Τουλάχιστον 100 εκατομμύρια ευρώ πρόκειται να χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Απανθρακοποίησης Νησιών για την επιδότηση της κατασκευής φραγμάτων πολλαπλών σκοπών στα νησιά. Ο προϋπολογισμός του πρότζεκτ ανέρχεται σε 166 εκατομμύρια, με τη δημόσια ενίσχυση να ανέρχεται σε 60% περίπου.
Μάλιστα, στην περίπτωση που τα ποσά που θα εισρεύσουν στο Ταμείο είναι μεγαλύτερα από το βασικό σενάριο για το αποθεματικό του (1,6 δισ.), τότε θα ανοίξει ο δρόμος για τη χρηματοδότηση ακόμη περισσότερων ανάλογων έργων. Με το δεύτερο «κύμα» ενισχύσεων, η στήριξη ανάλογων επενδύσεων μπορεί να αυξηθεί με έως 226 εκατ. επιπλέον.
Σύμφωνα με την παρουσίαση που έκανε η Υφυπουργός ΠΕΝ, Αλεξάνδρα Σδούκου, κατά την τελετή υπογραφής της τριμερούς σύμβασης με την οποία ενεργοποιήθηκε το Ταμείο, η επιδότηση για την κατασκευή φραγμάτων εντάσσεται στον πρώτο πυλώνα του εν λόγω χρηματοδοτικού εργαλείου.
Τα φράγματα θα χρησιμοποιούνται για ύδρευση, άρδευση καθώς και για παραγωγή ενέργειας με την τοποθέτηση μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών. Τα έργα που εξετάστηκαν από ερευνητική ομάδα του Τομέα Υδατικών Πόρων & Περιβάλλοντος της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών του ΕΜΠ, στην οποία ανατέθηκε σχετική μελέτη από τη Γενική Γραμματεία Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων, αναμένεται να:
- Συμβάλλουν στην απεξάρτηση των νησιών από τον άνθρακα με πολλαπλούς τρόπους, καθώς θα παράγουν χαμηλού κόστους, πράσινη και εν μέρει διαχειρίσιμη ηλεκτρική ενέργεια, μέσω μιας καθιερωμένης και ώριμης τεχνολογίας.
- Καλύψουν τις οικιακές, καθώς και τις τουριστικές και γεωργικές ανάγκες σε νερό, σε απομακρυσμένες περιοχές που αντιμετωπίζουν προβλήματα λειψυδρίας.
- Συμβάλλουν στην αντιπλημμυρική προστασία των κατάντη περιοχών με τη συγκράτηση και τελικά την αξιοποίηση των πλημμυρικών ροών.
- Οδηγήσουν σε εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας και ενεργειακών δαπανών, καθώς θα αντικαταστήσουν τις ενεργοβόρες υποδομές παροχής νερού (άντληση υπόγειων υδάτων, μονάδες αφαλάτωσης).
Τύποι αντιπροσωπευτικών έργων
Κατά το αρχικό στάδιο της μελέτης, προέκυψαν συνολικά περίπου 30 υποψήφια έργα. Η ανάλυση που ακολούθησε κατέληξε σε ένα προτεινόμενο σύστημα τριών τύπων αντιπροσωπευτικών έργων προς αξιολόγηση.
- Τύπος Α: Αυτοτελή φράγματα με ένα μόνο σταθμό παραγωγής ενέργειας στους πρόποδές τους.
- Τύπος Β: Αυτόνομα φράγματα με δύο σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, τον μικρότερο στους πρόποδες (για τις ηλεκτρονικές ροές) και τον κύριο κατάντη του φράγματος, που εκμεταλλεύεται πρόσθετο ύψος.
- Τύπος Γ: Διασυνδεδεμένα φράγματα σε γειτονικούς ποταμούς με 3 σταθμούς (στο τέλος της εκτροπής και στους πρόποδες του φράγματος).
