Με ένα νέο, επιπλέον, πόρισμα για μεγάλο πλήγμα που συνεχίζουν να δέχονται οι οικονομίες της ΕΕ και ειδικά κλάδοι όπως ο τουρισμός, η εστίαση, ο πολιτισμός και η διασκέδαση επιχειρεί η Επιτροπή να διασφαλίσει πως σήμερα οι ΥΠΟΙΚ κατά τη σύνοδο του Eurogroup θα επικυρώσουν την πρότασή της για παράταση της δημοσιονομικής ευελιξίας και το 2022, αλλά και για την επανεκκίνηση του διαλόγου περί αλλαγής των δημοσιονομικών κανόνων την μετά πανδημίας εποχή.
Ο λόγος για δύο αποφάσεις που επηρεάζουν άμεσα στην Ελλάδα, η οποία είναι σήμερα αντικείμενο συζήτησης για την 9η έκθεση Ενισχυμένης Εποπτείας η οποία πρέπει να παρουσιασθεί στους ΥΠΟΙΚ, μαζί με τους στόχους που θα πρέπει να υλοποιήσει η κυβέρνηση τις επόμενες εβδομάδες για τον νέο έλεγχο που θα ολοκληρωθεί τον Μάιο.
Η Επιτροπή στην νέα έκθεσή της «COVID-19: τομεακές επιπτώσεις και διαρθρωτικές αλλαγές στην ευρωζώνη» ζητά να διατηρηθούν τα μέτρα στήριξης ακόμη και πιο πολύ από όσο είναι αναγκαίο με τη λογική καλύτερα περισσότερα, παρά λιγότερα. Επίσης προειδοποιεί για δομικές αλλαγές προτιμήσεων σε τομείς όπως ο τουρισμός με μείωση των διεθνών μετακινήσεων.
Αναλυτικά, κάνει σαφές πως τα μέτρα στήριξης εξακολουθούν να «είναι ζωτικής σημασίας για τον περιορισμό των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας, την προώθηση της ανάκαμψης και τη διαμόρφωση της μορφής που θα έχει η μελλοντική ανάπτυξη». Επισημαίνεται πως τα μέτρα αυτά (σ.σ. σύμφωνα με τον ΥΠΟΙΚ Χρήστο Σταικούρα θα παρουσιασθούν στοιχεία που θα δείχνουν ότι η Ελλάδα έχει λάβει μέτρα αξίας υψηλότερης από τον μέσο όρο της ΕΕ) έχουν μέχρι στιγμής αποτρέψει την μεγάλη αύξηση της ανεργίας (αν και περίπου το 3% της απασχόλησης ή σχεδόν 6 εκατ. θέσεις εργασίας έχουν ήδη χαθεί στην ΕΕ από την έναρξη της πανδημίας) και ακόμη πιο ισχυρούς τριγμούς στην οικονομική κατάσταση των επιχειρήσεων.
Η Επιτροπή ζητά η στήριξη αυτή να καταργηθεί σταδιακά και όχι απότομα, εξηγώντας στους ΥΠΟΙΚ πως η βασική πρόκληση για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής θα είναι ο τρόπος προσαρμογής της πολιτικής στήριξης για να επιταχυνθεί η ανάκαμψη. «Δεδομένου του υψηλού βαθμού αβεβαιότητας, ο κίνδυνος απόσυρσης της στήριξης πολύ νωρίς είναι πιο μεγάλος από τον κίνδυνο διατήρησής της πιο πολύ από ότι χρειάζεται», αναφέρει η Επιτροπή για τα μέτρα που αφορούν στις εταιρείες. Προσθέτει όμως και τη θέση που συζητήθηκε τον Φεβρουάριο και θα επανέλθει στο Eurogroup του Απριλίου για τη μη παροχή βοήθειας σε επιχειρήσεις που δεν τη χρειάζονται ή που δεν είναι βιώσιμες μέσα από πιο μεγάλη στόχευση των μέτρων που θα είναι έτσι δομημένα ώστε να τα επιλέγουν βιώσιμες επιχειρήσεις.
