Mε τον χρόνο πλέον να μετρά αντίστροφα, τα βλέμματα όλων είναι στραμμένα στην αυριανή ανακοίνωση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για τους ανταποδοτικούς δασμούς. Δημοσιεύματα κάνουν λόγο ότι η Ουάσιγκτον θα βάλει στο στόχαστρο τα περισσότερα από τα αγαθά αξίας 3 τρισ. δολαρίων που εισάγονται ετησίως στις ΗΠΑ, κλιμακώνοντας τον εμπορικό πόλεμο προς όλες τις πλευρές και προκαλώντας έντονες ανησυχίες σε επιχειρήσεις, καταναλωτές και επενδυτές. Το μεγάλο ερώτημα είναι το ποσοστό των ανταποδοτικών δασμών, η μορφή τους, η διάρκειά τους και ο αντίκτυπος στην παγκόσμια οικονομία.
Ωστόσο, λίγο πριν από την ανακοίνωση, που θα γίνει αύριο το βράδυ σε ειδική εκδήλωση στο Λευκό Οίκο, επικρατεί μεγάλη σύγχυση για το εάν ο ανταποδοτικός δασμός θα είναι καθολικός και ενιαίος για όλες τις χώρες ή θα υπάρχουν ξεχωριστά ποσοστά για κάθε εμπορικό εταίρο. Η σύγχυση έχει προκληθεί από τις αντικρουόμενες δηλώσεις του Αμερικανού προέδρου, που φέρεται να έχουν ξαφνιάσει και στενούς συνεργάτες του.
- Διαβάστε ακόμα - Politico: Η ΕΕ απαντά στους mega δασμούς Τραμπ – Στο επίκεντρο Big Tech και αμερικανικές τράπεζες
Η ΕΕ βρίσκεται επί ποδός να απαντήσει με μία σειρά μέτρων, βάζοντας στο τραπέζι όχι μόνο αμερικανικά αγαθά αλλά και υπηρεσίες, οι οποίες είναι αυτό που «πονούν» περισσότερο τις ΗΠΑ, οι οποίες έχουν εμπορικό πλεόνασμα άνω των 100 δισ. δολαρίων με την ένωση.
Σύγχυση στο επιτελείο Τραμπ
Η ομάδα του Τραμπ είχε παρουσιάσει πολλές ιδέες για το πώς να επιβάλει δασμούς σε άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένου ενός καθολικού δασμού 20% σε όλες σχεδόν τις εισαγωγές. Καθ' όλη τη διάρκεια της Δευτέρας, ορισμένοι από τους συνεργάτες του είχαν την εντύπωση ότι δεν είχε δεσμευτεί σε ένα συγκεκριμένο μονοπάτι, σύμφωνα με τη WSJ, επικαλούμενη πηγές. Ωστόσο, τα σχόλια του Τραμπ ότι είχε αποφασίσει για μια συγκεκριμένη προσέγγιση εξέπληξαν ορισμένους συμβούλους του Λευκού Οίκου.
Η συζήτηση κεκλεισμένων των θυρών ανέδειξε τις αντικρουόμενες προτεραιότητες του προέδρου. Η μεγαλύτερη είναι ότι θέλει και να αυξήσει τα έσοδα με τους δασμούς και να τους χρησιμοποιήσει ως μοχλό για να πείσει άλλες χώρες να μειώσουν τους δικούς τους δασμούς ή να κάνουν αλλαγές πολιτικής. Αλλά εάν ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις με σκοπό τη μείωση των δασμών με την πάροδο του χρόνου, αυτό εγείρει αμφιβολίες ως προς τα έσοδα που θα μπορούσαν τελικά να αντληθούν από την επιβολή τους. Και ενώ η ομάδα του δεν θέλει να φαίνεται ότι υπαναχωρεί από τις προεκλογικές υποσχέσεις του Τραμπ, ορισμένοι συνεργάτες ανησυχούν για την επίδραση που θα μπορούσαν να έχουν οι δασμοί στις τιμές.
Όλα τα βλέμματα θα είναι στραμμένα σε αυτό που αποφάσισε ο Τραμπ: αν θα εφαρμόσει καθολικό δασμό, έως και 20% σε όλες τις εισαγωγές, σε όλους σχεδόν τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, ή θα επιβάλει μεμονωμένους δασμολογικούς συντελεστές για όλες τις χώρες που θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης.
«Ένας καθολικός δασμός θα ήταν περισσότερο ευθυγραμμισμένος με την προσπάθεια να εξισορροπηθεί το ζήτημα του παγκόσμιου εμπορικού ελλείμματος και ταυτόχρονα να δώσει και ένα ισχυρό επιχείρημα για έσοδα», δήλωσε στη WSJ ο Έβερετ Αισενστάτ, πρώην αναπληρωτής διευθυντής του Εθνικού Οικονομικού Συμβουλίου στην πρώτη θητεία Τραμπ.
