Το ποδόσφαιρο, το πιο δημοφιλές άθλημα στον κόσμο είναι γεμάτο από χαρακτηριστικές ιστορίες επενδυτών που έχασαν τα περισσότερα από τα χρήματα που έβαλαν σε ομάδες. Λίγες όμως μπορούν να φτάσουν εκείνη του πρώην πλέον ιδιοκτήτη της Έβερτον, όπως αναφέρει το Bloomberg.
Η άφιξη του Φάραντ Μοσίρι στην ομάδα της πόλης του Λίβερπουλ, προκάλεσε θόρυβο. Ήταν ο κλασικός πλούσιος ιδιοκτήτης που είχε το ακριβό χόμπι του ποδοσφαίρου. Ταξίδευε με τρένο από το Λονδίνο και γίνονταν ένα με τους οπαδούς, αλλά και ως κάτοικος του Μονακό ήταν επίσης τακτικός χρήστης ενός ιδιωτικού τζετ. Ο Μοσίρι είχε τα τέλεια συστατικά: πάθος για το ποδόσφαιρο και χρήματα για να ξοδέψει.
Fast forward οκτώ χρόνια μετά και ο Βρετανο-Ιρανός επενδυτής εγκαταλείπει τον σύλλογο της Premier League αφού πρόλαβε να ξοδέψει περίπου 1 δισ. δολάρια. Αντί να αφήσει μία κληρονομιά επιτυχιών, η Έβερτον μετατράπηκε σε σύνθημα για τη δυσλειτουργικότητα.
Το ποδόσφαιρο είναι γεμάτο από προειδοποιητικές ιστορίες για φαινομενικά ικανούς επενδυτές που χάνουν περιουσίες σε ένα άθλημα του οποίου το οικονομικό μοντέλο θα βύθιζε σχεδόν κάθε επιχείρηση. Λίγοι, όμως, έφτασαν στα ίδια επίπεδα με τον Μοσίρι.
Ο 69χρονος έχει μείνει με ένα κλάσμα από όσα επένδυσε αφού πούλησε την ομάδα στον Νταν Φρίντιν, έναν δισεκατομμυριούχο του οποίου η οικογένεια έκανε μια περιουσία πουλώντας Toyota και ο οποίος πρόκειται να γίνει ο πιο πρόσφατος Αμερικανός επιχειρηματίας που μπήκε στο αγγλικό ποδόσφαιρο.
Η σχέση του Μοσίρι με τον Αλίσερ Ουσμάνοφ, του Ρώσου δισεκατομμυριούχου που του είχαν επιβληθεί κυρώσεις από την ΕΕ και ο οποίος αποτελούσε πηγή του μεγαλύτερου μέρους του πλούτου του Μοσίρι, έχει επιδεινωθεί. Ο Ουσμάνοφ πιστεύει ότι ο Μοσίρι του χρωστάει εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με δύο άτομα που γνωρίζουν την κατάσταση. Ο Μοσίρι πιστεύει ότι τα χρέη του έχουν διευθετηθεί. Το ζευγάρι δεν έχει μιλήσει από τον Φεβρουάριο του 2022, όταν ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έστειλε τα στρατεύματά του στην Ουκρανία.
«Η εποχή του Μοσίρι θα θεωρηθεί από τους οπαδούς της Έβερτον ως ένα μάθημα γιατί τα χρήματα δεν αγοράζουν πάντα την επιτυχία», δήλωσε η Τζούλια Μπουλντ, η οποία παρακολουθεί τον σύλλογο για το τοπικό ραδιόφωνο στο BBC Merseyside Sport.
Δεν ήταν γραφτό να είναι έτσι. Η Έβερτον είναι ένας από τους πιο διάσημους συλλόγους της Αγγλίας, αν και χωρίς τρόπαιο από το 1995. Η ομάδα με έδρα το Λίβερπουλ μόλις ολοκληρώνει ένα υπερσύγχρονο παραθαλάσσιο στάδιο, το οποίο θα μπορούσε να υπερδιπλασιάσει τα έσοδα κάθε αγωνιστικής και να βοηθήσει στη σταθερότητα των οικονομικών του συλλόγου τα επερχόμενα χρόνια.
Ωστόσο τα μετρητά του Μοσίρι τελείωσαν. Η Έβερτον έχει πνιγεί στα χρέη. Ο Φρίντκιν θα πληρώσει στον Μοσίρι λιγότερα από 50 εκατομμύρια δολάρια για το μερίδιό του στην Έβερτον, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν το θέμα.
