Έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου που δόθηκε στη δημοσιότητα αναλύει τη στρατηγική που ανέπτυξε η Σουηδία κατά την κρίση της πανδημίας του κορoνοϊού και τα οφέλη και τις επιπτώσεις από την απόφαση για αντιμετώπιση της κρίσης μέσα από την περίφημη «ανοσία της αγέλης».
Το βασικό συμπέρασμα της ανάλυσης είναι πως με βάση την εμπειρία της Σουηδίας, τα πιο ήπια μέτρα περιορισμού της πανδημίας, δηλαδή η μη εφαρμογή lockdown, μπορούν να μειώσουν αρχικά τον οικονομικό αντίκτυπο. Ταυτόχρονα, όμως διαπιστώνεται πως τα οικονομικά αυτά οφέλη περιορίζονται στη συνέχεια, λόγω των υψηλότερων ποσοστών μολύνσεων – και θανάτων- που με τη σειρά τους έχουν επιπτώσεις σε διάφορους τομείς.
Η Σουηδία έχει τραβήξει την προσοχή τους τελευταίους οκτώ μήνες με τη λιγότερο αυστηρή στρατηγική της για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορoνοϊού. Αντίθετα με τα lockdown που επιβλήθηκαν στην υπόλοιπη Ευρώπη, οι αρχές της Σουηδίας δεν περιόρισαν τους κατοίκους και διατήρησαν ανοικτά καφέ, μπαρ, εστιατόρια και επιχειρήσεις, ζητώντας από τον καθένα να επιδεικνύει ατομική ευθύνη.
Ο απολογισμός της στρατηγικής είναι αμφισβητήσιμος: με 88.237 κρούσματα και 5.865 νεκρούς η Σουηδία είναι μία από τις πλέον πληγείσες χώρες από την πανδημία του κορωνοϊού ανάλογα με τον πληθυσμό της. Όμως σε αντίθεση με πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπου παρατηρείται άνοδος των νέων κρουσμάτων της covid-19, όπως η Γαλλία, η Ολλανδία, η Γερμανία και το Βέλγιο, τα στοιχεία για τη Σουηδία δείχνουν μείωση των κρουσμάτων από τον Ιούνιο.
Η ανάλυση του ΔΝΤ κατέδειξε πως στο πρώτο τρίμηνο του 2020 η ιδιωτική κατανάλωση και οι επενδύσεις στην Σουηδία το 2020 μειώθηκαν ελαφρά, σε αντίθεση με τις περισσότερες άλλες προηγμένες οικονομίες. Η Σουηδία παρουσίασε επίσης μικρότερη πτώση στον τομέα των υπηρεσιών σε σύγκριση με άλλες προηγμένες οικονομίες. Ωστόσο, τη στιγμή που άλλες χώρες άρχισαν να βγαίνουν από το lockdown στο δεύτερο τρίμηνο 2020, τα ποσοστά μόλυνσης και θανάτων που παρατηρήθηκαν στη Σουηδία συνέχισαν να είναι σχετικά υψηλά, κάτι που είχε δυσμενείς οικονομικές επιπτώσεις.
Ενδεικτικά, το ΑΕΠ δευτέρου τριμήνου της Σουηδίας μειώθηκε περισσότερο από ότι στις άλλες σκανδιναβικές χώρες, ο αριθμός των ατόμων που αναζητούν εργασία και των δικαιούχων βραχυπρόθεσμων προγραμμάτων εργασίας παρέμεινε υψηλός και ο μηνιαίος δείκτης οικονομικής δραστηριότητας μειώθηκε για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ό, τι στις άλλες προηγμένες οικονομίες.
Αν και η αθροιστική πτώση του ΑΕΠ τους πρώτους έξι μήνες του 2020 ήταν μικρότερη στη Σουηδία σε σύγκριση με τις άλλες σκανδιναβικές χώρες αυτό δεν έγινε χωρίς θυσίες. Ο μεγάλος αριθμός θανάτων, ιδίως μεταξύ των ηλικιωμένων και σε περιοχές με υψηλότερο ποσοστό ατόμων που έχουν γεννηθεί στο εξωτερικό ή έχουν γονείς που έχουν γεννηθεί στο εξωτερικό, ήταν το οδυνηρό τίμημα.
Το ΔΝΤ υπογραμμίζει πως η στρατηγική της «ανοσίας της αγέλης» θα μπορούσε να αποδειχθεί καταστροφική για χώρες που ενδέχεται να αντιγράψουν τη στρατηγική της Σουηδίας, αλλά έχουν διαφορετικά δημογραφικά στοιχεία, πόρους ή ιστορικό κοινωνικής συμμόρφωσης σε σχέση με τη χώρα της Σκανδιναβίας.
«Η πολιτική απάντηση της Σουηδίας στην καταπολέμηση του οικονομικού αντίκτυπου της πανδημίας ήταν γρήγορη, μεγάλη και καλά σχεδιασμένη. Δεδομένου του άνετου δημοσιονομικού της χώρου, η Σουηδία βρισκόταν σε καλή θέση να παρέχει έγκαιρη και ουσιαστική υποστήριξη σε εταιρείες και νοικοκυριά μέσω διαφόρων συστημάτων αποζημίωσης, εγγυήσεων και αναβολής φόρων», σημειώνεται στην ανάλυση.
Από την ανάλυση του ΔΝΤ προκύπτει αφενός πως η στρατηγική της Σουηδίας είχε υψηλό τίμημα σε ζωές αφετέρου πως εάν η «ανοσία της αγέλης» εφαρμοστεί σε άλλη χώρα με πιο αδύναμο σύστημα πρόνοιάς και δημοσιονομικές αντοχές, τότε το οικονομικό αποτέλεσμα θα είναι αρνητικό.