Τις τελευταίες ημέρες, ορισμένοι σύμβουλοι νόμιζαν ότι ο Τραμπ έκλινε προς την καθολική επιλογή και είχαν συζητήσει ένα σχέδιο το Σαββατοκύριακο με ποσοστό 20%. Αλλά ένας άλλος κορυφαίος συνεργάτης είπε τη Δευτέρα το απόγευμα ότι είχε συνάντηση με την ομάδα του και ζήτησε περισσότερες πληροφορίες.
Η λογική πίσω από τους δασμούς
Ο πρόεδρος και οι βοηθοί του έχουν πει ότι οι δασμοί θα χρησιμοποιηθούν για να επαναφέρουν την παραγωγή στις ΗΠΑ, καθώς και για την αύξηση των εσόδων ώστε να αντισταθμίσουν την επέκταση των φορολογικών μειώσεων. Ο σύμβουλος του Λευκού Οίκου Πίτερ Ναβάρο, υποστηρικτής των καθολικών δασμών, είπε πρόσφατα ότι οι δασμοί θα μπορούσαν να αποφέρουν 600 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη μείωση των φόρων εισοδήματος.
Εάν όμως οι ανταποδοτικοί δασμοί μπουν σε διαπραγμάτευση, αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι οι διεθνείς επιχειρήσεις είναι λιγότερο πιθανό να ωθήσουν νέες επενδύσεις στις ΗΠΑ, καθώς θα έχουν λιγότερη βεβαιότητα ότι οι δασμοί θα ισχύουν μακροπρόθεσμα.
Από την άλλη, ο καθορισμός ενός μακροπρόθεσμου, ενιαίου δασμολογικού συντελεστή θα μπορούσε να μειώσει το κίνητρο για τις κυβερνήσεις να διαπραγματευτούν με τις ΗΠΑ για εμπορικές, φορολογικές και ρυθμιστικές πολιτικές.
Η αμερικανική κυβέρνηση επιμένει δημόσια ότι μπορεί να αυξήσει τα έσοδα και να χρησιμοποιήσει τους δασμούς ως διαπραγματευτικό εργαλείο ταυτόχρονα. Ακόμα κι αν ορισμένοι δασμοί ισχύουν μόνιμα, όπως ισχυρίζονται οι υποστηρικτές του καθολικού δασμού, ο Τραμπ εξακολουθεί να είναι πρόθυμος να επιβάλει πρόσθετους δασμούς σε μεμονωμένες βιομηχανίες και χώρες. Αυτό ήταν το σχέδιο που έθεσε στην προεκλογική εκστρατεία: έναν καθολικό δασμό έως και 20% σε όλες σχεδόν τις χώρες, συν υψηλότερους δασμούς σε συγκεκριμένες βιομηχανίες και αντίπαλες χώρες, όπως η Κίνα.
Κυβερνητικός αξιωματούχος στον Καναδά είπε ότι υπάρχει ελπίδα ότι εάν η κυβέρνηση επιβάλει καθολικούς δασμούς, μπορεί να είναι σε θέση να διαπραγματευτεί ορισμένους άλλους δασμούς, όπως τους δασμούς 25% που έχει απειλήσει ο Τραμπ στον Καναδά και το Μεξικό εξαιτίας του εμπορίου ναρκωτικών από αυτές τις χώρες.
«Μια στρατηγική αμοιβαίων δασμών που δίνει προτεραιότητα στις ξένες χώρες να μειώσουν τα εμπορικά τους εμπόδια και την πρόσβαση στην αγορά έρχεται σε άμεση αντίθεση με τους στόχους του προέδρου Τραμπ για αύξηση της εγχώριας παραγωγής και αύξηση εσόδων για την πληρωμή των πολιτικών υπέρ της εργατικής τάξης», δήλωσε στη WSJ ο Νικ Λακοβέλα, εκτελεστικός αντιπρόεδρος στο λόμπι Coalition for a Prosperous America. Οι καθολικοί δασμοί, σε συνδυασμό με αυτά που επιβάλλονται σε κλάδους, θα δημιουργούσαν ένα προβλέψιμο επιχειρηματικό περιβάλλον, πρόσθεσε.
Με ένα σύστημα αμοιβαίων δασμών, αντί για ένα καθολικό, ο Τραμπ «θα μπορούσε κάλλιστα να δημιουργήσει ένα σύστημα όπου οι δασμοί θα μειώνονται, δεν θα αυξάνονται», δήλωσε επίσης στη WSJ ο Στίβεν Μουρ, οικονομικός σύμβουλος του Τραμπ.
Η στάση της ΕΕ
Η ΕΕ ανακοίνωσε ότι θα χρησιμοποιήσει ένα ευρύ φάσμα επιλογών, χωρίς ωστόσο να θέλει να αντεπιτεθεί, κάτι που το έχει υπογραμμίσει εμφατικά πολλές φορές.