Ο Μοσίρι απέρριψε πολλά αιτήματα για συνέντευξη για αυτήν την ιστορία. Ο Μοσίρι δεν έχει κατηγορηθεί για αδικήματα, ούτε του έχουν επιβληθεί κυρώσεις σε σχέση με τις συναλλαγές του με τον Ουσμάνοφ.
«Ο Μοσίρι οφείλει ένα χρέος στη συνείδησή του»
Η ομάδα συναλλαγών του Φρίντικιν εξέτασε την περίπτωση εάν ο Μοσίρι συνδεόταν με τον Ουσμάνοφ, σύμφωνα άτομο που γνωρίζει το θέμα. Το συμπέρασμα ήταν να συμπεριληφθούν όροι που περιορίζουν το τι μπορεί να κάνει ο Μοσίρι με τα έσοδα της συμφωνίας, όπως αναφέρει το Bloomberg.
Αλλά για όσους παρακολούθησαν τον κατήφορο της Έβερτον την τελευταία δεκαετία, παραμένουν ερωτήματα σχετικά με το πώς ο Μοσίρι έγινε φίλος με τον Ρώσο δισεκατομμυριούχο και έγινε ιδιοκτήτης ενός από τους μεγαλύτερους ποδοσφαιρικούς συλλόγους του Ηνωμένου Βασιλείου.
«Ο Μοσίρι οφείλει ένα χρέος στη συνείδησή του», δήλωσε ο Ουσμάνοφ σε μια απάντηση μέσω email σε ερωτήσεις του Bloomberg. «Όσο για το πόσα χρήματα χρωστάει, αυτό είναι θέμα ανάμεσα σε εκείνον και σε εμένα. Δεν βλέπω κανένα λόγο να το συζητήσω στα ΜΜΕ» τόνισε.
Το 1979, ο Μοσίρι και η οικογένειά του βρέθηκαν στο Λονδίνο, μέρος χιλιάδων Ιρανών που εγκατέλειψαν την Τεχεράνη κατά τη διάρκεια της Ισλαμικής Επανάστασης. Ένας ήσυχος άνθρωπος στα είκοσί του, ήταν γνωστός ως ικανός λογιστής, ικανός να μετατρέψει πολύπλοκες οικονομικές δομές σε εύκολες στην εφαρμογή ρυθμίσεις.
Ο οικογενειακός φίλος Μασούνι Αλικανί προσέλαβε τον Μοσίρι στα μέσα της δεκαετίας του 1990 για να εργαστεί στη Middlesex Holdings, μια μικρή επενδυτική εταιρεία που ήθελε να δραστηριοποιηθεί στη Ρωσία. Σύντομα εργάζονταν σε ένα συμβόλαιο για την πώληση χάλυβα που κατασκευάζεται από την Oskol Electrometallurgical Kombinat, ή OEMK, ένα μέρος του εργοστασίου που ανήκει στον Ουσμάνοφ.
Η συμφωνία ήταν εξαιρετικά κερδοφόρα και ο Ουσμάνοφ —ήδη επενδυτής στην Middlesex— έβαλε τον Μοσίρι να καταπιαστεί με όλο και μεγαλύτερες συναλλαγές, συμπεριλαμβανομένου ενός μεριδίου στη βρετανική χαλυβουργία Corus. Η σχέση παρέμεινε η ίδια: ο Ουσμάνοφ θα παρείχε τα χρήματα, ο Μοσίρι θα βοηθούσε στη γραφειοκρατία.
Ο Ουσμάνοφ δήλωσε πρόθυμος να επενδύσει σε άλλους κλάδους, συμπεριλαμβανομένων των εταιρειών τεχνολογίας όπως το Facebook και η Groupon. Ο Μοσίρι συνέστησε να μην το κάνει, προτιμώντας να ενοποιήσει τις επενδύσεις στη βιομηχανία μετάλλων και εξόρυξης. Ο Ουσμάνοφ αγνόησε τον Μοσίρι σε κάθε περίσταση.
Ανεξάρτητα από τα όρια της επιρροής του Μοσίρι στον Ουσμάνοφ, το 2008 του δόθηκε πρόσβαση σε μερίδιο 10% στην Gallagher Holdings. Ο Ουσμάνοφ έλεγχε τη Metalloinvest, μια σημαντική πλέον εταιρεία ενεργητικού εξόρυξης και μετάλλων που έγινε πύλη για σημαντικό πλούτο.