Ενδεικτικά έργα
Σέτα-Μανίκια στην Εύβοια
- Το έργο: Προτείνεται εγκατάσταση μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών κατάντη του Φράγματος. Ένα πλωτό φωτοβολταϊκό πάρκο θα κατασκευαστεί (καταλαμβάνει το 2,5% της επιφάνειας του ταμιευτήρα).
- Εγκατεστημένη Ισχύς: Πρόκειται για 0,85 MW, το οποίο αναμένεται να παράγει σε μέση ετήσια κλίμακα, περίπου 1.600 MWh.
- Κόστος: €14,4 εκατομμύρια, τα οποία αφορούν το συνολικό κόστος επένδυσης για την κατασκευή του φράγματος και την ολοκλήρωση των ενεργειακών έργων.
Τσικνιάς στη Λέσβο
- Το έργο: Πρόκειται για εγκατάσταση μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών κατάντη του Φράγματος καθώς και την ανάπτυξη συστήματος αντλησιοταμίευσης. Το σύστημα αντλησιοταμίευσης θα συνοδεύεται από την κατασκευή ταμιευτήρα σε παρακείμενο λόφο στα δυτικά του φράγματος, με χωρητικότητα 200.000 m3.
- Εγκατεστημένη Ισχύς: Θα προστεθούν έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας συνολικής αξίας 3,35 MW, με την αναμενόμενη παραγωγή να διαμορφώνεται στα 4.230 MWh.
- Κόστος: € 32,1 εκατομμύρια, που αναφέρονται στο συνολικό κόστος επένδυσης για την κατασκευή του φράγματος και την προσθήκη των ενεργειακών έργων
Βαλσαμιώτης στην Κρήτη
- Το έργο: Προβλέπεται ανάπτυξη συστήματος αντλησιοταμίευσης. Προτείνεται επίσης η προσθήκη ενός μικρού υδροηλεκτρικού σταθμού στους πρόποδες του Φράγματος.
- Εγκατεστημένη Ισχύς:
- Αντλησιοταμίευση - 20 MW, παρέχοντας 26.280 MWh υδροηλεκτρικής ενέργειας.
- Μικρό υδροηλεκτρικό με ισχύ 2 MW.
- Κόστος: € 28.7 εκατομμύρια, αναφορικά με το συνολικό κόστος επένδυσης για την υλοποίηση των εργασιών στεγανοποίησης του φράγματος και την προσθήκη των ενεργειακών έργων.
Ταυρωνίτης στην Κρήτη
- Το έργο:
- Αναφέρεται ως το διπλό φράγμα του Ταυρωνίτη, είναι το μεγαλύτερο κατασκευαστικό έργο εδώ και δεκαετίες στο δυτικό νομό Χανίων και ένα από τα μεγαλύτερα στην Ελλάδα.
- Θα εξυπηρετεί την άρδευση εκτεταμένων αγροτικών περιοχών και την ύδρευση οικιστικών περιοχών και τουριστικών εγκαταστάσεων και θα μειώνει τις πιέσεις σε σημαντικούς υπόγειους ταμιευτήρες νερού, όπως αυτός του Κολενιού. Επιπλέον, το φράγμα θα συμβάλει ενεργά και στην αντιπλημμυρική προστασία των ευάλωτων περιοχών που βρίσκονται στη ζώνη του Ταυρωνίτη.
- Προβλέπεται η εγκατάσταση μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών σε διάφορες θέσεις του φράγματος. Η συνολική ισχύς τους υπολογίζεται σε 1,4 MW, η οποία αναμένεται να παράγει, σε μέση ετήσια κλίμακα, περίπου 3.285 MWh.
- Κόστος: € 137.8 εκατομμύρια, που αναφέρονται στο συνολικό κόστος επένδυσης για την κατασκευή των δύο φραγμάτων, της διασύνδεσης (σήραγγα) και των τεσσάρων υδροηλεκτρικών σταθμών.
