Μπλεγμένο στα… δίχτυα μεγάλων προκλήσεων παραμένει το ελληνικό ψάρι, γεγονός που ναρκοθετεί επικίνδυνα τις προοπτικές ανάπτυξης της εγχώριας ιχθυοκαλλιέργειας, ενός παραγωγικού κλάδου που χαρακτηρίζεται από τους πιο δυναμικούς και εξωστρεφείς της ελληνικής οικονομίας.
Ενός κλάδου που καλείται όχι μόνο να ανακαλύψει τον βηματισμό του στη νέα σύνθετη πραγματικότητα που διαμορφώνεται, αλλά και να λάβει όλα τα κατάλληλα μέτρα για την ανάπτυξή του μακροπρόθεσμα.
Μεγάλο «αγκάθι» το χωροταξικό
Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, ο χωροταξικός σχεδιασμός των καλλιεργειών αποτελεί αναμφίβολα το μεγαλύτερο «αγκάθι» για τον κλάδο. Όπως προκύπτει από τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Ελληνικής Οργάνωσης Παραγωγών Υδατοκαλλιέργειας (ΕΛΟΠΥ), ως προς τις θεσμικές μεταρρυθμίσεις έχει σημειωθεί μικρή πρόοδος. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2022 ιδρύθηκε μόλις μια Περιοχή Οργανωμένης Ανάπτυξης των Υδατοκαλλιεργειών (ΠΟΑΥ). Συνολικά έχουν ιδρυθεί από το 2011, μόλις έξι από τις 23 ΠΟΑΥ, περιλαμβανομένης και αυτήν που ιδρύθηκε τον Μάρτιο του 2023. Παρά τις διαδοχικές παρατάσεις που έχουν δοθεί, το χωροταξικό των υδατοκαλλιεργειών εξακολουθεί να παρουσιάζει καθυστερήσεις υποβαθμίζοντας την αναπτυξιακή προοπτική, τον εξορθολογισμό της παραγωγικής διαδικασίας αλλά και την εμπιστοσύνη των επενδυτών.
Την ανάγκη επίλυσης του χωροταξικού εξέφρασε ο πρόεδρος της ΕΛΟΠΥ, Απόστολος Τουραλιάς, συμμετέχοντας στις αρχές της εβδομάδας στις εργασίες του 3ου Συμποσίου Ιχθυοκαλλιέργειας.
«Το χωροταξικό είναι το πιο σημαντικό πρόβλημα του κλάδου. Για να έρθουν επενδυτές, θα πρέπει να γνωρίζουν τόσο τον γεωγραφικό χάρτη όσο και το νομικό πλαίσιο», τόνισε από την πλευρά του ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και τομεάρχης σε θέματα Αγροτικής Ανάπτυξης, Βασίλειος Κόκκαλης.
Από το βήμα του 3ου Συμποσίου, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Λευτέρης Αυγενάκης δεσμεύτηκε ότι το 2024 το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης θα συνεργαστεί στενά με το υπουργείο Περιβάλλοντος σε θέματα χωροθέτησης και αδειοδοτήσεων. «Θα είχαμε ξεκινήσει νωρίτερα αλλά μας πήγαν πίσω οι φωτιές που σημειώθηκαν στον Έβρο και στη συνέχεια οι πλημμύρες στη Θεσσαλία», εξήγησε.
Γραφειοκρατία και πληθωρισμός «θολώνουν τα νερά» για το ελληνικό ψάρι
Για δίδυμο εμποδίων έκανε λόγο από την πλευρά της η βουλευτής του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και αναπληρώτρια υπεύθυνη ΚΤΕ Αγροτικής Ανάπτυξης, Χριστίνα Σταρακά, αναφερόμενη στη γραφειοκρατία και τον πληθωρισμό, δύο μεγάλες… καυτές πατάτες για την εγχώρια ιχθυοκαλλιέργεια. «Είναι ασύλληπτο τι βιώνει ο κάθε παραγωγός και ο κάθε επιχειρηματίας», τόνισε χαρακτηριστικά.
Για αύξηση του κόστους παραγωγής που προσεγγίζει το 20% έκανε λόγο ο κ. Τουραλιάς, εξηγώντας πως το κόστος των ιχθυοτροφών παραμένει στα ύψη. «Η αύξηση του κόστους ξεκίνησε στα τέλη του 2021 και επιδεινώθηκε το 2022 λόγω της πολέμου στην Ουκρανία. Δυστυχώς βρισκόμαστε στο τέλος του 2023 και η κατάσταση δεν έχει βελτιωθεί», ανέφερε, προειδοποιώντας ότι όλο και περισσότερες εταιρείες του κλάδου αντιμετωπίζουν έντονα προβλήματα ρευστότητας.
Μείζον ζήτημα η τραπεζική χρηματοδότηση
Αναφερόμενος δε στις πηγές χρηματοδότησης των επιχειρήσεων, ο κ. Τουραλιάς ανέφερε ότι «το τραπεζικό σύστημα αντιμετωπίζει τον κλάδο με μη ισότιμο τρόπο». «Ο κλάδος δεν χρειάζεται ευκαιριακές λύσεις δανεισμού, αυτή η πρακτική δεν βοηθάει. Αυτό που χρειάζεται είναι ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο», τόνισε.
«Οι συστημικές τράπεζες αρνούνται να χρηματοδοτήσουν την ανάπτυξη», ανέφερε στο ίδιο μήκος κύματος η κυρία Σταρακά.
