζες, καθώς σύμφωνα με πληροφορίες του insider.gr, η έκθεση της συμβούλου Rothschild για την στρατηγική αποεπένδυσης παραδόθηκε, με την μορφή προσχεδίου, την περασμένη Παρασκευή στο Υπουργείο Οικονομικών. Το προσχέδιο της έκθεσης έχει παραδοθεί επίσης από το ΤΧΣ στην ΤτΕ και στους Θεσμούς.
Οι αποδέκτες της έκθεσης έχουν στην διάθεσή τους διάστημα δέκα ημερών προκειμένου να υποβάλουν τα σχόλιά τους και το προσχέδιο για την αποεπένδυση θα επιστραφεί στο ΤΧΣ για να λάβει την τελική του μορφή ως κείμενο. Το τελικό κείμενο θα πρέπει να λάβει την έγκριση του Υπουργού Οικονομικών μέχρι τα τέλη του έτους.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η έκθεση της Rothschild περιλαμβάνει όλες τις μορφές διάθεσης μετοχών που θα ακολουθούσε ένας investment banker, αναφέροντας χαρακτηριστικά τις μεθόδους που ακολουθούνται σε Public M&A (στις δημόσιες συγχωνεύσεις και εξαγορές, ο αγοραστής εξαγοράζει μια εταιρεία της οποίας η μετοχή πωλείται ήδη σε δείκτη μετοχών), σε ΑΒΒ (με τεχνικές ανάλυσης ενδεικτικών τιμών), Dribble Out (τμηματικές πωλήσεις μεριδίων μετοχών) και Block Trade (συναλλαγές με ιδιωτική διαπραγμάτευση). Εκτός στρατηγικής αποεπένδυσης βρίσκεται το Buy Back (επαναγορά μετοχών) που απαγορεύεται στο ΤΧΣ από τον ESM.
Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι από την εισήγηση της Rothschild για την στρατηγική αποεπένδυσης του ΤΧΣ προκύπτει μία μάλλον αυτοματοποιημένη διαδικασία που ελαττώνει τον βαθμό της διακριτικής ευχέρειας του ΤΧΣ να δεχτεί ή να απορρίψει μία προσφορά. Στο πλαίσιο αυτό, το ΤΧΣ φέρεται να επιβαρύνεται με την αιτιολόγηση για την απόρριψη μιας προσφοράς και να είναι υποχρεωμένο να εξετάζει κάθε υποψήφιο αγοραστή είτε αυτός έρχεται μέσω της διαγωνιστικής διαδικασίας που προβλέπει ο νόμος, είτε εμφανίζεται αυτόνομα.
Σημειώνεται ότι ήδη έχουν υπάρξει δύο προτάσεις ενδιαφέροντος για το ποσοστό της Τράπεζας Πειραιώς (27% που ελέγχει το ΤΧΣ) και για ποσοστό της τάξεως του 20% στην Εθνική Τράπεζα. Για την πρώτη περίπτωση από το επενδυτικό fund ION, το οποίο έστειλε γράμμα ενδιαφέροντος στο ΤΧΣ, υποβάλλοντας οικονομική προσφορά 1,34 ευρώ ανά μετοχή για την Τρ. Πειραιώς, προσφέροντας δηλ. για το 27% του ΤΧΣ 452,4 εκατ. ευρώ. Στην δεύτερη περίπτωση, αγοραστικό ενδιαφέρον για περίπου 20% της Εθνικής Τράπεζας (από το 40,39% που ελέγχει το ΤΧΣ) έχει εκδηλώσει το κρατικό επενδυτικό fund της Σαουδικής Αραβίας (Public Investment Fund, PIF), το οποίο βρίσκεται σε περίοδο αποκλειστικών διαπραγματεύσεων με το ΤΧΣ μέχρι τις 30 Νοεμβρίου.
