Σε κινήσεις για την επενδυτική και τεχνολογική ωρίμανση του πρώτου δικτύου μεταφοράς CO2 στη χώρα μας προχωρά ο ΔΕΣΦΑ, μέσω του πρότζεκτ «Apollo CO2» που έχει σχεδιάσει. Στο πλαίσιο αυτό, ο Διαχειριστής υπέβαλε αίτηση στον Μηχανισμό CEF για τη χρηματοδότηση τόσο των μελετών όσο και της κατασκευής της μονάδας υγροποίησης CO2 που προορίζει να εγκαταστήσει στη Ρεβυθούσα. Ο ΔΕΣΦΑ διεκδικεί 160 εκατ. ευρώ για την υλοποίηση του έργου.
Το «Apollo CO2» αποτελεί βασικό κρίκο στη δημιουργία εγχώριας αλυσίδας αξίας στο CCS (δέσμευση και αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα). Έτσι, είναι κατ' αρχάς συγχρονισμένο με το πρότζεκτ της EnEarth (100% θυγατρικής της Energean) «Prinos CO2», το οποίο έχει αντικείμενο την ανάπτυξη μίας εγκατάστασης μόνιμης αποθήκευσης CO2 στον Πρίνο. «Prinos CO2» και «Apollo CO2» έχουν ενταχθεί από κοινού στη λίστα των Έργων Κοινού ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (PCI).
Επίσης, πρόκειται να πλαισιώσει τα πρότζεκτ δέσμευσης CO2 που υλοποιούν ήδη βιομηχανικές εγκαταστάσεις στη χώρα μας, με σκοπό να «πρασινίσουν» τα προϊόντα τους. Έργα δέσμευσης CO2 υλοποιούν ήδη οι τσιμεντοβιομηχανίες ΤΙΤΑΝ και της ΗΡΑΚΛΗΣ (Holcim) -στο Καμάρι Βοιωτίας και στο Μηλάκι Ευβοίας αντίστοιχα- οι οποίες στοχεύουν να αξιοποιήσουν το «Apollo CO2» και το «Prinos CO2» για τη διαχείριση των εκπομπών που θα συγκεντρώνουν.
Επίσης, ένα ανάλογο έργο αναπτύσσει η Motor Oil στο διυλιστήριο στους Αγίους Θεοδώρους, η οποία είναι πιθανό να αξιοποιήσει το δίκτυο μεταφοράς CO2 του ΔΕΣΦΑ και την αποθήκη στον Πρίνο, για τις ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα που θα δεσμεύονται και δεν θα αξιοποιούνται για την παραγωγή συνθετικών καυσίμων. Παράλληλα, πρότζεκτ για τη δέσμευση CO2 έχει στα σκαριά και η Helleniq Energy, για το διυλιστήριο στην Ελευσίνα.
Μικρό κόστος λειτουργίας
Έτσι, το πρώτο σκέλος του «Apollo CO2» αφορά την ανάπτυξη ενός συστήματος αγωγών, ο οποίος θα συγκεντρώνει τις εκπομπές που δεσμεύονται στις βιομηχανικές εγκαταστάσεις, μεταφέροντάς τις στη μονάδα υγροποίησης στη Ρεβυθούσα. Στη μονάδα θα μετατρέπονται σε υγρή κατάσταση, ώστε να μπορούν να φορτωθούν σε ειδικά πλοία και να μεταφερθούν για μόνιμη αποθήκευση – είτε στον Πρίνο, είτε σε κάποια ανάλογη υποδομή στο εξωτερικό.
Όσον αφορά το «Apollo CO2», ο ΔΕΣΦΑ η αίτηση στον Μηχανισμό CEF αφορά τη χρηματοδότηση τόσο της μελέτης για τη μονάδα όσο και της κατασκευής του έργου. Αξίζει να σημειωθεί ότι η χωροθέτησή της στη Ρεβυθούσα -όπου βρίσκεται εγκατεστημένο το τέρμιναλ «υποδοχής» υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG)- δίνει ένα σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στη μονάδα. Κι αυτό γιατί το κόστος λειτουργίας της θα είναι 8 φορές μικρότερο από οποιαδήποτε άλλη εναλλακτική λύση υγροποίησης.
