Στον «τόπο του εγκλήματος» επιστρέφει η «Μαίρη Πόπινς» της οικονομίας, αναλαμβάνοντας τα ηνία του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών σε ένα τοπίο γεμάτο προκλήσεις, και ακανθώδη σημεία. Η παλιά γνώριμη και αγαπημένη των αγορών και του ισχυρού χρηματοπιστωτικού συστήματος των ΗΠΑ, Τζάνετ Γέλεν, με στρατηγική και εμπειρία στη διαχείριση κρίσεων, αποτελεί το κατάλληλο πρόσωπο στην κατάλληλη θέση. Έχοντας διατελέσει πρόεδρος της Fed επί προεδρίας Μπάρακ Ομπάμα, η 74χρονη Γέλεν γνωρίζει άριστα πως να διαχειρίζεται την πίεση των αγορών, ενώ το ηγετικό προφίλ που διατηρεί μπορεί να μειώσει την αβεβαιότητα στη διεθνή οικονομική «σκακιέρα», αποκλιμακώνοντας τα επίπεδα του παγκόσμιου ανταγωνισμού.
Παράλληλα, η επιλογή της Γέλεν σε μια ιδιαίτερα νευραλγική θέση με πολιτικές «αποχρώσεις», αποδεικνύεται ιδιαίτερα έξυπνη από τον Τζο Μπάιντεν, καθώς χωρίς αμφιβολία, θα δημιουργηθεί ένα πολύ στενό πλαίσιο συνεργασίας με τον πρόεδρο της Fed Τζερόμ Πάουελ. Ειδικότερα, σε ότι αφορά τα 13(3) προγράμματα διεκολύνσεων δανεισμού έκτακτης ανάγκης θα υπάρξει μια προσπάθεια επαναφοράς από τη Γέλεν αφότου ο απερχόμενος, Στίβεν Μνούτσιν έθεσε έναν ορίζοντα λήξης έως τα τέλη του έτους και από την άλλη το πρόγραμμα CARES ύψους 2,2 τρισ. δολαρίων έχει «στεγνώσει». Ωστόσο, ως ένθερμη υπέρμαχος της ανεξαρτησίας των κεντρικών τραπεζών και της καταπολέμησης του πληθωρισμού, γίνεται σαφές πως θα είναι το τελευταίο άτομο που θα ασκήσει πίεση στη Fed για να χρηματοδοτήσει επιπλέον κυβερνητικές δαπάνες, μέσω οποιουδήποτε πακέτου νομισματικής στήριξης, «πατώντας» στη σύγχρονη νομισματική θεωρία. Φυσικά ενδιαφέρον έχει και το πως θα σταθεί πολιτικά η Γέλεν, και αυτό διότι η «απομόνωση» της Fed, έρχεται σε πλήρη ρήξη με τη δημόσια προβολή και τις πολιτικές δεξιότητες που απαιτούνται στο υπουργείο Οικονομικών.
Ευκαιρία για τη Γέλεν ο «βραχνάς» των φοιτητικών δανείων
Βέβαια, ένα φλέγον ζήτημα που προκύπτει για την αμερικανική οικονομία είναι ο όγκος των φοιτητικών δανείων, και οι πρακτικές που υιοθετήθηκαν, για να φτάσει στο δυσθεώρητο ύψος των 1,6 τρισ. δολαρίων. Από τη μία λοιπόν ο Μπάιντεν μπορεί να έχει την πολιτική δύναμη στο να προβεί σε μερική ή και ολική διαγραφή αυτού του χρέους, ωστόσο η Γέλεν γνωρίζει πολύ καλά την επιβάρυνση και τις επιπτώσεις αυτής της κίνησης στην αγορά κατοικιών αλλά και ευρύτερα στην οικονομία. Ενδεικτικό είναι πως το 2016, από τη θέση της προεδρίας της Fed η Γέλεν είχε κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου δηλώνοντας στο Κογκρέσο, πως «παρακολουθούμε πολύ προσεκτικά την τάση διαμόρφωσης στο φοιτητικό χρέος, καθώς έχει διογκωθεί σε σημαντικό βαθμό».