Με βάση το ενδιαφέρον που έχει εκδηλωθεί από επενδυτές μέχρι στιγμής, φαίνεται να προκρίνεται ένας συνδυασμός διαγωνιστικής διαδικασίας ή/και ιδιωτικής τοποθέτησης.
Τι ορίζει ο νόμος για την στρατηγική αποεπένδυσης
Σύμφωνα με όσα ορίζει ο νόμος 4941/2022 σχετικά με τη στρατηγική αποεπένδυσης του ΤΧΣ από τις συμμετοχές του στις τράπεζες:
Με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Ταμείου καθορίζεται ο τρόπος και η διαδικασία διάθεσης («στρατηγική αποεπένδυσης») του συνόλου ή μέρους των μετοχών ή άλλων χρηματοπιστωτικών μέσων πιστωτικού ιδρύματος που κατέχει το Ταμείο. Η διάθεση μπορεί να γίνεται τμηματικά ή άπαξ, κατά την κρίση του Ταμείου και σε συμμόρφωση με τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις.
To Διοικητικό Συμβούλιο του Ταμείου συντάσσει αιτιολογημένη στρατηγική αποεπένδυσης, η οποία περιλαμβάνει το γενικό πρόγραμμα διάθεσης των μετοχών ή άλλων χρηματοπιστωτικών μέσων πιστωτικών ιδρυμάτων τα οποία κατέχει το Ταμείο, καθώς και ειδικότερες κατευθύνσεις ανά πιστωτικό ίδρυμα, για τις οποίες λαμβάνονται υπόψη τα ειδικά χαρακτηριστικά της συμμετοχής του Ταμείου σε αυτό.
Η στρατηγική αποεπένδυσης τηρεί τις αρχές του ανταγωνισμού και διέπεται, ενδεικτικά και όχι περιοριστικά, από τις ακόλουθες αρχές,: (α) την οικονομική και λειτουργική βιωσιμότητα του πιστωτικού ιδρύματος, (β) τις συνθήκες της αγοράς, τις μακροοικονομικές συνθήκες, και τις συνθήκες που διέπουν τον κλάδο των πιστωτικών ιδρυμάτων, (γ) τις ευλόγως αναμενόμενες συνέπειες της στρατηγικής αποεπένδυσης για τον χρηματοπιστωτικό τομέα, την αγορά και την ευρύτερη οικονομία της χώρας, (δ) τον σεβασμό στην αρχή της διαφανούς δράσης, (ε) την αναγκαιότητα κατάρτισης χρονοδιαγράμματος υλοποίησης της στρατηγικής αποεπένδυσης, λαμβάνοντας υπόψη, μεταξύ άλλων, τη διάρκεια του Ταμείου, (στ) την ανάγκη διάθεσης σε εύλογο και έγκαιρο χρονικό διάστημα, (ζ) την ανάγκη επιστροφής του ελληνικού χρηματοπιστωτικού τομέα σε καθαρά ιδιωτική μετοχική σύνθεση.
Η στρατηγική αποεπένδυσης περιλαμβάνει προβλέψεις, ενδεικτικά, για τα ακόλουθα: (α) τις ενδεδειγμένες ανταγωνιστικές διαδικασίες προσφορών και τις προϋποθέσεις συμμετοχής σε αυτές, (β) τις απαιτήσεις διαφάνειας και συμμόρφωσης με την νομοθεσία της κεφαλαιαγοράς, και (γ) τις πιθανές μεθοδολογίες διάθεσης.
Το Διοικητικό Συμβούλιο του Ταμείου δύναται να διαβουλεύεται επί θεμάτων που σχετίζονται με τη στρατηγική αποεπένδυσης με θεσμικούς φορείς που κρίνει κατάλληλους, συμπεριλαμβανομένων των πιστωτικών ιδρυμάτων, διασφαλίζοντας την τήρηση της εμπιστευτικότητας της πληροφορίας. Προκειμένου να λάβει την απόφαση θέσπισης της στρατηγικής αποεπένδυσης, το Διοικητικό Συμβούλιο του Ταμείου αναθέτει τη σύνταξη εκθέσεως σε ανεξάρτητο χρηματοοικονομικό σύμβουλο, ο οποίος διαθέτει διεθνώς αναγνωρισμένο κύρος και πείρα σε αντίστοιχα θέματα («σύμβουλος στρατηγικής αποεπένδυσης»).
