Νέο γύρο ανησυχιών για την πορεία του ευρωπαϊκού τραπεζικού κλάδου, «πυροδότητε» αυτή τη φορά η πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι, τέσσερις μήνες μετά τις πιέσεις που ασκήθηκαν από την πτώση της Credit Suisse και τη μετέπειτα απορρόφησή της από τη UBS, αλλά και από την αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, με την κατάρρευση τριών αμερικανικών περιφερειακών τραπεζών.
Η ιταλική κυβέρνηση ενέκρινε την επιβολή ενός αιφνιδιαστικού φόρου ύψους 40% επί των υπερβάλλων καθαρών εσόδων από τόκους για τις τράπεζες φέτος, που πλέον εντάσσεται στον προϋπολογισμό. Όπως επισημαίνει η JP Morgan, στόχος είναι να συγκεντρωθούν έσοδα άνω των 2 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση διάφορων φορολογικών μειώσεων και τη στήριξη των δανειοληπτών με στεγαστικά δάνεια.
Με βάση τις προκαταρκτικές εκτιμήσεις και τους υπολογισμούς του αμερικανικού οίκου, η επιβάρυνση θα ξεπεράσει τα 3,5 δισ. ευρώ σε πρόσθετους φόρους, με άμεσο αντίκτυπο στην κερδοφορία των ιταλικών τραπεζών, της τάξεως του 30% περίπου για την Intesa SanPaolo και τη Banco BPM και 12% περίπου για τη UniCredit, η οποία επηρεάζεται λιγότερο, καθώς μόνο το 50% του χαρτοφυλακίου δανείων της τοποθετείται στην Ιταλία.
Κατά τη JP Morgan, το μέγεθος της φορολόγησης είναι πιθανό να αναπροσαρμοστεί στο πλαίσιο της διαδικασίας του προϋπολογισμού το Σεπτέμβριο - Οκτώβριο, αλλά ο αντίκτυπος στα κέρδη θα μπορούσε να παραμείνει σημαντικός. Όπως σημειώνει, η κυβέρνηση στόχευσε επίσης σε αρκετά δισ. ευρώ ως προς τα υπερκέρδη των εταιρειών ενέργειας το 2022 και ο πραγματικός αντίκτυπος ήταν ελάχιστος. Πέραν αυτών, η ιταλική κυβέρνηση δημιουργεί αντικίνητρα γύρω από τη Monte dei Paschi di Siena (MPS) από την οποία ακόμη αναμένεται η αποεπένδυση και αποχώρηση, με το ιταλικό δημόσιο να κατέχει το 64% μετά το bailout του 2017.
Ενώ λοιπόν η κίνηση της Μελόνι αποτελεί ένα σαφές αρνητικό στοιχείο για τις ιταλικές τράπεζες, η JP Morgan εκτιμά ότι οι δείκτες κεφαλαίου είναι αρκετά υψηλοί για να στηρίξουν την επιστροφή κεφαλαίου, ακόμη και με χαμηλότερα κέρδη, διατηρώντας έτσι τη σύσταση «overweight» για την Intesa SanPaolo και τη UniCredit.
Η εισφορά υπολογίζεται στο πλεόνασμα των καθαρών εσόδων από τόκους μεταξύ: α) των ετών 2023 και 2021 και η υπέρβαση ορίζεται ως υπέρβαση της κανονικής αύξησης 6%, και β) των ετών 2022 και 2021 και η υπέρβαση ορίζεται ως υπέρβαση της αύξησης 3%, και η εισφορά θα είναι 40%, μη εκπιπτόμενη από το φόρο. Δεν είναι σαφές εάν η φορολόγηση του 40% θα ισχύει και για τα δύο παραπάνω στοιχεία, αλλά οι αναλυτές υποθέτουν ότι θα βασίζεται στο υψηλότερο από τα δύο. Σύμφωνα με τον Τύπο, ο φόρος θα μπορούσε να αποφέρει έσοδα άνω των 2 δισ. ευρώ για το ιταλικό δημόσιο, που θα διοχετευθούν για τη χρηματοδότηση φορολογικών μειώσεων και τη στήριξη των δανειοληπτών που λαμβάνουν για πρώτη φορά στεγαστικό δάνειο. Ο φόρος αυτός θα εφαρμοστεί μόνο για το 2023 (one - off windfall tax), αν και υπάρχουν ανησυχίες για την επέκταση του μέτρου και για τα επόμενα έτη.
Έτσι, η JP Morgan υπολογίζει έναν αντίκτυπο της τάξεως του 30% περίπου στα κέρδη με βάση προκαταρκτικές εκτιμήσεις το 2023 και υποθέτοντας ότι η εισφορά του 40% εφαρμόζεται κυρίως στο πλεόνασμα των καθαρών εσόδων από τόκους του 2023 έναντι του 2021.
Επιπλέον, εκτιμά ότι ο αντίκτυπος στα καθαρά κέρδη των ISP, BAMI και UCG το 2023 θα ανέλθει στα 3,5 δισ. ευρώ, ήτοι αρκετά υψηλότερα από τα 2 δισ. ευρώ περίπου που αναφέρονται στον Τύπο. Ως εκ τούτου, υποθέτοντας ότι η ιταλική κυβέρνηση στοχεύει να συγκεντρώσει ένα συγκεκριμένο ποσό, η εισφορά θα πρέπει να αναπροσαρμοστεί. Ακόμη και υπό τη βάση ότι ο βαθμός φορολόγησης επεκτείνεται με παρόμοιες παραδοχές, ο αντίκτυπος θα παραμείνει σημαντικός, αν και εμφανώς χαμηλότερος, καθώς τα καθαρά έσοδα από τόκους θα μειωθούν το 2024 και ο αντίκτυπος στα καθαρά κέρδη αναμένεται να διαμορφωθεί στο 25% για την Intesa SanPaolo, 20% για τη Banco BPM, και 7% για τη UniCredit.