Εντείνεται ο ανταγωνισμός από την Τουρκία
Όπως εξήγησε στη συνέχεια ο κ. Τουραλιάς, στη σκιά των πληθωριστικών πιέσεων, είναι δεδομένο ότι ο καταναλωτής θα στραφεί στις φθηνότερες επιλογές που προσφέρει ο ανταγωνισμός, όπως η Τουρκία.
«Εμείς δεν περάσαμε την αύξηση των τιμών κι όμως ο ανταγωνισμός είναι έντονος», αναγνώρισε, αποσαφηνίζοντας πως το θέμα με την Τουρκία είναι ζήτημα τελωνειακής σύνδεσης. «Πρέπει να γίνουν έλεγχοι από την ΕΕ», τόνισε, αναγνωρίζοντας ωστόσο πως σε πολλά θέματα οι Τούρκοι έχουν δουλέψει πάρα πολύ.
Κλιματική αλλαγή και στο βάθος… νέες καταναλωτικές συνήθειες
«Να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας, τα προβλήματα του κλάδου είναι μεγάλα, όμως υπάρχουν οι προϋποθέσεις να αναπτυχθεί και να αποκτήσει νέα δυναμική», τόνισε από την πλευρά του ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Σταύρος Κελέτσης, εντάσσοντας στο κάδρο των προκλήσεων και την κλιματική κρίση.
«Η κλιματική αλλαγή αναμφίβολα θα έχει επίπτωση και στον χώρο της υδατοκαλλιέργειας», ανέφερε χαρακτηριστικά.
«Οι καταναλωτικές συνήθειες αλλάζουν λόγω του κύματος ακρίβειας, ενώ είναι αλήθεια ότι η άνοδος των τιμών επηρεάζει περισσότερο το ψάρι από το κρέας», ανέφερε από την πλευρά του ο Γενικός Διευθυντής του ΙΕΛΚΑ, Λευτέρης Κιοσές, συμμετέχοντας και ο ίδιος στις εργασίες του Συμποσίου.
«Στα θέματα της κατανάλωσης πρέπει να γίνουν μελέτες. Πρέπει να αντιληφθούμε τις νέες καταναλωτικές συνήθειες ώστε να χαράξουμε στη συνέχεια τη μετέπειτα πορεία του κλάδου», σημείωσε ο κ. Τουραλιάς.
Η μεγάλη «ευκαιρία» για το ελληνικό ψάρι
Παρά τα μεγάλα εμπόδια, οι προοπτικές που παρουσιάζει ένας από τους πιο εξελισσόμενους κλάδους της οικονομίας δεν μπορούν να αμφισβητηθούν.
Ο κ. Αυγενάκης χαρακτήρισε ως χρονιά σταθμό για την εγχώρια ιχθυοκαλλιέργεια το 2024,τονίζοντας πως το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης έχει υποχρέωση να βάλει σε πρώτο πλάνο τον συγκεκριμένο κλάδο. «Οφείλουμε να στηρίξουμε έναν κλάδο που μπορεί να δώσει πολλά περισσότερα», πρόσθεσε, εκτιμώντας πως όσο απλοποιούνται οι διαδικασίες και επιλύονται προβλήματα που αφορούν σε γραφειοκρατικά ζητήματα, τόσο θα έρχονται επενδύσεις.
«Ο κλάδος της εγχώριας ιχθυοκαλλιέργειας είναι ένας δυναμικός κλάδος όχι μόνο για την αγροτική οικονομία, αλλά και για το σύνολο της οικονομίας, που έχει παρελθόν, παρόν και μέλλον», ανέφερε από την πλευρά του ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης. «Τα πλεονεκτήματα του κλάδου είναι τεράστια. Η Ελλάδα έχει τεχνογνωσία αλλά και κατάλληλα περιβαλλοντικά κριτήρια, όπως έντονη βιοποικιλότητα και υψηλές θερμοκρασίες», εξήγησε ο κ. Κελέτσης. «Υπάρχει πεδίο δόξης λαμπρό, είμαι αισιόδοξος», τόνισε με νόημα.
«Το μέλλον μας ανήκει» σημείωσε ο αντιπεριφερειάρχης Αγροτικής Ανάπτυξης και πρόεδρος Δ.Σ. Αγροδιατροφικής Σύμπραξης στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, Θεόδωρος Βασιλόπουλος, χαρακτηρίζοντας τα ψάρια της δυτικής Ελλάδας ως ένα πολύ ισχυρό brand name.
«Οι επιχειρήσεις του κλάδου πρέπει να αντιληφθούν ότι πρέπει να γίνουν πιο εξωστρεφείς. Η εξωστρέφεια είναι κρίσιμος παράγοντας και την στηρίζει η Ευρώπη», σημείωσε από την πλευρά της η ευρωβουλευτής του ΕΛΚ και αντιπρόεδρος της Επιτροπής Διεθνούς Εμπορίου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Άννα Μισέλ Ασημακοπούλου. «Ο κλάδος της ιχθυοκαλλιέργειας βρίσκεται στην αιχμή του πρωτογενούς τομέα και διαδραματίζει ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο. Η ΕΕ στηρίζει τη θαλάσσια καλλιέργεια», πρόσθεσε.
Τέλος, την ανάγκη να μπει στο διεθνές ραντάρ των επενδυτικών σχημάτων η Ελλάδα εξέφρασε ο πρόεδρος της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας Επενδύσεων, Dr. Χάρης Λαμπρόπουλος.