Μέχρι το 2012, η Metalloinvest είχε αξία τουλάχιστον 16 δισεκατομμυρίων δολαρίων, αποτιμώντας το μερίδιο του Μοσίρι σε τουλάχιστον 800 εκατομμύρια δολάρια. Το ποσό αυτό αυξήθηκε ακόμη περισσότερο ένα χρόνο αργότερα, όταν η Gallagher Holdings αναδιαρθρώθηκε σε USM Holdings, μια εταιρεία περιορισμένης ευθύνης με έδρα στις Βρετανικές Παρθένους Νήσους. Η USM Holdings κατείχε τα περιουσιακά στοιχεία εξόρυξης, τεχνολογίας, τηλεπικοινωνιών και μέσων ενημέρωσης του Ουσμάνοφ και αποτιμήθηκε στα 29 δισ. δολάρια.
Στα χαρτιά, ο Moshiri ήταν πλέον δισεκατομμυριούχος, αποκτώντας μερίδιο 10% στην USM Holdings. Αυτό που έκανε τον Μοσίρι πλούσιο ήταν τα μερίσματα και τα μπόνους από τα περιουσιακά στοιχεία του Ουσμάνοφ. Αφού η USM Holdings επανεγκαταστάθηκε στη Ρωσία το 2018, αποκάλυψε ότι μόνο το 2019 και το 2020 πλήρωσε στους ιδιοκτήτες περίπου 1 δισ. δολάρια. Ο Μοσίρι έλαβε δυνητικά έως και 1 δισ. δολάρια από τη συνεργασία με τον Ουσμάνοφ όλα αυτά τα χρόνια, κάτι περισσότερο από αρκετό για να χρηματοδοτήσει την άθλια αθλητική του φιλοδοξία, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν το θέμα. Ωστόσο, χρειαζόταν ακόμα να πληρώσει για τη διαφορά από το μερίδιο του στην Gallagher και την πιο πολύτιμη USM Holdings. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της διαφοράς καλύφθηκε από «διαγραφές χρέους ή αποπληρωμές χρέους με χρήση χρηματοπιστωτικών μέσων», είπε ο Ιβάν Στρεσίνσκι ο οποίος ήταν διευθύνων σύμβουλος στην USM Holdings μέχρι την επιβολή των κυρώσεων το 2022. Έως και το 80% του χρέους του Μοσίρι διαγράφηκε, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο Τύπου του Ουσμάνοφ.
Όχι ότι η διαμάχη είχε σημασία καθώς ο Ουσμάνοφ έχτιζε την αυτοκρατορία του. Τότε, οι δυο τους παρακολουθούσαν ποδόσφαιρο στην Πρέμιερ Λιγκ, προσπαθώντας να βρουν πώς να μπουν στην αίθουσα συνεδριάσεων της Arsenal Football Club.
Τόσο ο Ουσμάνοφ όσο και ο Μοσίρι ήταν λυσσασμένοι οπαδοί του ποδοσφαίρου, βλέποντας συχνά παιχνίδια ενώ συνομιλούσαν στο τηλέφωνο, στοιχηματίζοντας χιλιάδες λίρες για το ποιος θα έβαζε το επόμενο γκολ.
Το σχέδιο ήταν να πάρει ο Ουσμάνοφ τον έλεγχο της Άρσεναλ αποκτώντας μερίδια από μικρότερους μετόχους, όπως ακριβώς ο Ουσμάνοφ έχτισε τα πλούτη του στη Ρωσία. Για έναν άλλο Ρώσο δισεκατομμυριούχο, τον Ρομάν Αμπράμοβιτς, η αγορά της Τσέλσι το 2003 για 140 εκατομμύρια λίρες (177 εκατομμύρια δολάρια) και η μετατροπή της σε μία από τις καλύτερες ομάδες του κόσμου, του έδωσε πρόσβαση στην πολιτική και πολιτιστική ελίτ του Λονδίνου. Ο Ουσμάνοφ είδε την ευκαιρία του να κάνει το ίδιο με τον αντίπαλο της πόλης, την Άρσεναλ.
Αυτή τη φορά, ο Μοσίρι ήταν επενδυτής από μόνος του, δίπλα στον Ουσμάνοφ. Πούλησε το δικό του μερίδιο 15% στην Άρσεναλ στον Ουσμάνοφ για περίπου 200 εκατομμύρια λίρες και χρησιμοποίησε τα μετρητά για να αγοράσει το 49,9% της Έβερτον για 87,5 εκατομμύρια λίρες το 2016.
