Τον δρόμο προκειμένου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να πάρει θέση απέναντι στην ιατρική χρήση της κάνναβης, ένα θέμα το οποίο μέχρι σήμερα είχε αντιμετωπιστεί αρκετά συντηρητικά, άνοιξε η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών (ΕΠΠ). Με αίτημά της, έθεσε το θέμα της διευκόλυνσης της πρόσβασης στην κάνναβη για ιατρική χρήση και της νόμιμης μεταφοράς κάνναβης και των παραγώγων της, εφόσον έχουν συνταγογραφηθεί για θεραπευτικούς σκοπούς, προκειμένου να διασφαλιστεί η πλήρης πραγμάτωση του δικαιώματος στην υγεία, όπως ανέφερε καθώς και το θέμα της διάθεσης πόρων για την έρευνα σχετικά με τους θεραπευτικούς σκοπούς της κάνναβης από την πλευρά της ΕΕ.
Ύστερα από σχετικές διαβουλεύσεις, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η πρωτοβουλία μπορεί να καταχωριστεί ως προς τους παραπάνω στόχους ενώ απέρριψε την καταχώριση του ενός επιπλέον στόχου όπου η ομάδα ζητούσε από την ΕΕ να συγκαλέσει διευρωπαϊκή συνέλευση πολιτών σχετικά με τις πολιτικές για την κάνναβη, συμπεριλαμβανομένων των κυρώσεων και της συνοχής των πολιτικών των κρατών μελών. Η Επιτροπή απέρριψε την καταχώριση του συγκεκριμένου στόχου της πρωτοβουλίας με το αιτιολογικό ότι βρίσκεται εκτός των αρμοδιοτήτων της Επιτροπής, οι οποίες συνίστανται στην υποβολή πρότασης για την έκδοση νομικής πράξης επί του θέματος.
Η εξέλιξη αυτή ανοίγει το δρόμο για την συλλογή υπογραφών από την πλευρά της ΕΠΠ, η οποία θα πρέπει να ξεκινήσει εντός εξαμήνου ενώ μέσα σε διάστημα ενός έτους η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών θα πρέπει συγκεντρώσει ένα εκατομμύριο δηλώσεις υποστήριξης σε τουλάχιστον επτά διαφορετικά κράτη μέλη. Σε αυτή την περίπτωση, η Επιτροπή υποχρεούται να λάβει θέση και να αποφασίσει είτε να αναλάβει δράση ανταποκρινόμενη στο αίτημα είτε όχι, αιτιολογώντας το σκεπτικό της.
Η κίνηση της ΕΠΠ έρχεται σε μια περίοδο όπου η νομιμοποίηση της κάνναβης κερδίζει έδαφος εντός και εκτός Ευρώπης ενώ από την πλευρά της ΕΕ αποτελεί την πρώτη καταχώριση με βάσει το νέο κανονισμό ΕΠΠ που τέθηκε σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2020.
Ποιοι υποστηρίζουν τη νομιμοποίηση της κάνναβης – Τι πιστεύουν οι Ευρωπαίοι πολίτες
Οι εκκλήσεις για νομιμοποίηση της κάνναβης, κυρίως της φαρμακευτικής, πληθαίνουν σε όλη την Ευρώπη, καθώς ένας αυξανόμενος αριθμός χωρών συντάσσεται με σχετικές υποστηρικτικές κινήσεις που έχουν σημειωθεί στον Καναδά και τις ΗΠΑ.
Το Λουξεμβούργο έχει ψηφίσει νόμο που επιτρέπει στους κατοίκους να καλλιεργούν μαριχουάνα για προσωπική χρήση. Η Μάλτα έχει δώσει το πράσινο φως σε ιδιωτικά κλαμπ κάνναβης και η Ελβετία, μια χώρα εκτός ΕΕ, ενέκρινε την δοκιμαστική πώληση και κατανάλωση της ως φαρμάκου στη Ζυρίχη.
Η Ολλανδία όπου η ανάπτυξη και η πώληση της κάνναβης θεωρείται ποινικοποιημένη (αν και όπως είναι γνωστό η χρήση της είναι ανεκτή) στο τέλος του 2023 ξεκίνησε ένα πιλοτικό πρόγραμμα για να δοκιμάσει τη νόμιμη πώλησή της, αρχής γενομένης από τα καφέ.
Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, τίθεται θέμα τήρησης των ισορροπιών καθώς κάποια κράτη αγωνίζονται να εκπονήσουν ένα νομοσχέδιο που να τηρεί τους νόμους της ΕΕ και τις διεθνείς συνθήκες για τα ναρκωτικά αλλά να απαντά και στις ανησυχίες για την δημόσια υγεία.
Αν και η χρήση κάνναβης επιτρέπεται για ιατρικούς σκοπούς σε κάποια ευρωπαϊκά κράτη, η ΕΕ έχει εξαρχής υιοθετήσει μια συντηρητική προσέγγιση στο ψυχαγωγικό να έχει αρνητικές συνέπειες για τις γειτονικές χώρες που αντιτίθενται σε τέτοιες κινήσεις.
Ο κανονισμός της ΕΕ απαιτεί από τα κράτη μέλη να διασφαλίζουν ότι η πώληση παράνομων ναρκωτικών, συμπεριλαμβανομένης της κάνναβης, «τιμωρείται με αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές ποινικές κυρώσεις», αλλά δεν περιορίζει την προσωπική κατανάλωση. Η εμπορική νομιμοποίηση είναι επίσης ασυμβίβαστη με τις διεθνείς συνθήκες, συμπεριλαμβανομένης της ενιαίας σύμβασης του ΟΗΕ του 1961 για τα ναρκωτικά, αν και χώρες όπως ο Καναδάς και η Ουρουγουάη δεν έχουν αντιμετωπίσει σοβαρές συνέπειες από τότε που κινήθηκαν σε αντίθετη κατεύθυνση.
Σταδιακά πάντως, η κάνναβη τυγχάνει όλο και μεγαλύτερης κοινωνικής αποδοχής. Σε μια έρευνα του 2022, περισσότεροι από τους μισούς πολίτες (55%) σε οκτώ ευρωπαϊκές χώρες δήλωσαν ότι ήταν υπέρ της νομιμοποίησης της κάνναβης, σύμφωνα με την εταιρεία στρατηγικών συμβούλων Hanway Associates με έδρα το Λονδίνο.
