Τα δύο έργα στο βόρειο τμήμα της χώρας (Θεσσαλονίκη – Τοξότες, Ορμένιο Αλεξανδρούπολη), που μάλιστα συνδέονται και με την προσπάθεια ανάδειξης του ρόλου της χώρας ως μεταφορικού (και όχι μόνο) κόμβου, η γραμμή Ρίο – Πάτρα και η επέκταση του προαστιακού προς Λαύριο φαίνεται να αποτελούν τις βασικές προτεραιότητες του υπ. Υποδομών και Μεταφορών σε σχέση με το γνωστό «πακέτο» σιδηροδρομικών έργων – διαγωνισμών που προωθούνται από την κυβέρνηση και την ΕΡΓΟΣΕ.
Ως γνωστόν, εδώ και καιρό στην κατασκευαστική αγορά αναμένουν εξελίξεις στο μέτωπο που σχετίζεται με την πρόοδο της διαγωνιστικής διαδικασίας των 6 έργων συνολικού ύψους 4,5 δισ. ευρώ που προωθούνται μέσω ανταγωνιστικού διαλόγου, τα οποία αναμένεται να συνδέσουν βασικά και κομβικά λιμάνια της χώρας (Λαύριο, Ραφήνα, Πάτρα, Θεσσαλονίκη, Αλεξανδρούπολη, Καβάλα) με το κεντρικό (και αναβαθμισμένο) δίκτυο. Όπως προκύπτει όμως, τα 4 παραπάνω έργα αποτελούν την αιχμή του δόρατος, με την επέκταση προς Ραφήνα να έχει «ξεχαστεί» κάπως και το μικρό έργο (53 εκατ. ευρώ) στη Θεσσαλονίκη (ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΟΥ 6ου ΠΡΟΒΛΗΤΑ ΛΙΜΕΝΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΠΡΟΑΣΤΙΑΚΟΥ ΔΥΤΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ) να μην μνημονεύεται χτες ιδιαίτερα στο πλαίσιο ενημερωτικής συνάντησης της ηγεσίας του υπουργείου με εκπροσώπους των μέσων ενημέρωσης.
Όπως αναφέρθηκε, τα έργα «ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΜΕ ΔΙΠΛΑΣΙΑΣΜΟ ΚΑΙ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ-ETCS ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΤΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ-ΟΡΜΕΝΙΟ (ύψους 1,07 δισ. ευρώ)» και «ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΝΕΑΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ – ΤΟΞΟΤΕΣ (προϋπολογισμού 1,68 δισ. ευρώ)» φαίνεται να τυγχάνουν χρηματοδότησης από το πρόγραμμα CEF - Connecting Europe Facility.
Ειδικότερα, για το πρώτο, αν και ακόμα δεν έχει κλείσει η εξασφάλιση πόρων, σε διαδικασία είναι η υποβολή πρότασης χρηματοδότησης με καλές πιθανότητες να πάρει το «πράσινο φως» (έρχονται και άλλα προγράμματα CEF) ενώ για το πρώτο, ιδίως το κομμάτι Τοξότες – Νέα Καρβάλη, έχει επιτευχθεί η χρηματοδότηση από το CEF (για το υπόλοιπο αναζητείται χρηματοδότηση). Όσον αφορά στο έργο που θα φέρει το τρένο στο λιμάνι της Πάτρας (με μερική υπογειοποίηση εντός πόλης), υπάρχουν αλλαγές και προσαρμογές, δίχως όμως να μειωθεί το αντικείμενο, και βάσει αυτών θα υποβληθεί εκ νέου στις Βρυξέλλες το αίτημα χρηματοδότησης ώστε να έχει μεγαλύτερα περιθώρια (πιο πειστικά) για εξασφάλιση πόρων. Εξάλλου, τα έργα στον Βορρά μπορούν να συνδεθούν και με τις προθέσεις της κυβέρνησης για προώθηση προγραμμάτων και σχεδίων στην Βόρεια Ελλάδα (διευρωπαϊκά δίκτυα κ.α.). Επίσης, στην ατζέντα είναι και η σύνδεση προς Λαύριο σε συνδυασμό με οδικές επεκτάσεις και αξιοποίηση του λιμένα και χρηματοδότηση από το CEF. Κατά πόσο η μη αναφορά των έργων προς Ραφήνα (δεν υπάρχει εξασφαλισμένη χρηματοδότηση) ή του ΟΛΘ σημαίνει ότι κάποιο βγαίνει εκτός ατζέντας (ή λόγω χαμηλού κόστους του έργου στη Θεσσαλονίκη, αν και υπήρχαν εκτιμήσεις για τεχνικές δυσκολίες), θα φανεί προσεχώς.