Οι πρώτες μέρες της ιδιοκτησίας του Μοσίρι ήταν γεμάτες ελπίδα για την Έβερτον, μια δυνατή ομάδα, που τερμάτιζε τακτικά στο πρώτο μισό της Premier League. Ο Μοσίρι άρχισε σύντομα να παρέχει χρηματοδότηση, αρχικά εξοφλώντας τα χρέη της Έβερτον με άτοκο δάνειο 80 εκατομμυρίων λιρών. Αλλά σε αντίθεση με τον Αμπράμοβιτς στην Τσέλσι, ο οποίος «καθάρισε» την διοίκηση και κέρδισε γρήγορα τον πρώτο τίτλο της Premier League για 50 χρόνια, ο Μοσίρι κράτησε μεγάλο μέρος της διοίκησης της Έβερτον στη θέση του. Ο Μπιλ Κενράιτ, ο οποίος πούλησε το μισό του μεριδίου του 26% στον Moshiri, παρέμεινε ως πρόεδρος. Ο Μοσίρι απέτυχε να διεκδικήσει την εξουσία του στην Έβερτον, σύμφωνα με ανθρώπους που εργάστηκαν στον σύλλογο κατά τη διάρκεια της θητείας του.
500 εκατομμύρια δολάρια σε μεταγραφές σε μόλις τέσσερα χρόνια
Συνηθισμένος να επεξεργάζεται τρόπους εξοικονόμησης χρημάτων για τον Ουσμάνοφ, ο Μοσίρι ήταν πλέον υπεύθυνος για το βιβλιάριο επιταγών, επιτρέποντας τεράστιες υπερβολικές δαπάνες για νέους παίκτες. Η Έβερτον ήταν πάντα προσεκτικός ξοδευτής στη μεταγραφική αγορά, συχνά πουλώντας αστέρια σε μεγαλύτερους συλλόγους. Μετά την άφιξη του Μοσίρι, η Έβερτον ξόδεψε πάνω από 500 εκατομμύρια δολάρια σε παίκτες σε μόλις τέσσερα χρόνια.
Ο Ουσμάνοφ, εν τω μεταξύ, παρέμεινε στο παρασκήνιο. Η USM Holdings έγινε μεγάλος χορηγός της Έβερτον το 2017. Δεν χρειάστηκε πολύς χρόνος για να δυσαρεστηθεί με την απόδοση του Μοσίρι.
«Έχω δηλώσει επανειλημμένα ότι δεν είχα μερίδιο στην Έβερτον, άμεσα ή έμμεσα, ούτε πήρα αποφάσεις σχετικά με τις λειτουργίες ή τη διαχείρισή της», είπε ο Ουσμάνοφ. «Αλλά με ενδιέφερε η απόδοση του συλλόγου ως μέτοχος στις μεγάλες χορηγίες που επένδυσαν στην αγορά των δικαιωμάτων ονομασίας του νέου γηπέδου του συλλόγου» τόνισε.
Ο σύλλογος ήρθε 12ος τη σεζόν 2019/2020, τη χειρότερη επίδοσή του εδώ και 16 χρόνια. Ο προπονητής Κάρλο Αντσελότι, που τώρα προπονεί την Ρεάλ Μαδρίτης, ένας από τους πιο επιτυχημένους προπονητές όλων των εποχών, ήρθε και έφυγε. Το ίδιο έκαναν και άλλοι μάνατζερ. Η Έβερτον ξόδεψε περισσότερα και έγινε χειρότερη, με τα τελευταία τέσσερα χρόνια να είναι ένας αγώνας για την επιβίωση στην Πρέμιερ Λιγκ.
Μέχρι τον Ιανουάριο του 2022, ο Μοσίρι είχε αυξήσει το μερίδιό του στην Έβερτον στο 94%. Αλλά ο Κενράιτ, ο οποίος τώρα κατείχε μόνο μικρό μερίδιο, παρέμεινε πρόεδρος. Ο Μοσίρι χρηματοδοτούσε επίσης το νέο γήπεδο. Αρχικά εκτιμήθηκε ότι θα κοστίσει 500 εκατομμύρια λίρες, οι τρέχουσες προβλέψεις ξεπερνούν πλέον κατά πολύ τα 800 εκατομμύρια λίρες.
Ο Μοσίρι και ο Ουσμάνοφ ήταν ακόμα κοντά, μιλώντας σχεδόν κάθε μέρα. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19, ο Ουσμάνοφ έστειλε ακόμη και πολυτελή κοσμήματα στο διαμέρισμα ενός από τα μέλη της οικογένειας του Μοσίρι. Αυτό σταμάτησε τον επόμενο μήνα μετά την επιβολή κυρώσεων στον Ουσμάνοφ από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Ουσμάνοφ είπε ότι ο Μοσίρι απλώς «εξαφανίστηκε».