Οι μεγάλοι τριγμοί – ο κίνδυνος αλλαγής των ταξιδιωτικών προτιμήσεων
Ο κύριος μακροπρόθεσμος αντίκτυπος της κρίσης του COVID-19 είναι πιθανό να εκδηλωθεί μέσω της επιτάχυνσης ορισμένων υφιστάμενων τάσεων, όπως η ψηφιοποίηση και η πράσινη μετάβαση. Υπάρχουν όμως και άλλες παρενέργειες.
Η Επιτροπή αναφέρει πως δεν αποκλείονται αλλαγές στη δομή του τουριστικού κλάδου, «όπως στις προτιμήσεις των ταξιδιωτών προς τους εγχώριους προορισμούς, που μπορεί να ενταθούν ακόμη και μετά την ανάκαμψη». Και δίνει έμφαση στην ανάγκη για την επιτυχία των επενδύσεων που θα γίνουν μέσα από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Οι υπηρεσίες όπως το εμπόριο, η εστίαση, οι μεταφορές και η διαμονή, καθώς και δραστηριότητες τέχνης, ψυχαγωγίας και άλλων υπηρεσιών επηρεάστηκαν περισσότερο. Πιο ανθεκτική είναι η βιομηχανία και οι κατασκευές .
Ανάλογα και οι προοπτικές για γρήγορη και ισχυρή ανάκαμψη διαφέρουν μεταξύ των κλάδων με μεγάλο «ασθενή» τις υπηρεσίες διαμονής και εστίασης που στο πιο καλό σενάριο άρσης (ανά την ΕΕ) των περιορισμών από τον Απρίλιο αναμένεται να προσεγγίσουν στο τέλος του 2021 τον τζίρο που είχαν προ πανδημίας.
Η σύνοδος του Eurogroup
Στην σημερινή σύνοδο πέρα από το θέμα «Ελλάδα» και το πόρισμα για τους τριγμούς ανά κλάδο, συζητείται η πορεία των εργασιών σχετικά με τα μέτρα δημοσιονομικής στήριξης, γίνεται η προετοιμασία της συνόδου του ΔΝΤ του Απριλίου αλλά και της συνόδου κορυφής της Ευρωζώνης του Μαρτίου. Ο ΥΠΟΙΚ ανέφερε πως «στόχος είναι να συμφωνηθούν τα κεντρικά μηνύματα που θα στείλει η Ευρωζώνη σχετικά με τη συνεχιζόμενη, συντονισμένη, δημοσιονομική απάντησή της στις προκλήσεις της πανδημίας».
Οι πολλαπλές αναφορές του επιτρόπου Τζεντιλόνι το τελευταίο διάστημα στην ανάγκη διατήρησης της ευελιξίας που δίνει η ρήτρα γενικής διαφυγής και για το 2022 το σε όλα τα κράτη-μέλη ώστε να λαμβάνουν για επαρκές χρονικό διάστημα μέτρα στήριξης αντικατοπτρίζει την θέση της Κομισιόν, αλλά και της Ιταλίας.
Ενός κράτους το οποίο – όπως και η Ελλάδα –λόγω υψηλού χρέους θα βρεθεί σε δυσχερή θέση διατήρησης πολύ υψηλών πλεονασμάτων μετά την πανδημία, αν δεν αλλάξουν παράλληλα και οι δημοσιονομικοί κανόνες, όπως χθες ανέφερε σε συνέντευξή του.
Σήμερα ξεκινά μία διαδικασία αποφάσεων η οποία θα γίνει σε δύο φάσεις: για την ευελιξία που θα έχουν τα κράτη-μέλη να συνεχίσουν να λαμβάνουν μέτρα στήριξης αλλά όσο διαρκεί η Πανδημία, αλλά και το δικαίωμα στην συνέχεια να στηρίζουν την προσπάθεια επιστροφή στην κανονικότητα διενεργώντας σημαντικές επενδύσεις και επιτυγχάνοντας την εξισορρόπηση των προϋπολογισμών χωρίς δημοσιονομικές παρεμβάσεις τύπου μνημονίων.
Οι άμεσες αποφάσεις
Το πρώτο στάδιο αποφάσεως συνδέεται με τη ρήτρα γενικής διαφυγής που δίνει τη δυνατότητα ελεύθερης λήψης μέτρων στήριξης που συνδέονται με τέσσερις άξονες παρεμβάσεων. Αρκεί να μη διακυβεύεται η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του χρέους.