Υπενθυμίζεται ότι πρόκειται για έργα που προχωρούν με τον ανταγωνιστικό διάλογο, βάσει του οποίου τα έργα θα γίνονται με μια εργολαβία και το έργο θα παραδίδεται «με το κλειδί στο χέρι», όπως έχουμε πολλές φορές αναφέρει. Στο στάδιο αυτό, θα διερευνηθούν οι βασικές τεχνικές, χρηματοοικονομικές και νομικές παράμετροι των έργων σε συνεργασία με τους υποψήφιους αναδόχους, με στόχο τον καθορισμό των βέλτιστων λύσεων για την επιτυχή υλοποίηση τους. Η εκπόνηση των απαιτούμενων οριστικών μελετών θα ολοκληρωθεί από τον Ανάδοχο του κάθε έργου, ο οποίος θα προκύψει από την διαγωνιστική διαδικασία. Τους διαγωνισμούς διεκδικούν οι κοινοπραξίες των ΕΛΛΑΚΤΩΡ (ΑΚΤΩΡ) – Μυτιληναίος, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – Intrakat (πλην του έργου του προαστιακού Θεσσαλονίκης όπου κατεβαίνουν ανεξάρτητα), ΑΒΑΞ – Alstom.
Ζημιές 185 εκατ. λόγω Daniel, σε 18 μήνες η πλήρης επαναλειτουργία
Σε σχέση με τον σιδηρόδρομο και τις καταστροφές λόγω Daniel, η ηγεσία του υπουργείου τοποθετεί την πλήρη αποκατάσταση ζημιών και την επαναλειτουργία του μέσου σε περίπου 18 μήνες. Βασικό μέλημα είναι να γίνει η αποκατάσταση αρχικά στη μία κατεύθυνση (στην κάθοδο) και να είναι σε λειτουργία η άλλη (μονοδρόμηση), με λιγότερα δρομολόγια, χρήση μηχανής ντίζελ στο τμήμα Λιανοκλάδι – Λάρισα, όπως από καιρό έχει αποκαλύψει το insider.gr, ενώ το κόστος των ζημιών υπολογίζεται σε περίπου 185 εκατ. ευρώ. Το μεγαλύτερο πρόβλημα αφορά στις εμπορευματικές μεταφορές καθώς μαζεύονται containers και προϊόντα, θα γίνει επανεκκίνηση για την προώθησή τους και σταδιακά θα αρχίσουν και οι επιβατικές μεταφορές καθώς υπάρχουν πιέσεις και από την Hellenic Train. Κατά το υπουργείο, οι πόροι είναι εξασφαλισμένοι ενώ υπενθυμίζουμε ότι με την αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης, θα συμπεριληφθούν έργα ύψους 600 εκατ. ευρώ για την άμεση αποκατάσταση των ζημιών στις υποδομές των πληγεισών περιοχών. Εξ αυτών, πάνω από 185 εκατ. ευρώ θα απαιτηθούν για την ανάταξη του σιδηροδρομικού δικτύου. «Προχωρήσαμε, ήδη, στην έκδοση πρόσκλησης χρηματοδότησης για την υποβολή πρότασης στο Υπουργείο με στόχο την αποκατάσταση της σιδηροδρομικής γραμμής καθόδου στον άξονα Αθήνα-Θεσσαλονίκη, προκειμένου ο ΟΣΕ να χρηματοδοτήσει έργα ύψους 14 εκατ. ευρώ», σημείωσε ο κ. Σταϊκούρας.
