Στις ΗΠΑ αυτές τις μέρες αναβιώνει η συζήτηση γύρω από το οικονομικό «τραύμα» της φούσκας ακινήτων του 2008. Σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Εθνική Ένωση Κτηματομεσιτών ΗΠΑ, την περασμένη εβδομάδα, η μέση τιμή για τις πωλήσεις των υπαρχόντων κατοικιών αυξήθηκε κατά 23,6% σε ετήσια βάση τον Μάιο, ξεπερνώντας τα 350.000 δολάρια για πρώτη φορά.
Βραχυπρόθεσμα, λόγω της συμφωνίας που υπήρξε για το σχέδιο των υποδομών στις ΗΠΑ αλλά και λόγω των προβλέψεων για ανάπτυξη 7%, οι τιμές των ακινήτων αναμένεται να πάρουν κι άλλο την ανιούσα. Τα κέρδη από την ανάπτυξη, αναμένεται ως έναν βαθμό να διοχετευτούν στο real estate, όμως αυτό είναι κάτι που "ξυπνά το τραύμα" του 2008.
Ο νους των περισσότερων αναλυτών -και όχι άδικα- γυρίζει σε εκείνη τη χρονιά, όταν και «έσκασε η φούσκα» ακινήτων στις ΗΠΑ, η οποία σοβούσε από το 1998 κι οδήγησε (σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες) στην παγκόσμια οικονομική κρίση. Στη δεκαετία εκείνη οι τιμές των κατοικιών στις ΗΠΑ κατέγραψαν αλματώδη αύξηση 68%, ενώ οι πραγματικοί μισθοί των εργαζομένων αυξήθηκαν μόλις 2,2% και το πραγματικό εισόδημα της μέσης οικογένειας δεν σημείωσε την παραμικρή αύξηση για πρώτη φορά από τη μεταπολεμική περίοδο.
Σήμερα, υπάρχουν πολλοί παράγοντες που συνομολογούν ότι θα βρεθούμε μπροστά σε μια νέα φούσκα ακινήτων και πιθανά σε νέα οικονομική κρίση. Συγκεκριμένα:
• Υπάρχει έντονο φαινόμενο προβλήματος κατοικίας στη Δύση γενικά. Άρα υπάρχουν αυξημένες τιμές στις κατοικίες.
• Υπάρχει αυξημένος πληθωρισμός
• Δεν υπάρχει αύξηση των μισθών ανάλογη για να καλύψει την άνοδο των τιμών των αγαθών
• Τα κράτη προσπαθούν να ανακάμψουν την οικονομία χρησιμοποιώντας δανεισμό
• Δεν υπάρχει πολιτική γενναίας αύξησης των θέσεων εργασίας και των μισθών
Στόχος η διατήρηση του πληθωρισμού χαμηλά
Κύκλοι της FED (Ομοσπονδιακή Τράπεζα ΗΠΑ) έχουν ήδη προειδοποιήσει ότι οι ΗΠΑ δεν θα μπορέσουν να αντέξουν οικονομικά μια φούσκα στην αγορά κατοικιών γιατί θα απειληθεί η χρηματοοικονομική σταθερότητα. Ο ονομαστικός στόχος για τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ είναι 2% και εκεί θεωρεί η FED ότι πρέπει να πάει η οικονομία, όμως για να καταστεί βιώσιμος ο στόχος του 2% πρέπει η αγορά να μην επιτρέψει να ανέβουν άλλο οι τιμές των ακινήτων και -κυρίως- να μην ανθήσει πάλι το real estate.
Η FED κρατάει τη φούσκα στα χέρια της
Για να καταλάβουμε γιατί ανησυχεί τόσο η FED, αυτή τη στιγμή αγοράζει κάθε μήνα 40 δισ. δολάρια σε ενυπόθηκους τίτλους κι αλλά και 80 δισ. δολάρια σε δημόσιο χρέος, στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς περιουσιακών στοιχείων που έχει αναπτύξει. Συνεπώς, η FED έχει στα χέρια της ένα μεγάλο μερίδιο μιας ενδεχόμενης φούσκας, έτοιμο να σκάσει. Κύκλοι της FED αρχίζουν τώρα να συζητούν για τον περιορισμό της αγοράς ενυπόθηκων τίτλων και η πρώτη πρόταση που έχει πέσει στο τραπέζι είναι ότι οι αγορές τίτλων με υποθήκη θα πρέπει να μειωθούν με τον ίδιο ρυθμό με τις αγορές του Δημοσίου. Με λίγα λόγια, θα κοπεί η άμεση υποστήριξη στην χρηματοδότηση αγοράς κατοικίας που υπάρχει σήμερα.
Η ταχύτητα της ανάκαμψης είναι το κλειδί
Για να μειώσει η FED τις αγορές τίτλων πρέπει να υπάρξει αποπληθωρισμός, να προσεγγιστεί ο στόχος του 2% και κυρίως να υπάρξει σημαντική μείωση της ανεργίας. Και ο αποπληθωρισμός και η μείωση των ανέργων εξαρτώνται από την απόδοση της στρατηγικής ανάκαμψης της αμερικάνικης οικονομίας, αλλά και των υπόλοιπων οικονομιών. Με λίγα λόγια, αν οι ΗΠΑ αποφύγουν να σκάσει η φούσκα των ακινήτων στα χέρια τους, αλλά σκάσει στην Ε.Ε., το «ωστικό κύμα» θα μεταφερθεί και στις ΗΠΑ.
Αυτή τη στιγμή, δίνεται μια μάχη με το χρόνο με αμφίβολα αποτελέσματα. Ήδη η FED έχει πει ότι θα ανεβάσει τα επιτόκια το 2023, 2 χρόνια νωρίτερα από ότι υπολόγιζε στην αρχή της μετα-πανδημικής εποχής. Η οικονομική πολιτική των ΗΠΑ δοκιμάζεται σκληρά και τα αποτελέσματά της θα κρίνουν άμεσα αν οι φόβοι για επιστροφή στο 2008 καταστούν πραγματικότητα.