Η θέση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για παράταση κατά ένα χρόνο (έως και το 2022) της ρήτρας γενικής διαφυγής με δικαίωμα μάλιστα σε κράτη στα οποία οι τριγμοί είναι ισχυρότεροι και δεν επιστρέψουν έως το τέλος του επόμενου έτους στα επίπεδα του 2019 να συνεχίσουν να στηρίζουν την οικονομία, αντικατοπτρίζει και τη θέση της Ελλάδας.
Το όφελος από την παράταση αυτής της ρήτρας είναι εξαιρετικά σημαντικό για την Ελλάδα καθώς τελεί σε καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας το οποίο σημαίνει ότι αν δεν παραταθεί η ρήτρα, τότε θεωρητικά έχει υποχρέωση πρωτογενών πλεονασμάτων 3,5% του ΑΕΠ το 2022. Μάλιστα στη σημερινή σύνοδο ένα από τα θέματα συζήτησης είναι η πολιτική επικύρωση της ένατης αξιολόγησης της χώρας και το «κλείδωμα» των οροσήμων τα οποία θα πρέπει να ικανοποιήσει η κυβέρνηση τις επόμενες εβδομάδες εν όψει της επόμενης αξιολόγηση πληρώνεται το Μάιο και συνδέεται με παρεμβάσεις επί του χρέους.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην πρότασή της για παράταση της ρήτρας έχει κάνει σαφές το ότι η οριστική θέση της θα ανακοινωθεί το Μάιο. Μαζί με τις εαρινές εκτιμήσεις. Ωστόσο σήμερα θα πρέπει να ληφθεί μία πρώτη απόφαση για να δοθούν κατευθύνσεις στα κράτη - μέλη τα οποία πρέπει να καταθέσουν έως το τέλος Απριλίου στις Βρυξέλλες τους νέους Πολυετείς Προϋπολογισμούς τους (προγράμματα σταθερότητας) με προβλέψεις έως και το 2024.
Η μεγάλη διαπραγμάτευση
Το δεύτερο στάδιο αποφάσεων - που ίσως αποδειχθεί το πιο κρίσιμο - είναι πως θα αλλάξουν οι δημοσιονομικοί κανόνες. Ο διάλογος ο οποίος είχε ξεκινήσει πριν την πανδημία σύμφωνα με τον Επίτροπο Τζεντιλόνι θα ξεκινήσει εκ νέου επισήμως τον Ιούνιο.
Το ζητούμενο είναι οι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ να προσαρμοσθούν στην άνοδο του χρέους ανά την ΕΕ που προκαλείται όχι μόνο λόγω της λήψης μέτρων στήριξης αλλά, κυρίως, λόγω της καθίζησης του ΑΕΠ. Ο κανόνας ο οποίος είναι πρώτα από όλα στο επίκεντρο είναι αυτός του χρέους. Δηλαδή της υποχρέωσης απομείωσής του κατά 1/20 ετησίως στο σκέλος που ξεπερνά το 60% του ΑΕΠ. Ο Επίτροπος Τζεντιλόνι δήλωσε χθες πως αυτό δεν είναι εφικτό σε κράτη όπως η Ιταλία και η Ελλάδα αφού θα απαιτούσε για μεγάλο χρονικό διάστημα εξαιρετικά υψηλά πλεονάσματα.
Άλλες προτάσεις που έχει τεθεί παράλληλα επί τάπητος είναι να εξαιρεθούν επενδυτικές δαπάνες από τις μετρήσεις αλλά και να εισαχθεί ένας «χρυσός κανόνας» δαπανών με αλλαγή του τρόπου μέτρησης της δημοσιονομικής προσαρμογής.
Διαβάστε επίσης:
Σταϊκούρας: Παρά τους ισχυρούς κλυδωνισμούς, η ελληνική οικονομία άντεξε
Η Ελλάδα λόγω covid και ύφεσης θα χρειασθεί περισσότερα «δανεικά»
Στο μικροσκόπιο του Eurogroup οι ελληνικές μεταρρυθμίσεις – Οι 10 «εντολές» των θεσμών
Έρχεται ο νέος «χρυσός κανόνας» κρατικών δαπανών, θα ορίζει τα περιθώρια παροχών-φοροελαφρύνσεων
