* Του Θάνου Σαρρή
Ανθεκτικότητα της παγκοσμιοποίησης στις διεθνείς κρίσεις, αλλά και αποσύνδεση των ΗΠΑ με την Κίνα στους περισσότερους τύπους διεθνών ροών καταγράφει το νέο DHL Global Connectedness Index. Ο Δείκτης Παγκόσμιας Συνδεσιμότητας για το 2022 παρουσιάστηκε στο Ντουμπάι από την DHL και το Stern School of Business του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης. Το DHL Global Connectedness Index είναι μια ενδελεχής μελέτη για την παγκοσμιοποίηση και τις προοπτικές της. Αναλύει δεδομένα από 171 χώρες και περιοχές, που καταγράφει τις τάσεις και τις προοπτικές για τις διεθνείς ροές αγαθών, ανθρώπων και κεφαλαίου ανά τον κόσμο.
Η παρουσίαση πραγματοποιήθηκε στο DHL MEA Innovation Center, το «στρατηγείο» της DHL στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στην οποία συμμετείχε το insider.gr. Περιελάβανε, μεταξύ άλλων, ξενάγηση στο HUB Ηλεκτρικών Οχημάτων της εταιρείας! Δημοσιογράφοι από όλον τον κόσμο είχαν την ευκαιρία να περιηγηθούν στα άδυτα της «αυτοκρατορίας» ενός Παγκόσμιου Κολοσσού, όπως είναι η DHL και να ακούσουν τα ευρήματα της έρευνας από τον ίδιο τον CEO της εταιρείας, τον Τζον Πίρσον, από τον Στίβεν Άλτμαν, τον επικεφαλής ερευνητή από το Stern School of Business του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, καθώς και από τον Μόχσεν Αχμάντ Αλαβατί, CEO Logistics District Dubai South.
Πώς μετριέται η παγκόσμια συνδεσιμότητα;
Συχνά, η παγκοσμιοποίηση συνδέεται με το διεθνές εμπόριο. Στην έρευνα, ωστόσο, που πραγματοποίησε η DHL με τη συνδρομή του NYU Stern, πραγματοποιήθηκε μια πιο διευρυμένη ματιά στον παγκόσμιο χάρτη, λαμβάνοντας υπόψιν τις διασυνοριακές ροές εμπορίου, κεφαλαίου, πληροφορίας και ανθρώπων. Προκειμένου να μη μείνει απλά στην καταγραφή δεδομένων, η έρευνα μέτρησε το βάθος των διεθνών ροών, δηλαδή τη σύγκριση τους με τις εγχώριες. Όσον αφορά στο εμπόριο, για παράδειγμα, πραγματοποιήθηκε συγκριτική ανάλυση των εξαγωγών με τη συνολική οικονομική απόδοση. Παράλληλα, μετρήθηκε το εύρος των ροών, δηλαδή κατά πόσο αυτές πραγματοποιήθηκαν ευρέως ή ανάμεσα σε συγκεκριμένους προορισμούς.
Σύμφωνα, λοιπόν, με την έρευνα, οι διεθνείς ροές επιδεικνύουν σημαντική ανθεκτικότητα στις κρίσεις του καιρού μας, όπως η πανδημία του Covid-19 και ο πόλεμος στην Ουκρανία. Έπειτα από μια μικτή πτώση το 2020, ο δείκτης επανήλθε το 2021 σε επίπεδα προ-πανδημίας. Τα διαθέσιμα δεδομένα δείχνουν περεταίρω άνοδο το 2022, παρά τη χαμηλότερη ανάπτυξη σε συγκεκριμένους τύπους ροών.
Το διεθνές εμπόριο αγαθών αυξήθηκε κατά 10% σε σχέση με τα προ πανδημίας επίπεδα και τα διεθνή ταξίδια παρουσίασαν πτώση 37% σε σχέση με το 2019, αλλά διπλασιάστηκαν αναλογικά με το 2021.
