Τον δρόμο για την ενίσχυση της ενεργειακής αυτάρκειας, τη μείωση του κόστους ηλεκτροδότησης και τον περιορισμό των εκπομπών ρύπων, πρόκειται να ανοίξει το Ταμείο Απανθρακοποίησης Νησιών, με χρηματοδοτήσεις «πράσινων» δράσεων στη νησιωτική Ελλάδα που θα πυροδοτήσουν ένα μπαράζ επενδύσεων. Υπενθυμίζεται ότι οι διαθέσιμοι πόροι του νέου αυτού Ταμείου θα προέλθουν από δημοπράτηση 25 εκατ. δικαιωμάτων εκπομπών CO2.
Στο βασικό σενάριο τιμής των δικαιωμάτων εκπομπών, εκτιμάται ότι τα κονδύλια του Ταμείου θα ανέλθουν σε 1,6 δισ. ευρώ, ενώ συνολικά το Ταμείο αναμένεται να κινητοποιήσει επενδύσεις ύψους 3,8 δισ. για το διάστημα 2025-2032. Αν μάλιστα ληφθούν υπόψη και οι προβλέψεις για την αύξηση της τιμής των δικαιωμάτων τα επόμενα 2 χρόνια, όταν και θα δημοπρατηθούν σταδιακά τα εν λόγω δικαιώματα εκπομπών, στα ποσά αυτά μπορούν να προστεθούν επιπλέον έως και 1,5 δισ. επιχορηγήσεων και 3,5 δισ. συνολικών επενδύσεων αντίστοιχα.
Καθώς δεν είναι εξαρχής συγκεκριμένο το ύψος των συνολικών διαθέσιμων πόρων, οι προς χρηματοδότηση κατηγορίες έργων «μοιράζονται» σε δύο Ομάδες Προτεραιότητας, με τον προϋπολογισμό των έργων στην 1η Ομάδα Προτεραιότητας να ισούται με το συνολικό διαθέσιμο προϋπολογισμό στο βασικό σενάριο (1,6 δισ.). Στην περίπτωση που τα έσοδα ξεπεράσουν αυτό τον «πήχη», τότε πολλές από τις «πράσινες» δράσεις θα χρηματοδοτηθούν με επιπλέον κεφάλαια.
Εξοικονόμηση 4,7 δισ. ευρώ από τις ΥΚΩ
Ενδεικτικό της μείωσης των λογαριασμών ρεύματος που θα επιφέρει το Ταμείο είναι το γεγονός ότι, μόνο από τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις που θα χρηματοδοτηθούν, θα προέλθει σε βάθος 25ετίας εξοικονόμηση 4,7 δισ. ευρώ από τις χρεώσεις για Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ).
Μέσω του Ταμείου, πρόκειται να καλυφθεί μέρος του προϋπολογισμού της διασύνδεσης των Δωδεκανήσων. Το έργο αυτό περιλαμβάνει τόσο τη διασύνδεση από τον ΑΔΜΗΕ των νησιών Κω, Ρόδου και Καρπάθου απευθείας με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ), όσο και, μέσω διασυνδέσεων Μέσης Τάσης από το ΔΕΔΔΗΕ, τη διασύνδεση και των μικρότερων νησιών των Δωδεκανήσων (Σύμη, Πάτμος κλπ).
Επίσης, πρόκειται να χρηματοδοτηθούν ηλεκτρικές διασυνδέσεις Μέσης Τάσης μικρότερων νησιών Κυκλάδων από τον ΔΕΔΔΗΕ. Το πρότζεκτ αυτό αφορά στη διασύνδεση των μικρότερων νησιών των Κυκλάδων, Σίφνος, Κύθνος, Δονούσα, Αμοργός, και Ανάφη, μέσω νέων υποβρύχιων διασυνδέσεων Μέσης Τάσης, με μεγαλύτερα νησιά και εν τέλει με την ηπειρωτική Ελλάδα.
