Απαραίτητο εργαλείο για την «πλοήγηση» των πολιτών στο ταχέως μεταβαλλόμενο περιβάλλον στο οποίο ζούμε, είναι ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός. Με τα ελληνικά νοικοκυριά να έχουν βιώσει οδυνηρά τις συνέπειες της κρίσης και της υπερχρέωσης τα προηγούμενα χρόνια και νέους κινδύνους να αναδύονται συνεχώς, η χρηματοοικονομική γνώση αποτελεί «κλειδί» όχι μόνο για την προστασία των χρημάτων μας και την διασφάλιση ποιότητας ζωής, αλλά ακόμη και για την ψυχική μας υγεία.
Η προστασία των χρημάτων μας και η εξασφάλιση της μελλοντικής ποιότητας της ζωής μας είναι το βασικό μήνυμα του Global Money Week για το 2024, του πρώτου Newsletter για τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό που εκδίδει (ανά τρίμηνο) η doValue, με τη συνεργασία του Πανεπιστημίου Πειραιά. H επιτυχία του στόχου αυτού περνά μέσα από επτά βήματα, τα οποία θα μας επιτρέψουν να διαμορφώσουμε ένα ασφαλές πλάνο ζωής, προλαμβάνοντας την οικονομική αδυναμία και την υπερχρέωση.
Ειδικότερα:
- Αποκτούμε μία πλήρη και ξεκάθαρη εικόνα της οικονομικής μας κατάστασης. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να καταγράψουμε αναλυτικά τα εισοδήματά μας, τα έξοδά μας και όλες τις υποχρεώσεις μας, όλα μας τα περιουσιακά στοιχεία ώστε να χαρτογραφηθεί η καθαρή αξία της περιουσίας μας (net worth). Η επίγνωση της οικονομικής μας κατάστασης αποτελεί το πρώτο βήμα και καθοριστικό για την μελλοντική μας ευημερία.
- Δημιουργούμε ένα ταμείο έκτακτης ανάγκης (emergency fund) για την κάλυψη απρόβλεπτων εξόδων μας, όπως ιατρικές δαπάνες, βλάβες αυτοκινήτου, ή πιθανής απώλειας της εργασίας μας. Το ύψος του κεφαλαίου έκτακτης ανάγκης πρέπει να ισούται με τα χρήματα τα οποία θα καλύπτουν τα έξοδα διαβίωσης της οικογένειας για μια περίοδο 3-6 ή και ακόμα και 12 μηνών σε ένα λογαριασμό με εύκολη πρόσβαση και άμεση ρευστότητα, όπως για παράδειγμα έναν αποταμιευτικό λογαριασμό με υψηλή απόδοση.
- Αξιολογούμε τον επενδυτικό κίνδυνο. Απαιτείται η κατανόηση του ύψους του κινδύνου που θέλουμε να αναλάβουμε σε μια επένδυση και να καταγράψουμε παράλληλα τους χρηματοοικονομικούς μας στόχους. Παράγοντες όπως η ηλικία, το εισόδημα, ο χρονικός ορίζοντας της επένδυσης επηρεάζουν το ύψος του κινδύνου που πρέπει να αναλάβουμε.
- Ασφαλιζόμαστε. Η ασφάλιση είναι μια απαραίτητη και ιδιαίτερα συνετή πράξη, αφού η χώρα μας είναι ιδιαίτερα σεισμογενής και πολύ συχνά πλήττεται από τα καιρικά φαινόμενα τα οποία αναμένεται να ενταθούν με την κλιματική κρίση. Στη σημερινή εποχή κρίνεται απαραίτητη η ασφάλιση υγείας για την κάλυψη ιατρικών δαπανών, η ασφάλιση αυτοκινήτου για τυχόν ατυχήματα ή βλάβες, η ασφάλιση κατοικίας για την προστασία του πιο σημαντικού περιουσιακού μας στοιχείου και η ασφάλεια ζωής για να εξασφαλίσουμε οικονομικά την οικογένειά μας σε περίπτωση ξαφνικού και πρόωρου θανάτου.
- Παραμένουμε ενημερωμένοι. Οι εξελίξεις είναι ραγδαίες και η γνώση, ιδιαίτερα στην σημερινή εποχή, είναι τεράστια δύναμη. Πρέπει να παραμένουμε ενημερωμένοι για τις τρέχουσες τάσεις της οικονομίας, τις εξελίξεις της αγοράς και πιθανές αλλαγές και ανακατατάξεις σε παγκόσμιο επίπεδο, που ενδεχομένως να έχουν αντίκτυπο στις επενδύσεις μας. Επίσης, πρέπει να ελέγχουμε τακτικά τον χρηματοοικονομικό μας προγραμματισμό και να τον προσαρμόζουμε ανάλογα με τις συνθήκες.
- Αποφεύγουμε επενδύσεις υψηλού κινδύνου ή επενδύουμε μέχρι 1% της αξίας του συνολικού μας χαρτοφυλακίου. Υπάρχουν επενδύσεις όπως είναι τα κρυπτονομίσματα, τα οποία μπορεί να έχουν επιτύχει εντυπωσιακές αποδόσεις αλλά ο κίνδυνος απώλειας όλων των χρημάτων μας παραμένει υψηλός.
- Κάνουμε τακτικό έλεγχο της αξίας του χαρτοφυλακίου μας και ανακατανομή. Αξίζει τον κόπο να κοιτάμε τακτικά (όχι φυσικά κάθε μέρα) την αξία του επενδυτικού χαρτοφυλακίου μας και να κάνουμε τις απαραίτητες αλλαγές ώστε να διατηρήσουμε την επιθυμητή κατανομή των περιουσιακών μας στοιχείων στις νέες πραγματικότητες. Φυσικά είναι πιθανόν να χρειαζόμαστε συμβουλές από κάποιον εξειδικευμένο χρηματοοικονομικό σύμβουλο.
Με την εφαρμογή των παραπάνω βημάτων, μπορούμε να προστατέψουμε τα χρήματά μας αποτελεσματικά και να ενισχύσουμε μακροπρόθεσμα τη χρηματοοικονομική μας ευημερία και ασφάλεια.