«Τα πρόσφατα δεδομένα του DHL Global Connectedness Index ξεκάθαρα καταρρίπτουν την αντίληψη ότι η παγκοσμιοποίηση ακολουθεί αντίστροφη πορεία», τόνισε ο CEO της DHL Express, Τζον Πίρσον. «Η Παγκοσμιοποίηση δεν είναι απλά ένα τσιτάτο, είναι μια τεράστια δύναμη που έχει μεταμορφώσει τον κόσμο μας προς το καλύτερο. Ρίχνοντας εμπόδια, ανοίγοντας αγορές και δημιουργώντας ευκαιρίες, έδωσε τη δυνατότητα σε ανθρώπους, επιχειρήσεις και ολόκληρα έθνη να ανθίσουν και να θριαμβεύσουν όπως ποτέ πριν. Συνεχίζοντας να αγκαλιάζουμε την παγκοσμιοποίηση, μπορούμε να χτίσουμε ένα λαμπρότερο μέλλον που θα μας ωφελήσει όλους, να δημιουργήσουμε έναν κόσμο περισσότερο ενωμένο, πιο εύπορο και πιο ειρηνικό από ποτέ».
ΗΠΑ και Κίνα: Η γεωπολιτική αντιπαλότητα και η ρωγμή στη σύνδεση
Η έρευνα εξέτασε και τις γεωπολιτικές διαστάσεις του ζητήματος, εξετάζοντας τα δεδομένα σε δύο χώρες με ξεχωριστή θέση στις διεθνείς ροές: Τις ΗΠΑ και την Κίνα. Σύμφωνα με τα δεδομένα του DHL Global Connectedness Index, οι χώρες αυτές παρουσιάζουν αποσύνδεση σε αρκετούς τομείς. Εξετάζοντας τους 11 τύπους του εμπορίου, του κεφαλαίου, της πληροφορίας και των ανθρώπινων ροών (όπως οι εξαγωγές εμπορευμάτων, οι συγχωνεύσεις, οι εξαγορές και οι συνέργειες στην επιστημονική έρευνα), το μερίδιο των αμερικανικών ροών στην Κίνα παρουσιάζει πτώση σε 8 από τους 11 τύπους από το 2016. Την ίδια περίοδο, το μερίδιο των κινεζικών ροών στις ΗΠΑ έχει πτώση στους 7 από τους 10 τύπους, σύμφωνα με τα δεδομένα που διατίθενται από την Κίνα. Αρκετές από αυτές τις πτώσεις είναι σημαντικές.
Ωστόσο, οι ΗΠΑ και η Κίνα συνδέονται με πολύ σημαντικότερες ροές από ό,τι οποιεσδήποτε άλλες χώρες που δεν έχουν κοινά σύνορα. Επιπλέον, τα δεδομένα δείχνουν ότι μέχρι στιγμής, η αποσύνδεση ανάμεσά τους, δεν έχει οδηγήσει σε ευρύτερο κατακερματισμό των διεθνών ροών ανάμεσα σε «αντίπαλα» μπλοκ ή χώρες.
Η ανθεκτικότητα της Παγκοσμιοποίησης
Όσον αφορά την Παγκοσμιοποίηση και τις τάσεις για περιφερειοποίηση, η ανάλυση δείχνει ότι οι προβλέψεις ότι η δεύτερη κερδίζει έδαφος δεν έχουν δικαιωθεί, τουλάχιστον προς το παρόν. H μέση απόσταση των ροών για εμπόριο, κεφάλαιο, πληροφορία και ανθρώπους παρουσιάζει άνοδο τις τελευταίες δύο δεκαετίες και οι ροές εμπορίου κάλυψαν μεγαλύτερες αποστάσεις κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid-19. Η μοναδική κατηγορία που δείχνει τάση προς περιφερειοποίηση είναι αυτή της ροής ανθρώπων, κυρίως λόγω των σημαντικών αλλαγών στα ταξίδια, λόγω της πανδημίας.
«Παραμένει ένα ανοιχτό ερώτημα το κατά πόσο τα εμπορικά μοτίβα θα γίνουν περισσότερο περιφερειοποιημένα στο μέλλον», τόνισε ο Στίβεν Άλτμαν, Senior Research Scholar και Διευθυντής του the DHL Initiative on Globalization στο NYU Stern’s Center for the Future of Management. «Πολλές εταιρείες και κυβερνήσεις επικεντρώνονται στις περιφερειακές αλυσίδες εφοδιασμού και υπάρχουν σημαντικά επιχειρηματικά οφέλη που μπορούν να προκύψουν από την περιφερειοποίηση. Από την άλλη, περισσότερο από το μισό του συνολικού εμπορίου ήδη λαμβάνει χώρα σε αυτό το επίπεδο και τα οφέλη του εμπορίου μεγάλων αποστάσεων παραμένουν σημαντικά, κυρίως όσο ο πληθωρισμός παραμένει υψηλός, η οικονομική ανάπτυξη έχει επιβραδυνθεί και οι τιμές μεταφοράς εμπορευματοκιβώτιων έχουν μειωθεί ξανά».