Η στρατηγική αποεπένδυσης λαμβάνει την προηγούμενη σύμφωνη γνώμη του Υπουργείου Οικονομικών, το οποίο δύναται να ζητά προηγουμένως γνώμη της Τράπεζας της Ελλάδος. H στρατηγική αποεπένδυσης διατηρείται επικαιροποιημένη. Το Υπουργείο Οικονομικών κοινοποιεί στο Ταμείο σε τετραμηνιαία βάση τις απόψεις του για τη στρατηγική αποεπένδυσης και την υλοποίησή της από το Ταμείο. Το Ταμείο υποχρεούται να ενημερώνει εγγράφως, εντός δέκα (10) εργασίμων ημερών, το Υπουργείο για τις τυχόν επιφυλάξεις του ως προς τις ανωτέρω απόψεις.
Τι ορίζει ο νόμος για την στρατηγική διάθεσης
Προκειμένου να λάβει την απόφαση περί διάθεσης, το Ταμείο λαμβάνει έκθεση από έναν ανεξάρτητο χρηματοοικονομικό σύμβουλο, ο οποίος διαθέτει διεθνώς αναγνωρισμένο κύρος και πείρα σε αντίστοιχες συναλλαγές («σύμβουλος διάθεσης»). Η έκθεση εκπονείται εν όψει σχεδιαζόμενης διάθεσης για συγκεκριμένο πιστωτικό ίδρυμα και περιλαμβάνει κατ’ ελάχιστον την εισήγηση του συμβούλου διάθεσης προς το Ταμείο για τα ακόλουθα: (α) πρόταση συγκεκριμένης συναλλαγής διάθεσης σύμφωνα με τη στρατηγική αποεπένδυσης, (β) αποτύπωση και αξιολόγηση των συνθηκών που επικρατούν στην αγορά, (γ) αιτιολογημένη πρόταση της πλέον ενδεδειγμένης δομής της συναλλαγής. Η έκθεση συνοδεύεται από χρονοδιάγραμμα αναφοράς για τη διάθεση των μετοχών ή άλλων χρηματοπιστωτικών μέσων. Στην έκθεση αιτιολογούνται επαρκώς οι προϋποθέσεις και ο τρόπος διάθεσης των μετοχών ή άλλων χρηματοπιστωτικών μέσων που κατέχει το Ταμείο, καθώς και οι απαραίτητες ενέργειες για την ολοκλήρωση της διαδικασίας και την τήρηση του χρονοδιαγράμματος. Ο σύμβουλος διάθεσης παρέχει συμβουλευτική υποστήριξη στο Ταμείο και μετά την υποβολή της εκθέσεώς του, καθώς και σε όλα τα στάδια υλοποίησης της συναλλαγής.
Σχετικά με τις τιμές στις οποίες αποεπενδύει το ΤΧΣ, προβλέπεται ότι η διάθεση της συμμετοχής του Ταμείου σε κάθε πιστωτικό ίδρυμα πραγματοποιείται με τρόπο που να συνάδει με τoυς σκοπούς του Ταμείου. Το γεγονός ότι η τιμή διάθεσης των μετοχών που κατέχει το Ταμείο ενδέχεται ή προβλέπεται να υπολείπεται της τρέχουσας χρηματιστηριακής ή της πιο πρόσφατης τιμής κτήσης από το Ταμείο, δεν συνιστά ικανή συνθήκη για τη μετάθεση της υιοθέτησης ή υλοποίησης της στρατηγικής διάθεσης από το Ταμείο. Η τιμή διάθεσης των μετοχών από το Ταμείο και η ελάχιστη τιμή κάλυψης των μετοχών από τους ιδιώτες επενδυτές ορίζονται από το Διοικητικό Συμβούλιο, με βάση την έκθεση αποτίμησης που υποβάλλει στο Ταμείο ο σύμβουλος διάθεσης στο πλαίσιο της υποχρεώσεώς του για την παροχή συμβουλευτικής υποστήριξης στο Ταμείο σε όλα τα στάδια υλοποίησης της συναλλαγής, καθώς και μία ακόμη έκθεση αποτίμησης από ανεξάρτητο χρηματοοικονομικό σύμβουλο με κύρος και εμπειρία σε σχετικά θέματα και ειδικά στην αποτίμηση των πιστωτικών ιδρυμάτων.