Στη 2η Ομάδα Προτεραιότητας περιλαμβάνεται η χρηματοδότηση ηλεκτρικών διασυνδέσεων μικρότερων νησιών του Βορειοανατολικού Αιγαίου. Σε αυτές, περιλαμβάνονται οι διασυνδέσεις μεταξύ Σάμου και Ικαρίας, μεταξύ Σάμου και Αγαθονησίου, όπως και η εγκατάσταση δύο νέων υποσταθμών στη Λέσβο και η διασύνδεσή τους με διπλή εναέρια γραμμή.
Αυτοπαραγωγή και υβριδικές ΑΠΕ
Μικρότερους λογαριασμούς ρεύματος θα εξασφαλίσουν επίσης τουλάχιστον 14.600 νοικοκυριά, επιχειρήσεις, αγρότες και δημόσια κτίρια, χάρις σε συστήματα αυτοπαραγωγής (φωτοβολταϊκά με μπαταρία) που θα επιδοτηθούν να εγκαταστήσουν. Τα κεφάλαια από το Ταμείο θα ανέλθουν σε 135 εκατομμύρια, παρέχοντας επιδότηση περίπου 50%.
Μέσα από τη δράση αυτή αναμένεται να εγκατασταθούν συνολικά συστήματα ΑΠΕ ισχύος 130 MW και αντίστοιχα συστήματα μπαταριών χωρητικότητας 130 MWh, εξοικονομώντας έως και 305.124 τόνους CO2 στη διάρκεια ζωής των έργων. Επίσης, στη 2η Ομάδα Προτεραιότητας, προβλέπονται επιπλέον πόροι 195 εκατ.
Φθηνότερο ενεργειακό κόστος θα εξασφαλιστεί επίσης στις τοπικές κοινωνίες μη διασυνδεδεμένων νησιών, με τη χρηματοδότηση εγκατάστασης συστημάτων σταθμών ΑΠΕ (αιολικά ή φωτοβολταϊκά) σε συνδυασμό με μονάδες αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας (συσσωρευτές ή συστήματα αντλησιοταμίευσης). Η ενίσχυση από το Ταμείο θα είναι 210 εκατομμύρια, ώστε οι επενδύσεις να υλοποιηθούν με επιδότηση περίπου 42%.
Μάλιστα δρομολογείται άμεσα, εντός των πρώτων μηνών του 2025, η προκήρυξη διαγωνισμού για την ανάπτυξη και λειτουργία τέτοιων υβριδικών σταθμών στα 5 μεγάλα μη διασυνδεδεμένα ηλεκτρικά συστήματα (Ρόδου, Κω-Καλύμνου, Χίου, Σάμου, Λέσβου). Σε επόμενη φάση αναμένεται η προκήρυξη διαγωνισμού/ών για την ανάπτυξη και λειτουργία ΥΒΣ και σε μικρότερα ΜΔΝ, όπως η Αμοργός, η Κάρπαθος, η Κύθνος, η Λήμνος, η Πάτμος και η Σύμη καθώς και σε κάποια πολύ μικρά νησιά όπως η Μεγίστη, οι Οθωνοί, η Ερεικούσσα, η Γαύδος, τα Αντικύθηρα κ.α.
Μπαταρίες & υπεράκτια αιολικά
260 εκατομμύρια προβλέπονται για την επενδυτική ενίσχυση της ανάπτυξης υπεράκτιου αιολικού πάρκου ισχύος 195 MW, αποτελούμενου από πλωτές ανεμογεννήτριες, σε μία από τις περιοχές προτεραιότητας που έχουν εντοπιστεί στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο (προκρίνεται η περιοχή της Κρήτης, ακολουθούμενη από περιοχή Κυκλάδων και περιοχή Δωδεκανήσων).
Επίσης, με 36 εκατομμύρια θα επιδοτηθούν αυτόνομες μπαταρίες, με 106 εκατομμύρια ΑΠΕ συνολικής ισχύος 190 MW. Παράλληλα, θα διατεθούν 100 εκατομμύρια ανάπτυξη και λειτουργία υποδομών σε νησιωτικά λιμάνια για την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας σε ελλιμενιζόμενα πλοία (cold-ironing).
Τέλος, με 15 εκατομμύρια θα χρηματοδοτηθεί η εγκατάσταση περισσότερων από 1000 φορτιστές στα νησιά.