Η ανάδειξη του μέσου – Ο νέος Σιδηροδρομικός Εμπορευματικός Διάδρομος
Γενικότερα πάντως, η επανεκκίνηση, η μεταρρύθμιση, η ανάδειξη του μέσου και γενικά το come back των σιδηροδρομικών υποδομών φαίνεται να αποτελεί έναν εκ των βασικών στόχων του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, Χρ. Σταϊκούρα, και στο πλαίσιο της δημιουργίας «μεταφορικών διόδων» στην Ελλάδα και ιδίως στον βορρά, σε συνεργασία με γειτονικά κράτη. Ο κ. Σταϊκούρας θεωρεί ότι η χώρα «είναι καλά όσον αφορά στο οδικό δίκτυο, αν και χρειάζονται πάντα παρεμβάσεις και έλεγχος δομών και πλέον το επόμενο στοίχημα είναι η ανάδειξη σιδηροδρομικών και λιμενικών υποδομών, ιδίως συνδυαστικά». Προς αυτή την κατεύθυνση ο υπουργός έχει αναδείξει τα projects «3 Seas» και «Western Balkans» βάζοντας στο επίκεντρο των συζητήσεων τον νέο Σιδηροδρομικό Εμπορευματικό Διάδρομο «Βαλτικής Θάλασσας – Εύξεινου Πόντου – Αιγαίου Πελάγους», στο πλαίσιο του νέου Ευρωπαϊκού Διαδρόμου Μεταφορών, με στόχο ένα βιώσιμο, πολυτροπικό δίκτυο μεταφορών, που συνδέει την Ελλάδα με τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Ουγγαρία, την Σλοβακία, τη Πολωνία, τη Λιθουανία, τη Λετονία, και την Εσθονία, με προοπτική να προαχθούν συνδέσεις με τη Μολδαβία.
Προς την κατεύθυνση αυτή, μιλώντας με στελέχη των κυβερνήσεων Ρουμανία, Βουλγαρίας, αλλά και με επιτρόπους της Ε.Ε., έθεσε θέματα όπως: α) το έργο της ανάπτυξης της Σιδηροδρομικής Σύνδεσης “Θεσσαλονίκη – Καβάλα – Αλεξανδρούπολη – Μπουργκάς – Βάρνα – Ρούσε”, με τα έργα στη νέα γραμμή ‘‘Θεσσαλονίκη – Καβάλα – Τοξότες’’ και την αναβάθμιση του τμήματος “Αλεξανδρούπολη – Ορμένιο”, β) ένα Μνημόνιο συνεργασίας για ανάπτυξη ενός πολυτροπικού διαδρόμου, μεταξύ Ελλάδας, Βουλγαρίας και Ρουμανίας και γ) τις λωρίδες αλληλεγγύης ΕΕ – Ουκρανίας, μετά από την αξιοποίηση ελληνικών λιμανιών, κυρίως αυτού της Αλεξανδρούπολης. Προφανώς στην ατζέντα Σταϊκούρα είναι η αναζήτηση χρηματοδότησης για την προώθηση μεγάλων έργων (πόροι από CEF, ΕΣΠΑ ή άλλα διευρωπαϊκά κονδύλια, από αμυντικές δαπάνες της Ε.Ε. κ.λπ.), ώστε να ενισχυθεί το μέσο αλλά και το αποτύπωμα λιμένων στον άξονα Ηγουμενίτσα, Βόλος, Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Αλεξανδρούπολη, με στόχο την ανάδειξη του ρόλου της Ελλάδας.
