Προφανή αλλά και λιγότερο φανερά πλεονεκτήματα κρύβει για την Ελλάδα ο αγωγός Eastern Mediterranean Pipeline (EastMed) ο οποίος έχει ως στόχο την απευθείας μεταφορά φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα της Λεβαντίνης στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Φυσικού Αερίου, μέσω της Ελλάδας.
Η βιωσιμότητα του έργου είχε αμφισβητηθεί από πολλούς αλλά κατάφερε τελικά να καταταχθεί στην δεύτερη από την πέμπτη θέση στα έργα κοινού ενδιαφέροντος. Ο αγωγός EastMed εντάχθηκε στον Κατάλογο των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος (Projects of Common Interest – PCIs) της ΕΕ, το 2013 και βάσει του Ευρωπαϊκού Κανονισμού 347/2013, η συμμετοχή του σε αυτόν ανανεώθηκε το 2015. Την ίδια χρονιά ξεκίνησε η συγχρηματοδότησή του από την ΕΕ για τη Δράση «Eastern Mediterranean Νatural Gas Pipeline - Pre-Feed Studies».
Οι μελέτες βιωσιμότητας (Pre-Feed Studies) καταστούν σαφή την τεχνική εφικτότητα, την οικονομική βιωσιμότητα και την εμπορική ανταγωνιστικότητα του Έργου. Επίσης, επισημαίνουν την προστιθέμενη αξία του αγωγού EastMed, αλλά και το συμπληρωματικό του χαρακτήρα, στο πλαίσιο των προοπτικών εξαγωγής του φυσικού αερίου της Νοτιοανατολικής Μεσογείου για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης.
Ωστόσο, τα οφέλη που θα προσφέρει ο αγωγός δεν αφορούν μόνο στην ΝΑ Μεσόγειο. Όπως υποστήριξε ο κ. Στέλιος Μπίκος, επικεφαλής Εμπορικού Τμήματος της ΔΕΠΑ, «ο EastMed ήταν κάποτε η νούμερο πέντε επιλογή και τώρα είναι η νούμερο δύο. Πετυχαίνει δύο πράγματα: την αξιοποίηση των κοιτασμάτων της Λεβαντίνης (Κύπρου, Ισραήλ και των παραπλεύρως ευρισκόμενων κοιτασμάτων) στην ευρωπαϊκή αγορά, η οποία είναι μια σταθερή αγορά με καλές τιμές. Δεύτερον, πετυχαίνει μια σταθερότητα στην απόληψη των κοιτασμάτων και την αξιοποίησή τους γιατί συνδέει χώρε της ΕΕ. Αποτελεί έναν εσωτερικό αγωγό, ο οποίος αποφεύγει διάφορες αστάθειες (εξαιρούμενης εκείνης που δημιουργείται από τη γειτονική Τουρκία). Ο αγωγός έχει πολλά καλά: είναι μια νέα οδός, νέα πηγή, νέος προμηθευτής. Έχει τα τρία “diversifications” που ζητά η ΕΕ. Είναι επίσης σημαντικό ότι η Ελλάδα θα έχει άμεση πρόσβαση σε έναν αγωγό αερίου υψηλής πίεσης», σημείωσε σχετικά.
Πρόκειται για έναν αγωγό ο οποίος εξαρτάται από ελληνικό έδαφος και όχι από π.χ αλβανικό όπως είναι ο TAP και θα αποτελέσει σημαντική προσθήκη η οποία θα συμβάλει στη διαφοροποίηση των οδεύσεων για τα κράτη της ΕΕ.
Ο East Med είναι ένας μεγάλος αγωγός 1900 χλμ, βυθισμένος σε μεγάλα βάθη με πολλές τεχνικές προκλήσεις αλλά από τις μελέτες προκύπτει ότι αυτά αντιμετωπίζονται επαρκώς. Με βάσει τις σχετικές αναλύσεις το έργο θωρείται τεχνικά εφικτό, οικονομικά βιώσιμο και εμπορικά ανταγωνιστικό. Αναφερόμενος στις τιμές του αερίου, ο κ. Μπίκος σημείωσε ότι αυτές θα ανεβοκατεβαίνουν όπως συμβαίνει και με τις τιμές του πετρελαίου. «Τα μικροοικονομικά θα είναι πάντα μεταβαλλόμενα, αν ένα έργο εξυπηρετεί πολλές άλλες σκοπιμότητες, η τιμή θα έρθει και θα «κάτσει» στο επίπεδο εκείνο το οποίο θα το καταστήσει βιώσιμο», επεσήμανε.