Μέχρι τον Μάρτιο, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου είχε ανακοινώσει ένα πλήρες πάγωμα περιουσιακών στοιχείων έναντι της Usmanov και της USM Holdings, μαζί με μια σειρά άλλων επιχειρηματιών, συμπεριλαμβανομένου του ιδιοκτήτη της Chelsea, Abramovich.
Ο Μοσίρι παραιτήθηκε από το διοικητικό συμβούλιο της USM λίγες μέρες αργότερα. Το 2023, ο Ουσμάνοφ και οι συνεργάτες του έδιωξαν τον Μοσίρι από τη λίστα των ιδιοκτητών της USM, σύμφωνα με δικαστικά έγγραφα. Η BDO, επί μακρόν ελεγκτής της Έβερτον, παραιτήθηκε το 2022 μετά την επιβολή των κυρώσεων. Ένας εκπρόσωπος της BDO αρνήθηκε να σχολιάσει.
330 εκατ. λίρες καθαρό χρέος
Οι ποδοσφαιρικοί σύλλογοι είναι επιχειρήσεις που διψούν για κεφάλαιο. Ακόμη και οι καλύτερες ομάδες της Premier League χάνουν χρήματα κάθε χρόνο. Η πανδημία, σε συνδυασμό με το νέο γήπεδο, ακρωτηρίασαν τα οικονομικά της Έβερτον. Στο τέλος της σεζόν 2022/23, το καθαρό χρέος είχε αυξηθεί στα 330 εκατομμύρια λίρες. Μέχρι τώρα, ο Μοσίρι είχε επίσης επενδύσει 450 εκατομμύρια λίρες μέσω άτοκου δανείου από την Bluesky Capital Limited.
Φαινόταν επίσης ότι η αγάπη του Μοσίρι για το ποδόσφαιρο τον είχε εγκαταλείψει. Σπάνια τον έβλεπαν να παρακολουθεί αγώνες και άρχισε να παίρνει μια σειρά δανείων για να κρατήσει την Έβερτον στη ζωή. Τον Μάιο του 2023, μια ομάδα επενδυτών με επικεφαλής την MSP Sports Capital δάνεισε στην Έβερτον πάνω από 100 εκατομμύρια λίρες για να βοηθήσει τους κατασκευαστές του νέου σταδίου χωρητικότητας περίπου 53.000 ατόμων. Τα πράγματα έγιναν απελπιστικά.
Το 2023, ο όμιλος 777 Partners με έδρα το Μαϊάμι δάνεισε την Έβερτον 200 εκατομμύρια λίρες ως μέρος της συμφωνίας για την απόκτηση της ομάδας. Σύντομα προέκυψαν ερωτήσεις από την Πρέμιερ Λιγκ σχετικά με την καταλληλότητα της 777 Partners, ενός ομίλου με εκλεκτικό χαρτοφυλάκιο που περιλαμβάνει δισκογραφικές εταιρείες, εταιρείες χρηματοδότησης αερομεταφορών και μερίδια σε μια συλλογή μικρότερων ποδοσφαιρικών ομάδων.
Την ίδια χρονιά, τα προβλήματα της Έβερτον στο γήπεδο έγιναν επίσης χειρότερα. Η κακή απόδοση επιδεινώθηκε από τις κυρώσεις των αρχών του αθλήματος για την παραβίαση των οικονομικών τους κανόνων. Η μείωση των βαθμών ώθησε την ομάδα προς την πόρτα της Premier League. Μέχρι τα μέσα του 2024, η συμφωνία 777 Partners είχε καταρρεύσει. Ο Αμερικανός δισεκατομμυριούχος Friedkin εμφανίστηκε τότε ως πιο αξιόπιστος αγοραστής.
Όπως και ο Μοσίρι, σχεδιάζει να επιστρέψει την Έβερτον στα κορυφαία κλιμάκια της Premier League. Κρυμμένος στο Μονακό, ο Μοσίρι θα έχει περισσότερο χρόνο για να παρακολουθήσει την αγαπημένη του ποδοσφαιρική ομάδα, την Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ.
«Πιστεύω ότι η Έβερτον θα μπορούσε να είχε γίνει μια πολύ επιτυχημένη ομάδα», είπε ο Ουσμάνοφ. «Αναδιατυπώνοντας ένα ποδοσφαιρικό ρητό: η μπάλα είναι στρογγυλή, αλλά ο Μοσίρι ήταν άτυχος. Νομίζω ότι υπερεκτίμησε τις ικανότητές του ως ιδιοκτήτης συλλόγου» τόνισε χαρακτηριστικά.
Φωτό @ AP