Ο λόγος είναι πως για τη διαδικασία υγροποίησης του CO2 θα αξιοποιείται η ψύξη του LNG – το υγροποιημένο φυσικό αέριο καταφθάνει στη Ρεβυθούσα σε θερμοκρασία -160 βαθμούς Κελσίου και για να επαναεριοποιηθεί θερμαίνεται σε θερμοκρασία 10-20 βαθμών Κελσίου. Του αιτήματος στο CEF είχε προηγηθεί αίτηση χρηματοδότησης στο Innovation Fund, την οποία ο ΔΕΣΦΑ δεν κατάφερε να εξασφαλίσει, λόγω του υψηλού ανταγωνισμού.
Στις στρατηγικές τεχνολογίες της Ε.Ε.
Ωστόσο, χάρις στην καινοτόμο προσέγγιση για τη μονάδα υγροποίησης, η πρόταση του Διαχειριστή έλαβε πολύ υψηλή βαθμολογία, με συνέπεια να ενταχθεί στην ευρωπαϊκή πλατφόρμα «Strategic Technologies for Europe Platform – STEP». Στόχος της πλατφόρμας είναι η ενίσχυση μέσω χρηματοδοτικής στήριξης κρίσιμων στρατηγικών τεχνολογιών στους τομείς της ψηφιακής τεχνολογίας, των τεχνολογιών μηδενικού ισοζυγίου και της βιοτεχνολογίας. Επομένως, διευκολύνει την πρόσβαση σε κονδύλια από άλλα ταμεία (π.χ. ΕΤΕπ), ενώ μάλιστα η Κομισιόν εξετάζει το ενδεχόμενο να δημιουργήσει έναν ειδικό «κουμπαρά» για αυτά τα πρότζεκτ.
Η εξέλιξη αυτή ενισχύει κατακόρυφα τις πιθανότητες εξασφάλισης ευρωπαϊκής χρηματοδότησης – είτε μέσω του CEF, είτε υποβάλλοντας νέα αίτηση για τον επόμενο «γύρο» του Innovation Fund. Στο μεταξύ, στόχος του ΔΕΣΦΑ είναι να μειώσει το κόστος της μονάδας, το οποίο αυτή τη στιγμή κινείται στα επίπεδα των 500 εκατ. ευρώ.
Σε αυτό το πλαίσιο, πρόκειται να γίνουν τροποποιήσεις στον σχεδιασμό της, ώστε να μην είναι πλέον πλωτή (όπως προέβλεπε η πρόταση που κατατέθηκε στο Innovation Fund), αλλά να εγκατασταθεί πάνω στο νησί της Ρεβυθούσας. Επίσης, αναζητούνται λύσεις για την αποθήκευση και τη μεταφορά του υγροποιημένου CO2, που δημιουργεί σημαντικές προκλήσεις.
Μία επιπλοκή που δημιουργήθηκε πρόσφατα για το «Apollo CO2» είναι το γεγονός ότι η κατασκευή του δικτύου αγωγών μεταφοράς CO2 απεντάχθηκε από το REPowerEU. Ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε πως το έργο θα λάμβανε χρηματοδότηση 75 εκατ. ευρώ. Για να ξεπεραστεί αυτό το εμπόδιο, ο Διαχειριστής δρομολογεί αρχικά τη δημιουργία αρχικά ενός μέρους του δικτύου, συνολικού μήκους 25 μέχρι 50 χιλιόμετρα. Το κόστος αυτού του προκαταρκτικού δικτύου εκτιμάται στα 40–50 εκατ., ποσά που θεωρείται ότι θα μπορέσουν να εξευρεθούν.