Για το λόγο αυτό, η διαχείριση σε φορολογική βάση των φοιτητικών δανείων είναι μια περιοχή που η Γέλεν μπορεί να μετασχηματίσει. Ειδικότερα, εάν το Κογκρέσο απαλλάξει μερικά ή το σύνολο των φοιτητικών χρεών των οφειλετών, το νομοθετικό σώμα θα μπορέσει να καθορίσει τη φορολογική μεταχείριση αυτής της κίνησης. Αλλά εάν η διοίκηση προχωρήσει από μόνη της στη διαγραφή των φοιτητικών χρεών, οι φορολογικές επιπτώσεις πιθανώς να είναι μεγάλες. Έτσι το αμερικανικό ΥΠΟΙΚ, μπορεί σε πρώτο βαθμό να θέσει όρια και φραγμούς στο Υπουργείο Παιδείας της χώρας, δίνοντας ένα συγκεκριμένο guidance ως προς την παροχή τέτοιου είδους δανειοδοτήσεων.
Τι εκφράζουν οι αναλυτές
Από την άλλη κορυφαία προτεραιότητα της Γέλεν θα είναι η ανανέωση των προγραμμάτων έκτακτου δανεισμού, σύμφωνα με οικονομικούς αναλυτές, που επικρότησαν την επιλογή του Μπάιντεν. Ο Ernie Tedeschi, διευθύνων σύμβουλος και οικονομολόγος της Evercore ISI, ανέφερε σε σημείωμά του ότι η Γέλεν με την πάροδο του χρόνο θα προωθήσει μια φιλόδοξη δημοσιονομική ατζέντα, δίνοντας έμφαση στους ανέργους και στις τοπικές κοινωνίες.
Αναλυτές της Lynx Equity ανέφεραν πως η Γέλεν αποτελεί μια εξαιρετική επιλογή, που αφήνει πίσω, τις όποιες ανησυχίες είχαν οι αγορές. Όπως επισημαίνουν μεγάλη «ανάσα» θα πάρουν οι τράπεζες, δεδομένης της οικειότητας που διατηρεί με τους επικεφαλής των μεγάλων αμερικανικών τραπεζών έχοντας πέρασει από το «τιμόνι» της Fed.
Ο Ed Mills, αναλυτής της Raymond James, τόνισε σε εσωτερικό σημείωμα ότι η Γέλεν μπορεί να αποδειχθεί «σκληρή» στην εφαρμογή συγκεκριμένων μέτρων. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως στη θητεία της στη Fed διενήργησε stress tests για τις αμερικανικές τράπεζες και ανέλαβε δράση κατά της Wells Fargo.
Φυσικά, δεν θα πρέπει να αφήνουμε στην άκρη το γεγονός πως ο Τζο Μπάιντεν θα αναζητήσει τρόπους ώστε να αυξήσει τα φορολογικά έσοδα έχοντας ως βασικό «πυλώνα» τους πλουσιότερους Αμερικανούς και τις ισχυρότερες εταιρείες, τροποποιώντας παράλληλα τον κώδικα φορολογικής διαδικασίας για τους χαμηλόμισθους. Έτσι με την Υπηρεσία Εσωτερικών Εσόδων των ΗΠΑ να εμπίπτει στο υπουργείο Οικονομικών, δίνεται η δυνατότητα στη Γέλεν να έχει ρυθμιστικό ρόλο σε αυτήν την προσπάθεια. Για παράδειγμα, θα μπορούσε να επανεξετάσει ορισμένους κανονισμούς φορολογικού κώδικα που σχετίζονται με τα ξένα assets των αμερικανικών πολυεθνικών εταιρειών. Μια άλλη επιλογή, είναι η ενίσχυση του προσωπικού στην Υπηρεσία Εσωτερικών Εσόδων ώστε να γίνονται περισσότεροι ελέγχοι στα υψηλόμισθα κλιμάκια των ΗΠΑ, όπως ανέφερε ο Josh Bivens, διευθυντής έρευνας στο Ινστιτούτο Οικονομικής Πολιτικής (think tank).
Φωτογραφία: Getty Images/Ideal Image