Η Γαλλία και άλλες χώρες κάλεσαν τους εμπορικούς αξιωματούχους να εξετάσουν το ενδεχόμενο χρήσης του μηχανισμού κατά του καταναγκασμού της ένωσης - ένα εργαλείο που έχει σχεδιαστεί για να αντεπιτεθεί εναντίον χωρών που χρησιμοποιούν εμπορικά και οικονομικά μέτρα καταναγκασμού. Μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να οδηγήσει σε περιορισμούς στο εμπόριο και τις υπηρεσίες, σε ορισμένα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, άμεσες ξένες επενδύσεις και πρόσβαση σε δημόσιες προμήθειες, σύμφωνα με το Bloomberg.
Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, είπε ότι ο στόχος είναι μια λύση μέσω διαπραγματεύσεων μόλις ανακοινωθούν οι νέοι δασμοί. Ήδη, η ΕΕ έχει προετοιμάσει αντίμετρα για αμερικανικά αγαθά αξίας έως και 26 δισ. ευρώ ως απάντηση στους αμερικανικούς δασμούς σε χάλυβα και αλουμίνιο.
Η δύναμη της Ευρώπης, σύμφωνα με την Κομισιόν, δεν βρίσκεται μόνο στο εμπόριο αλλά και στην τεχνολογία, αφήνοντας να εννοηθεί ότι θα μπορούσε να βάλει στο στόχαστρο και μεγάλες αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ. Η Κομισιόν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει διάφορα νομικά μέσα για να περιορίσει την πρόσβαση σε κρατικές συμβάσεις ή πωλήσεις ψηφιακής διαφήμισης σε μια αγορά αξίας περίπου 100 δισ. ευρώ.
Το Bloomberg ανέφερε ότι η Κομισιόν επεξεργάζεται ένα «συμφωνητικό όρων» για μια πιθανή συμφωνία με τις ΗΠΑ μετά την έναρξη ισχύος των νέων δασμών Τραμπ. Οι όροι θα καθορίσουν τομείς για διαπραγματεύσεις για τους δασμούς, τις αμοιβαίες επενδύσεις με τις ΗΠΑ καθώς και τη χαλάρωση ορισμένων κανονισμών και προτύπων.
Ωστόσο, η επίτευξη κοινής θέσης μεταξύ των 27 χωρών μελών για τους τομείς προς συζήτηση με τις ΗΠΑ και τις πιθανές παραχωρήσεις θα πάρει χρόνο, σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το Bloomberg. Οι υπουργοί εμπορίου της ΕΕ θα συναντηθούν στις 7 Απριλίου στο Λουξεμβούργο για να αρχίσουν να συζητούν πώς θα αντιδράσουν στο πακέτο δασμών του Τραμπ και να προετοιμαστούν για τις δύσκολες συνομιλίες.
Λίγες οι επιλογές για τον Καναδά
Ο πρωθυπουργός του Καναδά, Μαρκ Κάρνεϊ, επανέλαβε την πρόθεσή του να επιβάλει αντίποινα εναντίον των ΗΠΑ εάν η χώρα στοχοποιηθεί στο πλαίσιο της τελευταίας παρτίδας δασμών του Τραμπ την Τετάρτη.
Ο Κάρνεϊ μίλησε με τον Τραμπ την περασμένη Παρασκευή και τότε μετέφερε στον πρόεδρο την πρόθεσή του να απαντήσει. «Φυσικά και θα εξετάσουμε με ενδιαφέρον αυτό που ανακοινώνεται. Θα εφαρμόσουμε μέτρα αντιποίνων εάν ληφθούν πρόσθετα μέτρα κατά του Καναδά», είχε πει, σύμφωνα με τη WSJ.
Αναγνώρισε ωστόσο ότι υπάρχουν όρια στους δασμούς που μπορεί να επιβάλει ο Καναδάς, δεδομένου ότι η χώρα είναι περίπου το ένα δέκατο του μεγέθους της γείτονά της. Όπως είπε, δεν θα φέρουμε σε μειονεκτική θέση τους Καναδούς παραγωγούς και εργαζόμενους σε σχέση με τους Αμερικανούς.
Είναι η ώρα για αγορές;
Το μοτίβο «πώλησε στη φήμη, αγόρασε στο γεγονός» πρέπει να τον θυμούνται οι επενδυτές όταν πρόκειται για τις ανακοινώσεις Τραμπ περί δασμών, όπως επισημαίνει η WSJ.
Υπάρχουν άλλωστε αρκετά παραδείγματα ανάκαμψης μετά την είδηση ότι οι δασμοί ενδέχεται να είναι ηπιότεροι: Την περασμένη Δευτέρα ο S&P 500 έκανε άλμα 1,8% και ο Nasdaq σημείωσε άνοδο 2,3% μετά από ένα απότομο σερί απωλειών.
Η προσπάθεια των επενδυτών να επωφεληθούν από ένα ράλι ανακούφισης ακούγεται δελεαστικό. Έτσι, οι επενδυτές που δεν έχουν τρομάξει ακόμη από τους δασμούς Τραμπ, πιθανότατα θα πρέπει να μην χάσουν «τη στιγμή της κάθαρσης», όπως χαρακτηριστικά χαρακτηρίζει η αμερικανική εφημερίδα την αυριανή ανακοίνωση των ανταποδοτικών δασμών.