Οι χώρες με τις μεγαλύτερες διεθνείς συνδέσεις
Η Ολλανδία επέστρεψε στην κορυφή της σχετικής λίστας, που ανέδειξε το DHL Global Connectedness Index 2022, με τη Σιγκαπούρη να πέφτει δεύτερη, αλλά να διατηρεί τα πρωτεία στην αναλογία των διεθνών με τις εγχώριες ροές. Στην τρίτη θέση βρίσκεται το Βέλγιο, στην τέταρτη η Ελβετία, στην Πέμπτη η Ιρλανδία, στην έκτη τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, στην έβδομη το Ηνωμένο Βασίλειο, στην όγδοη η Σουηδία, στην ένατη η Γερμανία και στη δέκατη η Δανία.
Η «πράσινη» στροφή της DHL
Πέραν της έρευνας και των σημαντικών ευρημάτων που ήρθαν στο φως, ο Τζον Πίρσον αναφέρθηκε στο βιώσιμο μέλλον που σχεδιάζει η DHL, εστιάζοντας στο δίκτυο αεροσκαφών και στα πλάνα για το μέλλον. Όπως τόνισε, όλα ξεκινούν με ένα βέλτιστο και επαρκές αεροπορικό δίκτυο. Ο πτητικός στόλος της DHL έχει αναπτυχθεί σημαντικά μετά την πανδημία, διαθέτοντας πλέον 300 αεροσκάφη, από 220 που είχε το 2019. Στην Ασία, τον ταχύτερα αναπτυσσόμενο εμπορικό προορισμό, εξυπηρετεί περισσότερες από 40 χώρες και περίπου 900.000 πελάτες! Βασική προτεραιότητα της DHL είναι η μείωση των εκπομπών άνθρακα, εκ των οποίων το 90% προέρχεται από τα αεροσκάφη. Τι κάνει λοιπόν; Εστιάζει σε πέντε τομείς.
Ο πρώτος είναι η ανανέωση του στόλου, με 28 ολοκαίνουρια Boeing 777. Ο δεύτερος είναι το πρόγραμμα βελτιστοποίησης καυσίμων, συνδυάζοντας την τεχνολογία και την εκπαίδευση των εργαζομένων προκειμένου να πετύχει την κατάλληλη ισορροπία. Ο τρίτος είναι τα βιώσιμα καύσιμα. Η παροχή τους ξεκίνησε το 2020 στο Άμστερνταμ και το Σαν Φρανσίσκο και πλέον είναι διαθέσιμα στα Ανατολικά Μίντλαντς, καθώς και στα αεροδρόμια Arlanda και Malpensa. Το τέταρτο είναι η αφαίρεση υπολειμμάτων άνθρακα στην επίγεια εξυπηρέτηση, με τη χρήση ηλέκτρισης και τεχνολογίας υδρογόνου. Τέλος, η DHL έγινε η πρώτη εταιρεία που προχώρησε στην παραγγελία 12 ηλεκτροκίνητων αεροπλάνων "Alice" για μεταφορά εμπορευμάτων. Τον Σεπτέμβριο του 2022, το Alice έκανε με επιτυχία την πρώτη του πτήση.
Η DHL ανακοίνωσε πριν από περίπου ένα χρόνο συμφωνία με την BP και την Neste για βιώσιμα πτητικά καύσιμα, ενώ φέτος ξεκίνησε το GoGreen Plus, το πρώτο διεθνές πρόγραμμα που δίνει στους πελάτες τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν τα καύσιμα αυτά για να μειώσουν τις εκπομπές.
Για τον Δρ. Άλτμαν, υπάρχει μία μεγάλη ερώτηση: Κάνει η Παγκοσμιοποίηση βήματα προς τα πίσω; Η απάντηση που έδωσε, βάσει των στοιχείων της έρευνας, είναι αρνητική. Όπως αντίστοιχα, αρνητικές, είναι οι απαντήσεις και στα τρία υποερωτήματα που έθεσε, για το αν κάνει βήματα προς τα πίσω η ανάπτυξη των διεθνών ροών, για το αν η παγκοσμιοποίηση αφήνει έδαφος στην περιφερειοποίηση και για το αν οι γεωπολιτικές εντάσεις χωρίζουν την παγκόσμια οικονομία σε αντίπαλες συμμαχίες. Όπως φαίνεται από τα δεδομένα, οι βάσεις της Παγκοσμιοποίησης είναι πολύ ισχυρές και εταιρείες-κολοσσοί όπως η DHL γνωρίζουν καλά πώς να ξεπερνούν τις κρίσεις και να πορεύονται με γνώμονα ένα καλύτερο αύριο.
