Οι πέντε μεγαλύτερες εισηγμένες στο χρηματιστήριο, εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου στον κόσμο, σημείωσαν συνολικά κέρδη μόλις κάτι λιγότερο από 200 δισεκατομμύρια δολάρια πέρυσι. Όπως αναφέρει το Bloomberg, αντιμέτωπες με τρεις στρατηγικές δυνατότητες για το πώς να χρησιμοποιήσουν τις... στοίβες μετρητών τους - εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου, μετακίνηση των επιχειρήσεών τους σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ή επιστροφή χρημάτων στους μετόχους – αυτές οι μεγάλες εταιρείες ξεκίνησαν σε μεγάλο βαθμό την πορεία προς την τρίτη επιλογή τις τελευταίες εβδομάδες.
Με άλλα λόγια, η Exxon Mobil, η Chevron, η BP, η Shell και η TotalEnergies «επιλέγουν τα μετρητά έναντι του κλίματος», όπως έγραψε πρόσφατα ο δημοσιογράφος του Bloomberg, Kevin Crowley. Οι μέτοχοι φαίνεται να υποστηρίζουν αυτή τη θέση: Τα ψηφίσματα που θα ανάγκαζαν τις εταιρείες να ευθυγραμμιστούν με τους κλιματικούς στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού απέτυχαν. Η BP και η Shell έχουν επίσης αποσύρει τις στρατηγικές τους για τη μείωση της παραγωγής ορυκτών καυσίμων.
Αυτό μπορεί να φαίνεται σαν μια σημαντική αλλαγή στην κατανομή κεφαλαίων για την ενεργειακή μετάβαση. Αλλά λέει περισσότερα για τη στρατηγική των εταιρειών, παρά για τις επενδύσεις σε κλίμακα τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Για να το θέσουμε διαφορετικά: Η αποχώρηση των μεγάλων πετρελαϊκών από επενδύσεις καθαρής ενέργειας, σημαίνει περισσότερα για τις μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες παρά για την ενεργειακή μετάβαση.
Από το 2015 έως το 2022, οι μεγάλες εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου - όχι μόνο οι πέντε υπερμεγέθεις εταιρείες που αναφέρθηκαν, αλλά και εταιρείες όπως η Repsol στην Ισπανία και η Petronas στη Μαλαισία - επένδυσαν συνολικά 113 δισεκατομμύρια δολάρια σε περιουσιακά στοιχεία και τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Από αυτά, περισσότερα από τα μισά προήλθαν μόνο το 2021 και το 2022.
Είναι ένα λογικό ποσό, σίγουρα, αλλά χρειάζεται πλαίσιο για να κατανοήσουμε τον ρόλο που έπαιξαν οι εταιρείες στην απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα. Την ίδια περίοδο από το 2015 έως το 2022, οι επενδύσεις για την ενεργειακή μετάβαση από όλες τις εταιρείες και τους αντίστοιχους τομείς ανήλθαν σε περισσότερα από 4,8 τρισεκατομμύρια δολάρια. Οι επενδύσεις χαμηλών εκπομπών άνθρακα των μεγάλων πετρελαϊκών εταιρειών έχουν προφανώς αυξηθεί σε απόλυτες τιμές, αλλά δύο άλλες μετρήσεις καθιστούν τη σχετική σημασία της πιο ξεκάθαρη.
Το πρώτο αφορά το μερίδιο των κεφαλαιουχικών δαπανών των εταιρειών που έχει διατεθεί για καθαρή ενέργεια. Το 2015, οι μεγάλες εταιρείες πετρελαίου διέθεσαν το 0,8% του κεφαλαίου τους σε δραστηριότητες χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Πέρυσι, το ποσοστό αυτό είχε υπερδεκαπλασιαστεί, με τις επενδύσεις χαμηλών εκπομπών άνθρακα να φτάνει το 8,6% του συνολικού κεφαλαίου.
Ωστόσο, αυτή η τάση δεν συμβαδίζει με τη συνολική αύξηση των επενδύσεων μετάβασης στην ενέργεια. Το 2015, τα 3,2 δισεκατομμύρια δολάρια κεφαλαίου κεφαλαίου χαμηλών εκπομπών άνθρακα των μεγάλων πετρελαϊκών εταιρειών ήταν λιγότερο από το 1% του συνόλου των επενδύσεων τους. Πέρυσι, τα 32,3 δισεκατομμύρια δολάρια τους, ήταν 10 φορές υψηλότερα σε απόλυτες τιμές, αλλά μόνο τρεισήμισι φορές υψηλότερα ως μερίδιο του συνόλου. Στην πραγματικότητα, μετά το άλμα από το 0,7% των επενδύσεων για την ενεργειακή μετάβαση το 2017 στο 2,5% το 2018, οι δραστηριότητες των εταιρειών με χαμηλές εκπομπές άνθρακα ήταν περιορισμένες. Η συνεισφορά τους κορυφώθηκε στο 3% το 2021 και μειώθηκε ελαφρά στο 2,9% πέρυσι.
Αποκλίνουσες τάσεις
Κάθε 1 δισεκατομμύριο δολάρια που επενδύεται στην ενεργειακή μετάβαση είναι σίγουρα ευπρόσδεκτο, αλλά τα οι μεγάλες εταιρείες πετρελαίου, μέχρι σήμερα, δεν έχουν κινήσει... πολύ τη βελόνα. Οι τάσεις των επενδύσεων καθαρής ενέργειας θα έμοιαζαν σε μεγάλο βαθμό οι ίδιες, ακόμα και εάν οι μεγάλες εταιρείες πετρελαίου δεν επένδυαν καθόλου. Και δεν υπάρχει έλλειψη κεφαλαίων αυτή τη στιγμή - σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, έχουν επενδύσει περισσότερα στην καθαρή ενέργεια από τα ορυκτά καύσιμα κάθε χρόνο από το 2016.
Η όρεξη των μεγάλων πετρελαϊκών εταιρειών για επενδύσεις στην ενεργειακή μετάβαση έχει έρθει και παρέλθει στο παρελθόν, (η καμπάνια της BP «Beyond Petroleum» χρονολογείται τελικά από το 2000). Επομένως, θα υποθέσουμε ότι ένας άλλος επενδυτικός κύκλος θα μπορούσε να έρθει ξανά - όχι απλώς η συνέχιση της προτίμησης των μετόχων για επιστρεφόμενα μετρητά – και θα πρέπει επίσης να ρωτήσουμε ποια μορφή μπορεί να έχει.
Ίσως δεν θα είναι στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, ιδιαίτερα όχι με την αποχώρησή τους που ανοίγει τώρα χώρο για νεοεισερχόμενους. Αντίθετα, θα μπορούσε να είναι σε τομείς όπου υπάρχει μεγαλύτερη συγγένεια με το υπάρχον κεφάλαιο και την τεχνογνωσία των εταιρειών πετρελαίου και φυσικού αερίου, όπως τα αειφόρα αεροπορικά καύσιμα, το υδρογόνο ή η γεωλογική αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα. Προς το παρόν, ωστόσο, η απόσυρση των μεγάλων εταιρειών πετρελαίου και φυσικού αερίου έχει περιορισμένο αντίκτυπο. Μπορεί να αφαιρέσει 1% ή 2% της συνολικής επένδυσης στην ενεργειακή μετάβαση, σε έναν κόσμο όπου οι άλλοι επενδυτές αφθονούν.