Τη διετία 2011 - 2012, η ΔΕΠΑ διερεύνησε τη δυνατότητα κατασκευής του αγωγού Eastern Mediterranean Pipeline (EastMed) με στόχο την απευθείας μεταφορά φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα της Λεβαντίνης στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Φυσικού Αερίου, μέσω της Ελλάδας. Το αέριο της Ανατολικής Μεσογείου θα κατευθύνεται υποθαλάσσια προς την Κύπρο, στη συνέχεια προς τις ακτές της Κρήτης, και ακολούθως, μέσω της Πελοποννήσου και της Δυτικής Ελλάδας, στην Ιταλία. Στη γειτονική μας χώρα θα φθάνει μέσω του αγωγού IGI - Poseidon (ΠΟΣΕΙΔΩΝ), που θα συνδέεται με τον EastMed στο Φλωροβούνι της Θεσπρωτίας. Από τον Ιούλιο του 2014, η διαχείριση του Έργου ανήκει στην θυγατρική της ΔΕΠΑ «ΥΑΦΑ - ΠΟΣΕΙΔΩΝ», στην οποία συμμετέχει ισομερώς η ιταλική Edison.
Όπως εκτίμησε ο κ. Μπίκος, ο East Med αποτελεί ένα από τα πρόσφατα έργα της ΔΕΠΑ το οποίο καταδεικνύει την πάγια τακτική της εταιρείας να κυνηγά διεθνή project για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες που προκύπτουν.
«Μέχρι το 2030 έχουμε ένα άνοιγμα 40bcm το οποίο θα πρέπει να καλυφθεί με νέες πηγές. Τα κοιτάσματα αρχίζουν να τελειώνουν σε περιοχές όπως είναι π.χ η Βόρεια Θάλασσα. Ένα κομμάτι από αυτό το κενό καλύπτει το αμερικανικό LNG αλλά και οι πηγές της Κασπίας και τώρα η Ανατολική Μεσόγειος είναι από τις πλέον ελπιδοφόρες για να καλύψουν αυτό το κενό, ένα κενό το οποίο μας δίνει ελπίδα και πρόκληση για να βρούμε νέα κοιτάσματα και να μπορέσουμε να τα αξιοποιήσουμε στην ευρωπαϊκή αγορά η οποία εμφανίζει ζήτηση 300-500 bcm το χρόνο.
Η Ελλάδα βρίσκεται σε ένα σημείο το οποίο στέκεται ακριβώς στο ΝΑ άκρο της Ευρώπης και είναι τοποθετημένη πολύ καλά για να αποτελέσει τη γέφυρα μεταξύ των κοιτασμάτων και της κατανάλωσης που βρίσκεται βορειοδυτικά της. Μια σειρά από έργα όπως είναι ο IGI, οι τερματικοί LNG κλπ, το υποστηρίζουν αυτό», σημείωσε.
Η ανάπτυξη του αγωγού EastMed χαίρει εξαρχής της στήριξης τόσο των Κυβερνήσεων των κρατών από τα οποία θα διέρχεται, όσο και της ΕΕ, όπως προαναφέρθηκε. Μέσα στο νέο αυτό πλαίσιο, στις αρχές Απριλίου 2017 οι Υπουργοί Ενέργειας Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ και Ιταλίας υπέγραψαν παρουσία του Ευρωπαίου Επιτρόπου Κλιματικής Αλλαγής και Ενέργειας Μιγκέλ Αρίας Κανιέτε Κοινή Διακήρυξη για την περαιτέρω συστηματική παρακολούθηση και προώθηση της ανάπτυξης του Έργου.