Τα σημεία-κλειδιά της έρευνας:
1) Έπειτα από μια μικρή πτώση το 2020, οι δείκτες επανήλθαν το 2021 σε επίπεδα προ-πανδημίας και τα δεδομένα δείχνουν ότι η ανοδική πορεία θα συνεχιστεί και για το 2022. Οι διεθνείς ροές αποδείχθηκαν σημαντικά ανθεκτικές στις πρόσφατες κρίσεις, αποδεικνύοντας ότι παρά την κριτική, η παγκοσμιοποίηση δεν ακολουθεί πτωτική πορεία.
2) Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν αποσύνδεση των ΗΠΑ με την Κίνα στους περισσότερους τύπους διεθνών ροών. Προς το παρόν, η αποσύνδεση αυτή δεν έχει οδηγήσει σε ευρύτερο κατακερματισμό της διεθνούς δραστηριότητας.
3) Οι ροές εμπορίου εξαπλώθηκαν σε ακόμα μεγαλύτερες αποστάσεις κατά τη διάρκεια της πανδημίας, παρά τις προβλέψεις για το αντίθετο και για την επικέντρωση σε περιφερειακό επίπεδο. Σχεδόν οι μισές από αυτές τις ροές ήδη λαμβάνουν χώρα εντός συγκεκριμένων μεγάλων περιφερειών και παραμένει το ερώτημα αν η περιφερειοποίηση θα αυξηθεί σημαντικά τα επόμενα χρόνια.
4) Ο όγκος του παγκόσμιου εμπορίου αγαθών, στα μέσα του 2022, αυξήθηκε κατά 10% σε σχέση με το προ πανδημίας επίπεδο. Ωστόσο, οι προβλέψεις αναφέρουν ότι η ανάπτυξη θα επιβραδυνθεί το 2023.
5) Οι ροές άμεσων ξένων επενδύσεων έφτασαν στα προ πανδημίας επίπεδα το 2021, πριν ξεκινήσουν να αποδυναμώνονται στο δεύτερο τρίμηνο του 2022.
6) Η παγκοσμιοποίηση των ροών πληροφορίας συνεχίστηκε το 2021, βασισμένη σε μετρήσεις όπως η ανάπτυξη της διεθνούς κίνησης διαδικτύου και των διεθνών κλήσεων. Ο πολλαπλασιασμός των περιορισμών, ωστόσο, σε επίπεδο δεδομένων, εγείρει ερωτήματα για το μέλλον.
7) Οι ροές ανθρώπων παρέμειναν στα προ-πανδημίας επίπεδα κατά το 2022, λόγω των επιπτώσεων του Covid-19 στα διεθνή ταξίδια. Ο αριθμός των ανθρώπων που ταξίδεψαν σε ξένες χώρες σχεδόν διπλασιάστηκε το 2022, αλλά παρέμεινε 39% χαμηλότερα από το 2019.
8) Η Ολλανδία ήταν η χώρα με τις περισσότερες συνδέσεις παγκοσμίως, επιστρέφοντας από τη δεύτερη θέση του 2020. Η Σιγκαπούρη αναδείχθηκε δεύτερη και πρώτη στη σύγκριση των διεθνών ροών με την εγχώρια δραστηριότητα.
9) Η Ευρώπη αποτελεί την περιφέρεια με τις περισσότερες συνδέσεις, αφού οι 8 από τις 10 περισσότερο συνδεδεμένες χώρες ανήκουν στη Γηραιά Ήπειρο. Η Ευρώπη κρατά τα ηνία όσον αφορά τις ροές αγαθών και ανθρώπων, ενώ η Βόρεια Αμερική στις ροές κεφαλαίου και πληροφορίας.
10) Το περιβάλλον της δημόσιας πολιτικής έχει γίνει λιγότερο ευνοϊκό προς την παγκοσμιοποίηση, αυξάνοντας το ρίσκο μιας κοστοβόρας πτώσης ή κατακερματισμού των διεθνών ροών. Οι τρέχουσες προκλήσεις, οφείλουν να στρέψουν την προσοχή στο πώς η παγκοσμιοποίηση θα λειτουργήσει καλύτερα, προκειμένου να διατηρήσει και να διευρύνει τα οφέλη ενός συνδεδεμένου κόσμου.