Στην περίπτωση πώλησης πακέτων μετοχών από το Ταμείο, ο Υπουργός Οικονομικών λαμβάνει τις σχετικές εκθέσεις και αποτιμήσεις και έχει δικαίωμα αρνησικυρίας, αν η προτεινόμενη τιμή διάθεσης βρίσκεται εκτός του εύρους των αποτιμήσεων αυτών.
Όσον αφορά στη συμμετοχή του Ταμείου σε τράπεζες, αυτή πραγματοποιείται με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου, η οποία λαμβάνεται μετά από έκθεση δύο ανεξάρτητων χρηματοοικονομικών συμβούλων που επιβεβαιώνουν ότι η σκοπούμενη συμμετοχή στην έκδοση νέων μετοχών ή άλλων τίτλων ιδιοκτησίας συμβάλλει στη διατήρηση, προστασία ή βελτίωση της αξίας της υφιστάμενης συμμετοχής του Ταμείου στο κεφάλαιο του εκδότη ή των προοπτικών αποεπένδυσης από αυτή.
Η εγγραφή, κάλυψη και ανάληψη των μετοχών ή άλλων τίτλων ιδιοκτησίας από το Ταμείο γίνεται σε τιμή κτήσεως όχι υψηλότερη και υπό όρους όχι επαχθέστερους απ’ ό,τι ισχύει για τους λοιπούς μετόχους του εκδότη, χωρίς να επηρεάζονται υφιστάμενα δικαιώματα του Ταμείου που απορρέουν από τις συμφωνίες-πλαίσιο. Οι νέες μετοχές ή άλλοι τίτλοι ιδιοκτησίας, που αποκτώνται από το ΤΧΣ, παρέχουν στο Ταμείο πλήρη μετοχικά ή ιδιοκτησιακά δικαιώματα, περιλαμβανομένων των δικαιωμάτων ψήφου, αλλά δεν παρέχουν τα ειδικά δικαιώματα.
Στο άρθρο 8 που ορίζει τα σχετικά με τη χορήγηση της κεφαλαιακής ενίσχυσης και την έκδοση μετοχών, προβλέπεται ότι η τιμή κάλυψης των μετοχών ορίζεται η τιμή που προκύπτει από τη διαδικασία του βιβλίου προσφορών που διενεργείται από κάθε πιστωτικό ίδρυμα. Με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου, το Ταμείο δέχεται αυτήν την τιμή υπό την προϋπόθεση ότι το Ταμείο έχει αναθέσει και έχει λάβει γνώμη από τον σύμβουλο αποεπένδυσης, ο οποίος γνωμοδοτεί ότι η διαδικασία βιβλίου προσφορών είναι σύμφωνη με τη διεθνή βέλτιστη πρακτική στις συγκεκριμένες περιστάσεις. Δεν επιτρέπεται η διάθεση νέων μετοχών στον ιδιωτικό τομέα σε τιμή κατώτερη της τιμής κάλυψης αυτών που καλύπτονται από το Ταμείο στο πλαίσιο της ίδιας έκδοσης. Η τιμή διάθεσης δύναται να είναι χαμηλότερη της τιμής προηγούμενων καλύψεων μετοχών από το Ταμείο ή της τρέχουσας χρηματιστηριακής τιμής.
