Στο χείλος του γκρεμού βρίσκεται η ανακύκλωση από τον μπλε κάδο παρά την υπερπροσπάθεια και την υπερκάλυψη των στόχων από την πλευρά της Ελληνικής Εταιρείας Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ) και των επιχειρήσεων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα και εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους. Η εισφοροδιαφυγή δυναμιτίζει την ανακύκλωση συσκευασιών και οι εκπρόσωποι της αγοράς ζητούν να ληφθούν άμεσα μέτρα από την Πολιτεία και να καθιερωθούν συστηματικοί έλεγχοι προκειμένου να υποχρεωθούν όλοι οι παραγωγοί να συνεισφέρουν το μερίδιο που τους αναλογεί. Παρ’ όλα αυτά, ελάχιστη πρόοδος έχει σημειωθεί στη θεσμοθέτηση ενός πλαισίου για τον περιορισμό της εισφοροδιαφυγής των επιχειρήσεων του κλάδου (που δεν είναι συμβεβλημένες με κανένα σύστημα), η οποία αυτή τη στιγμή αγγίζει το 45% φθάνοντας τα 22 εκατομμύρια ευρώ, ενώ σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες φθάνει μόλις το 4%.
Όπως είναι γνωστό, ο μπλε κάδος καθιερώθηκε πριν από 23 χρόνια και σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΕΑΑ, το 2023 οδηγήθηκαν προς ανακύκλωση 468.000 τόνοι υλικών ενώ έχουν δαπανηθεί 397.000.000 ευρώ για επενδύσεις (π.χ. κάδοι, οχήματα, Κέντρα Διαλογής) ώστε το σύστημά της να καλύπτει αποτελεσματικά το 99% του πληθυσμού της χώρας. Όπως είναι γνωστό, οι επιχειρήσεις που απαιτείται να καταβάλουν εισφορές είναι εκείνες που παράγουν συσκευασίες (προϊόντα σε συσκευασίες) και εκείνες που εισάγουν.
Στο τέλος του 2023, οι συμβεβλημένες επιχειρήσεις έφθαναν τις 3.515 αλλά το πρόβλημα δεν είναι μόνο η διαρροή εσόδων από τις επιχειρήσεις που αποφεύγουν να συμβληθούν και να πληρώσουν εισφορές.
Σύμφωνα με εκπροσώπους της αγοράς, για να καταστεί εφικτό να χρηματοδοτηθεί επαρκώς και να συνεχιστεί με επιτυχία η ανακύκλωση στον μπλε κάδο θα πρέπει αφενός να βρεθεί τρόπος να ελεγχθούν και να πληρωθούν οι εισφορές και αφετέρου να αυξηθούν οι εισφορές καθώς στην Ελλάδα είναι πέντε με έξι φορές χαμηλότερες απ’ ό,τι σε άλλες χώρες.
Διασύνδεση του Εθνικού Μητρώου Παραγωγών με το ΓΕΜΗ
Θετικό βήμα για την αντιμετώπιση της εισφοροδιαφυγής των υπόχρεων επιχειρήσεων αποτελεί η διασύνδεση του Εθνικού Μητρώου Παραγωγών (Ε.Μ.ΠΑ) με το Γενικό Εμπορικό Μητρώο (Γ.Ε.ΜΗ), η οποία αναμένεται να πραγματοποιηθεί στο τέλος του μήνα. Στο Ε.Μ.ΠΑ. καταχωρούνται υποχρεωτικά όλοι οι παραγωγοί των συσκευασιών και άλλων προϊόντων και η εγγραφή των παραγωγών στο μητρώο είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη νόμιμη άσκηση της δραστηριότητάς τους και για τη συμμετοχή τους σε δημόσιους διαγωνισμούς.
Πιο συγκεκριμένα, το ΕΜΠΑ. αποτελεί επιχειρησιακό εργαλείο για τη συστηματική παρακολούθηση της τήρησης από τους παραγωγούς συσκευασιών και άλλων προϊόντων, των απαιτήσεων της κείμενης νομοθεσίας σχετικά με την εναλλακτική διαχείριση των προϊόντων. Αποσκοπεί στη συλλογή πληροφοριών και την αξιολόγησή τους, σχετικά με τις ποσότητες και το είδος των συσκευασιών και άλλων προϊόντων που διατίθενται στην ελληνική αγορά, στη σύνδεση για ανταλλαγή πληροφοριών με τα εθνικά μητρώα παραγωγών άλλων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στη δημοσιοποίηση πληροφοριών ιδιαίτερα προς τους χρήστες / καταναλωτές καθώς και προς κάθε ενδιαφερόμενο ιδιωτικό ή δημόσιο φορέα. Πλέον, με το νέο σύστημα, θα υπάρχει η δυνατότητα να ελέγχονται περισσότερο οι επιχειρήσεις καθώς όταν θα εισέρχονται στο Γ.Ε.ΜΗ θα πρέπει να προβούν σε συγκεκριμένη δήλωση αναφορικά με τις υποχρεώσεις τους και η πληροφορία αυτή θα παραμένει στο σύστημα παρέχοντας σημαντικά στοιχεία για τις αρμόδιες αρχές και τους ελεγκτικούς μηχανισμούς.
Τέλος, μια ακόμη πρωτοβουλία είναι εκείνη του Συνδέσμου Βιομηχανιών και Επιχειρήσεων Ανακύκλωσης και Ενεργειακής Αξιοποίησης και αφορά στη χρηματοδότηση από την πλευρά του ΣΕΠΑΝ δήμων προκειμένου να αποκτήσουν τεχνογνωσία σχετικά με τη διαλογή στην πηγή.
